تيتراژ سريال‌هاي ماه مبارك رمضان را همچون چند سال گذشته، ترانه‌هايي همراهي كردند كه غالبا با به تصوير كشيدن فضا و اتفاقات سريال‌ها قصد داشتند تا ضمن آشناسازي مخاطب با فضاي كلي داستان، او را در پيگيري موضوع ترغيب كنند. در عين حال اين موضوع قابل توجه است كه اگرچه نمي‌توان خصوصيات و پرداخت‌هاي ظريف شعر را از ترانه، كه مخاطب عام‌تري دارد، توقع داشت؛ اما در عين حال نبايد با ترانه برخوردي ساده‌انگارانه داشت.
خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در گفت‌وگوهايي با شاعران و ترانه‌سرايان، نظر آن‌ها را درباره‌ي وضعيت و كيفيت ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان امسال جويا شد.
نبود حرفي تازه در ترانه‌ها
عبدالجبار كاكايي در اين زمينه معتقد است كه در برخي از ترانه‌هاي تيراژ سريال‌هاي ماه رمضان، نبود توازن، فقدان رعايت قافيه، نداشتن تازگي و بيان حرف‌هاي تكراري از سوي شاعر به‌چشم مي‌خورد.
شاعر ترانه‌ي سريال «يك وجب خاك» در عين حال با بيان اين‌كه اين نقايص تنها به ترانه‌هاي اين سريال‌ها محدود نيستند؛ بلكه در ترانه‌هاي ديگر نيز به‌چشم مي‌خورند، اظهار كرد: مشكل ترانه‌هاي ما به‌طور عام، دايره‌ي محدود واژگان است، كه اين ضعف در اين ترانه‌ها نيز تكرار شده‌اند.
اين شاعر با بيان اين‌كه ترانه‌سرا در تطابق ترانه با فيلم بايد بسيار ظريف عمل كند، گفت: ترانه بايد شخصيتي مستقل داشته باشد و نبايد به فيلم متكي باشد. ترانه‌هاي خوب نيز خودشان را از فيلم جدا كرده‌اند و با وجود فراموش شدن فيلم، در حافظه‌ي جامعه مي‌مانند.
ترانه‌هايي بدون نمره‌ي قبولي
اما به اعتقاد اهورا ايمان، ترانه‌هاي تيتراژ سريال‌هاي ماه مبارك رمضان در حد بضاعت شعري ما نبوده و اگرچه اين ترانه‌ها تا حدي مقبول بودند؛ اما نمي‌توان به آن‌ها نمره‌ي قبولي داد و بعيد است كه به ماندگاري دست يابند.
به گفته‌ي شاعر ترانه‌ي سريال «شكرانه»، در اين ترانه‌ها ضعف‌هايي از نظر تأليف، كژتابي زباني، تعقيب‌هاي معنوي، و تكراري و كليشه‌يي بودن ديده شدند.
او همچنين گفت: در ترانه‌هاي اين سريال‌ها اغلب موضوعات ماوراء‌الطبيعه، عبادي و مذهبي مورد توجه قرار مي‌گيرند، كه اين نوع نگاه به سريال‌هاي ماه مبارك رمضان بسيار نخ‌نما شده است و بايد راه گريزي براي توجه به موضوعات ديگر يافت.
تكرار مضامين تصويري
بهروز ياسمي نيز در اين‌باره گفت: ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان هنوز در حد انتظار نيستند و اين ترانه‌ها به لحاظ كاركرد عاطفي و تركيب و تطابق با موسيقي چندان مطلوب نبودند.
او با بيان اين‌كه اين ترانه‌ها كاركردي فصلي، مقطعي و تاريخ مصرف‌دار دارند، عنوان كرد: اين ترانه‌ها در سطح حركت كردند و بيش‌تر به شكل و نه عمق و بافت يك سريال اجتماعي پرداختند. همچنين عمق رواني مخاطب را هدف قرار ندادند و به همين علت بسيار سطحي‌عمل كردند.
