لايه‌هاي تاريخي حمام شيخ بهايي اصفهان توسط مرمت‌گران سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان درحال شناسايي‌اند تا الحاقات غير تاريخي و غير ضروري حمام از بافت تاريخي آن جدا شوند و حمام به همان حالت نخستين خود در 400 سال پيش بازگردد.

يك كارشناس ارشد مرمت آثار و بناهاي تاريخي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اين مطلب افزود: در طول 400 سال عمر حمام شيخ بهايي، الحاقات زيادي از دوره‌هاي صفوي، قاجار و پهلوي به اين حمام اضافه شده‌اند، به‌گونه‌اي كه فرم اصلي حمام متحول شده است.

حميد مظاهري تهراني با اشاره به متروك بودن اين حمام از حدود 25 سال پيش تاكنون، ادامه داد: تزيينات روي بدنه‌هاي حمام را حدود 20 سال پيش تراشيده و روي آن‌را با سيمان پوشانده‌اند، به‌جز چند قسمت بسيار كوچك كه حدود دو تا سه متر مربع از آن باقي مانده است و فقط آن‌ها را مي‌توان حفظ كرد.

وي بيان كرد: اكنون نيز با شروع مرمت اضطراري حمام شيخ بهايي از ارديبهشت‌ماه امسال براساس اولويت‌هاي مرمتي و اعتباري، كار استحكام‌بخشي پي‌ها، ستون‌ها، تاق‌هاي داخلي و پشت بام درحال انجام است.

او استحكام‌بخشي پشت بام و آجرفرش كردن آن، خاكبرداري و تخريب بخش‌هاي فرسوده‌ي حمام را از اولويت‌هاي كار در مرحله‌ي نخست مرمت اضطراري حمام شيخ بهايي ارزيابي و اظهار كرد: استحكام‌بخشي كل حمام و پيوندهاي داخلي در هريك از بخش‌هاي بنا، بخصوص تاق‌ها كه به محافظت مقابل باران‌هاي پاييز و زمستان نياز دارند، از ديگر كارهاي مرمتي در حمام شيخ بهايي‌اند.

اين كارشناس ارشد مرمت آثار و بناهاي تاريخي ادامه داد: به‌دليل طراحي خاص حمام شيخ بهايي، ايجاد كانال‌ها و سيستم انتقال آب از مخازن و كانال‌هاي روي پشت بام كه در گذشته ايجاد شده، يكسري كارهاي باستان‌شناسي روي پشت بام حمام انجام شده‌اند تا پس از به‌پايان رسيدن مطالعات و مرمت‌هاي باستان‌شناسي، اين بخش نيز مورد استفاده قرار گيرد.

مظاهري تهراني دوره‌شناسي حمام و حذف كامل الحاقات غير ضروري و غير تاريخي از حمام، شناسايي پيشينه‌ي تاريخي حمام، تراشيدن بدنه‌هاي حمام با هدف برطرف كردن مشكلات استحكام‌بخشي تاق‌ها و بدنه‌ها و شناسايي دوره‌هاي تاريخي كف حمام و مرمت آن‌را از ديگر كارهاي مورد نياز در اين حمام در مراحل بعدي مرمت آن دانست.

وي تعداد مراحل عمليات و كار را در حمام به ميزان اعتباري كه براي اين بناي تاريخي اختصاص مي‌يابد، مربوط دانست و گفت: اگر قرار باشد، حمام شيخ بهايي به‌صورت اصولي مرمت و به‌شكل يك موزه قابل استفاده شود، به اعتباري حدود يك ميليارد تومان نياز است.

او درباره‌ي نوع كاربري كه به اين بناي تاريخي مي‌توان داد، اظهار داشت: با توجه به منطقي كه اين حمام براساس آن ساخته شده است، كاربري‌هاي مختلفي مانند فرهنگسرا يا موزه به اين بناي تاريخي مي‌توان داد؛ ولي آنچه قطعا سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان روي آن نظر دارد، كاربري فرهنگي است.

مظاهري تهراني درباره‌ي مدت زمان مرمت اين حمام نيز توضيح داد: اجازه‌ي مرمت بخشي از حمام را داريم و قسمت‌هاي زيادي از حمام به‌دليل وجود مالكان متعدد هنوز قابل مرمت و بهره‌برداري نيستند.

اين كارشناس ارشد مرمت آثار و بناهاي تاريخي افزود: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان و معاونت حفظ و احيا با توافق‌هايي كه با يكي از مالكان اصلي كردند، اين بخش از حمام قابل مرمت و به‌سازي شده است و بقيه‌ي قسمت‌ها نيز چون مالكان مشخصي ندارند، هنوز اجازه‌ي كاوش و مرمت آن‌ها را نداريم و اين درحالي است كه اين بخش‌ها آسيب زيادي ديده‌اند.

سرپرست دفتر حقوقي و املاك سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان نيز درباره‌ي تملك بخش‌هاي ديگر حمام شيخ بهايي به خبرنگار ايسنا توضيح داد: براي تملك حمام شيخ بهايي مشكل بودجه وجود دارد، با اين حال قرار است، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان رضايت برخي مالكان را جلب و زمين‌هاي قديمي حمام را كه اكنون در دست خرده‌مالك‌ها هستند، تملك كند.

محمد نكته‌دان بيان كرد: اين زمين‌ها حدود 20 تا 30 خرده‌مالك دارند كه بيشتر آنها هيچ سند رسمي ندارند و فقط يك سند وضعيتي از اداره‌ي ثبت دارند كه روي يك ورق، مالكيت آنها نسبت به اين بخش از زمين‌ها اعلام شده است.

به گفته‌ي او، تعدادي از مالكان درگذشته‌اند و با وجود كمبود بودجه، از نظر حقوقي كار تملك اين بخش‌ها ساده نيست. ازسوي ديگر، متاسفانه هنوز از سازمان مركزي بودجه‌ي انجام اين كار تامين نشده است و اگر انجام شود، با شناسايي كامل مالكان و تطبيق اسناد آنها با صورت وضعيت ثبت‌شان مشكلات حقوقي آنها هم برطرف مي‌شود.

وي اضافه كرد: هنوز هيچ كاي در اين زمين انجام نشده است و بعد از اين‌كه كل حمام تملك شد، قسمت‌هاي مربوط به حريم آن نيز به تملك درمي‌آيد، چون خواه ناخواه بايد به اصل‌اش بازگردد.

حمام شيخ بهايي 400 سال پيش در اوايل دوره‌ي صفوي توسط شيخ بهايي به‌صورت يك مجموعه‌ي بهداشتي ـ رفاهي شامل حمام، مسجد، عصارخانه و مكاني براي استراحت مسافران ساخته شد. اين حمام تزيينات منحصربه‌فردي دارد و معماري آن، چنان محاسبات رياضي دارد كه هريك از حجره‌هاي حمام كاربري دقيق و خاصي داشته و براي شفاي بيماران مختلف استفاده مي‌شده‌اند.

اين حمام از ديد اهالي محل، جنبه‌هاي خاص عرفاني دارد و داراي حوضخانه و حجره‌هاي مخصوص است. اين حمام با مساحتي حدود 2000 تا 2500 متر مربع در سال 1377 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است و در خيابان كمال‌الدين عبدالرزاق اصفهان در بافت تاريخي شهر اصفهان قرار دارد.

انتهاي پيام