اعزام سالانه صدها هزار نفر ايراني به‌عنوان زاير به كشورهاي عربستان، سوريه و عراق و خروج ارز از كشور، همواره اين پرسش را مطرح كرده است كه سهم ايران از اين بازارها چيست و چرا توافق‌ها معمولا يك‌سويه صورت مي‌گيرند؟
به گزارش خبرنگار بخش حج و زيارت خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين نارضايتي همواره وجود داشته است كه سازمان حج و زيارت در توافق با اين كشورها يك‌سويه براي اعزام زاير اقدام مي‌كند و فضا براي فعاليت در راستاي جذب گردشگر يا زاير از اين كشورهاي مسلمان محدود است.
هر سال از ايران حدود 700هزار نفر به عربستان، 350هزار نفر به سوريه و پس از گشايش مرزهاي ايران و عراق بيش از 500هزار نفر به عراق سفر مي‌كنند كه در مقابل از اين كشورها تعداد ناچيزي گردشگر يا زاير و ارز به كشور وارد مي‌شود كه قابل قياس با ارز خروجي و زايران اعزامي از ايران به اين كشورها نيست.
در سال‌هاي گذشته، پس از بازگشايي مرزهاي عراق و اعزام زايران ايراني به اين كشور، بسياري از عراقي‌ها پس از سال‌ها انسداد روابط، اين فرصت را يافتند تا به ايران سفري داشته باشند، به‌طوري كه در فصل تعطيلات و شرايط آب و هوايي مناسب، روزانه سه‌هزار نفر عراقي به كشور وارد مي‌شوند كه البته اين حركت‌ها كاملا خودجوش‌اند و اقدامي ازسوي ايران براي جلب آن‌ها صورت نگرفته است.
دفاتر خدمات مسافرتي ايران همواره به اين فعاليت‌هاي يك‌سويه و بستن قراردادهاي يك‌طرفه‌ي سازمان حج و زيارت منتقد بوده و بازنگري در اين قراردادها و فعاليت‌ها را خواستار شده‌اند تا شايد تزريق درآمد ارزي از حالت يك‌سويه خارج و به سمت بازار ايران هدايت شود.
شركت توسعه‌ي گردشگري سال گذشته به‌دنبال تعامل با مسؤولان عربستان با هدف گسترش فعاليت‌هاي گردشگري در اين كشور، نمايشگاه و همايشي از جاذبه‌هاي ايران را برپا كرد تا شايد تحولي در اين بازار هدف ايجاد شود. همچنين راه‌اندازي دفتر اطلاع‌رساني در اين كشور را نيز در دستور كار خود قرار داده است.
براساس بازارهاي هدف تعيين‌شده در چشم‌انداز 20 ساله‌ي گردشگري ايران، عربستان از اولويت‌هاي نخست ايران محسوب مي‌شود و فعاليت در اين بازار هدف به گفته‌ي مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري جزو سياست‌هاي اين سازمان است؛ اما به واقع، ايران تاكنون چه ميزان در اين كشور براي جذب گردشگر فعاليت كرده، موفق بوده و اثرگذاري برنامه‌هاي خود را دريافت كرده است؟
سوريه به‌عنوان كشوري كه هر سال بيش از 300هزار ايراني را به قصد زيارت جذب مي‌كند، مانند عربستان تراز نامتعادلي را در جذب گردشگر يا زاير و درآمد ارزي با ايران دارد و به اعتقاد بسياري از كارشناسان زيارتي، اين كشور به‌دليل نبود نظارت مناسب در سال‌هاي اخير، به بازاري رها تبديل شده، به‌طوري كه در اين سال‌ها، آمار شكايت‌ها از تورهاي زيارتي سوريه افزايش يافته است.
در اين شرايط مردادماه امسال، نخستين توافق‌نامه‌ي ايران و سوريه در زمينه‌ي تبادل زاير امضا شد تا اين اوضاع سامان‌دهي و تعهدهاي لازم در طرف سوري تقويت شوند. اگرچه مدير كل امور بين‌الملل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري معتقد است، تراز مبادله‌ي ايران و سوريه بايد دو طرفه شود تا ايران از اين ماجرا، نفعي داشته باشد؛ اما جاي خالي مسؤولان گردشگري كشور در نشست مشترك كميته‌ي تخصصي زيارتي و سياحتي ايران و وزير سياحه‌ي سوريه، فرصت‌سوزي ديگري را موجب شد و با وجود اين‌كه اين مسؤولان گفته‌اند، در نشستي توافق‌نامه‌اي امضا مي‌شود و در ضمن خود را متعهد به اين توافق‌نامه‌ي نخست مي‌دانند، اما آيا قرار است، سياست‌هاي ايران در جذب گردشگر از كشوري و اعزام زاير به همان كشور، در قالب‌هايي جدا و با صرف هزينه‌هايي بيشتر و فعاليت‌هاي موازي باشد؟!