اين شاعر و پژوهشگر بر اين‌كه ترانه بايد وجوه مورد غفلت قرار گرفته در سريال را هدف قرار دهد، تأكيد و اظهار كرد: بخشي كه تصوير از بيان آن ناتوان است، بايد در ترانه تلفيق شود؛ اما در اين ترانه‌ها غالبا اين تلفيق به‌صورت تكرار مضامين تصويري به زبان كلام بود.
پايين‌تر از سطح انتظار خواص
از سوي ديگر، خليل جوادي اعتقاد دارد: ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان از سطح انتظار شنونده‌ي خبره بسيار پايين‌تر بودند و مخاطب خاص، اين ترانه‌ها را نمي‌پسندد.
اين شاعر و ترانه‌سرا در ادامه گفت: يك ترانه‌ي خوب بايد آن‌چنان دلنشين باشد كه گريبان مخاطب را بگيرد و به او اجازه ندهد كه بي‌توجه از كنار آن ترانه عبور كند؛ اما اين اتفاق در ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان رخ نداد.
او همچنين متذكر شد: البته ترانه‌سرا نبايد همان‌چيزي را كه در سريال به تصوير كشيده مي‌شود، تكرار كند؛ بلكه بايد تعبير شاعرانه‌اي به‌كار برده شود كه تداعي‌كننده‌ي فضاي كلي داستان باشد.
مسير رو به بهبود ترانه‌ها
اما افشين يداللهي درباره‌ي اين ترانه‌ها گفت: كيفيت ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه مبارك رمضان به لحاظ اجرا و كيفيت كلام نسبت به ترانه‌هاي سريال‌هاي گذشته بسيار بهبود يافته است.
شاعر ترانه‌ي سريال «ميوه‌ي ممنوعه» افزود: مسير ترانه‌هاي راديو و تلويزيون رو به بهبود است و درمجموع، كلام اين ترانه‌ها از كيفيت رو به رشدي برخوردار است.
او در عين حال يادآور شد: البته ترانه بايد هم ارتباط خود را با سريال حفظ كند و هم بتواند مستقل از سريال، دلپذير و داراي معنا باشند.
پيش‌روي ترانه‌ها به‌سمت عوام‌زدگي
در عين حال، محمد رمضاني فرخاني در اين زمينه به ايسنا گفت: ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان در اقناع مخاطب عام تا حدودي موفق بودند؛ اما از نظر كيفيت شعري چندان مطلوب نبودند.
رمضاني عنوان كرد: فضاي ترانه‌ي امروز به‌سمت عوام‌زدگي پيش مي‌رود، و اين عوام‌زدگي، هم در حوزه‌ي معاني و هم در زمينه‌ي استفاده از دايره‌ي واژگان و تركيبات، آسيب‌هايي را به ترانه‌ها وارد مي‌كند.
او افزود: استفاده از واژگان بسيار محدود است و درواقع ترانه‌هاي اين سريال‌ها بيان‌كننده‌ي تجربه‌هاي بسيار قديمي و كشف‌هاي تكراري بودند، كه با تفاوت‌هاي جزيي در ريتم و آهنگ به مخاطب القا شدند.
اين شاعر همچنين بيان كرد: اين ترانه‌ها با خلاقيتي قابل اعتنا همراه نبودند و بيش از آن‌كه ثمره‌ي كشف جذابيت‌هاي شاعرانه از سوي شاعر باشند، تنها نشان‌گر دقت نظر شاعر و استفاده‌ي او از اصطلاحات رايج در بين مردم و همراه كردن آن‌ها با قافيه و موسيقي بودند.
ارتقاي سطح كيفي ترانه‌ها با رقابت
از طرفي، پرويز بيگي حبيب‌آبادي در اين زمينه معتقد است: ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان نسبت به سال‌هاي گذشته از سطح كيفي مطلوبي برخوردار بودند و توانستند ارتباط صميمي‌اي با مخاطب برقرار كنند.
اين شاعر با بيان اين‌كه در سال‌هاي گذشته ترانه‌سرايان سريال‌ها تنها به افرادي خاص محدود بودند، گفت: امسال فرصتي در اختيار شاعران ديگر قرار گرفت و به‌دليل ايجاد اين حوزه‌ي رقابتي، سطح كيفي ترانه‌ها ارتقا يافت.
او افزود: چون مخاطب اين ترانه‌ها عامه‌ي مردم هستند، طبيعي است كه ترانه‌سرا از برخي ظرافت‌هايي كه مي‌تواند در شعرش به‌كار گيرد، سرپيچي مي‌كند؛ چرا كه مي‌خواهد شعرش مورد فهم همگان قرار گيرد و اين امر درواقع نگاه هوشمندانه‌ي شاعر براي تأثير بر ضمير مخاطب است.
ترانه‌هايي فاقد خصوصيات شعري
محمدعلي شيرازي اما معتقد است كه ترانه‌هاي سريال‌هاي ماه رمضان فاقد خصوصيات شعري و مانند نثري بودند كه آن‌ها را به اجبار با آهنگ هماهنگ كرده و به‌صورت شعر درآورده بودند.
او متذكر شد: اين ترانه‌ها از نظر شعريت شعر محسوب نمي‌شدند؛ در حالي‌كه ترانه شعري است كه بايد ريتم داشته باشد و بتوان آن را همراه با آهنگ به‌شكل كاملا روان خواند؛ اما اين ترانه‌ها فاقد اين خصوصيات بودند.
سروده‌هايي شتابزده
اسماعيل اميني نيز در اين زمينه گفت: شعرهاي تيتراژ سريال‌هاي ماه رمضان همانند آثار سال گذشته شتابزده سروده شده بودند و معناي روشني نداشتند.
او افزود: در اغلب اين شعرها انسجام كلامي رعايت نشده بود و سرايندگان شعرها و سازندگان سريال‌ها گمان كردند كه تكرار اين شعرها در شب‌هاي متوالي، پذيرش آن‌ها را از سوي مخاطبان موجب مي‌شود.
اميني در ادامه يادآور شد: از برخي دوستان آهنگساز خود شنيده‌ام كه موسيقي تيتراژ برخي سريال‌هاي ماه رمضان از ترانه‌هاي مشهور استانبولي گرفته شده و روي آن شعر بي‌ربطي گذاشته بودند.
اين شاعر با تأكيد بر ضرورت استفاده از هنرمندان شاخص حوزه‌ي شعر و موسيقي براي ساخت تيتراژ سريال‌ها، اظهار كرد: بهره‌گيري از اين افراد، اعتبار بخشيدن به مجموعه‌هاي تلويزيوني را موجب مي‌شود؛ اما اين در حالي است كه سازندگان تيتراژ‌ها اغلب از هنرمندان تازه‌كار و كم‌تجربه استفاده مي‌كنند؛ به‌طوري كه خيلي از خوانندگان، كار خود را با خواندن تيتراژ آغاز مي‌كنند و اين‌گونه اقدامات جفا در حق موسيقي است.
ترانه‌هاي سفارشي و تصنعي
همچنين به اعتقاد سيدعباس سجادي، كيفيت ترانه‌هاي تيتراژ سريال‌هاي ماه مبارك رمضان به‌خاطر سفارشي بودن آن‌ها، نسبت به كارهاي غيرمناسبتي بسيار پايين‌تر است.
اين شاعر و ترانه‌سرا عنوان كرد: اين ترانه‌ها سفارشي و تصنعي‌اند و چون از ناخودآگاه شاعر نجوشيده‌اند، در نتيجه از كيفيت پايين‌تري برخوردارند.
او با بيان اين‌كه اين ترانه‌ها با موضوع سريال‌ها مطابقت دارند، افزود: اين ترانه‌ها را به‌عنوان ترانه‌هايي مستقل نمي‌توان درنظر گرفت؛ آن‌ها درواقع مكمل تصاوير و موضوعات مطرح در سريال‌ها هستند و بر اساس نگاهي كه ترانه‌سرا از سريال‌ها يافته است، سروده شده‌اند.
انتهاي پيام