فعاليت در بازار عراق نيز جزو سياست‌هاي سازمان‌هاي حج و زيارت و ميراث فرهنگي و گردشگري است. با توافق‌هاي صورت‌گرفته حدود 1500 نفر به اين كشور اعزام مي‌شوند و در توافق اخير دو كشور، پيشنهاد پنج‌هزار نفر داده شد كه درحال بررسي ازسوي مسؤولان عراقي است؛ اما فعاليت‌هاي گردشگري در اين كشور، به شرايط امنيتي عراق منوط شده است.
به اعتقاد مدير كل امور بين‌الملل سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، عراق يكي از بازارهاي هدف ايران است، اما به‌دليل شرايط امنيتي اين كشور، مبادله‌ي گردشگر امكان‌پذير نيست.
خلدي‌نسب همچنين گفته است كه به هر حال، روزانه سه‌هزار نفر عراقي به ايران و يك‌هزار و 500 نفر از ايران به اين كشور سفر مي‌كنند و گردشگران عراقي بدون هيچ سامان‌دهي و برنامه‌اي اين سفر را انجام مي‌دهند.
حال اين پرسش مطرح است كه سامان‌دهي مسافران عراقي وظيفه‌ي كدام سازمان است؛ حج و زيارت كه طبق اساسنامه‌اش، فعاليت اجرايي در جذب گردشگر ندارد يا سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه به مقوله‌ي گردشگري، اطلاع‌رساني، تبليغ و سامان‌دهي گردشگران بايد توجه داشته باشد؟
خلد‌ي‌نسبت اعتقاد دارد كه سامان‌دهي عراق در مرزها فقط برعهده‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيست، بلكه وظيفه‌ي همه‌ي دستگاه‌هاي متولي است كه در اين منطقه به تعامل مناسب براي سامان‌دهي زايران ايراني و عراقي دست يابند.
به گزارش ايسنا، نحوه‌ي سفر گردشگران عرب همواره مورد انتقاد دفاتر خدمات مسافرتي بوده است، چراكه به گفته‌ي آن‌ها، عرب‌ها بدون مراجعه به آژانس توريستي براي سفر اقدام مي‌كنند. بنابراين گردشگراني رها هستند كه هتل‌ها و مراكز تفريحي مورد نظر خود را دارند.
شايد گردشگران كشورهاي عربي در ابتدا مانند مردم عراق، براساس تعاملات پيشين، سفرهايي خودجوش به ايران داشته‌اند و اكنون به‌جايي رسيده‌اند كه با مديران هتل‌هاي كشور، مستقيم در ارتباط هستند. تاكنون در اين بخش سامان‌دهي صورت نگرفته است تا اين بازارها تقويت و منسجم شوند و آژانس‌هاي توريستي در اين بازارها به‌صورت موفق نمي‌توانند عمل كنند و آمار مستندي از تعداد گردشگران و زايران اين كشورها و درآمدهاي ارزي آن‌ها در ايران ارايه نمي‌شود.
معاون امور عتبات عراق و سوريه در سازمان حج و زيارت درباره‌ي سامان‌دهي اين بازارها و مشاركت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، به خبرنگار بخش حج و زيارت ايسنا گفت: در توافق‌هاي زيارتي عراق و سوريه، بندهايي درباره‌ي تبادل زاير و گردشگر آورده شده‌اند؛ اما جذب گردشگر يا زاير در سياست سازمان حج و زيارت نيست و ما وظيفه‌ي اجرايي نداريم.
حسين اكبري بيان كرد: فضا و فرصت ازسوي سازمان حج و زيارت فراهم مي‌شود و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بايد استفاده و ايران را معرفي كند.
وي افزود: در توافق‌هاي زيارتي كه در سال‌هاي اخير با كشورهاي ديگر امضا شده، بندهايي درباره‌ي تبادل زاير و گردشگر ذكر شده است، اما بايد پي‌گيري شود.
معاون امور عتبات عراق و سوريه در سازمان حج و زيارت با بيان اين‌كه سعي مي‌شود، در توافق‌هاي زيارتي طرف مقابل را به تبادل زاير و گردشگر موظف كنيم، اظهار داشت: در كنسولگري ايران در عراق، قراردادي امضا شد كه در آن، اعزام زاير به‌صورت متقابل ذكر شده است.
او با اشاره به سفر سرپرست وزارت سياحه و آثار باستاني عراق به ايران در ماه گذشته، گفت: سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري را در جريان سفر و نشست با اين وزير قرار داديم و نشستي با حضور مسؤولان مربوط برگزار و موضوع سامان‌دهي عراق مطرح شد؛ اما هيچ توافقي صورت نگرفته و قرار شده است، رسيدگي و بررسي شود.
اكبري افزود: سرپرست وزارت سياحه و آثار باستاني عراق كه سفري به ايران داشت و قرار بود، مشكلات را رفع كند، وزير رسمي نبود و اكنون تغيير كرده است؛ اما توافق‌نامه مشكلي ندارد و پي‌گيري مي‌شود.
انتهاي پيام