محمد حنيف اعتقاد دارد: نويسنده‌ي امروز فارغ از محدوديت‌هاي گذشته كه شرايط جنگ پديد مي‌آورد، آثار خوبي را در زمينه‌ي ادبيات دفاع مقدس خلق مي‌كند. اين داستان‌نويس و منتقد در ادامه‌ي گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تصريح كرد: الآن با اين‌كه حدود سه دهه از خلق اولين رمان جنگ در ايران مي‌گذرد، آثار متنوعي، چه به لحاظ ساختار و چه به لحاظ محتوا و درون‌مايه، توسط نويسنده‌ي ايراني خلق شده‌اند و مي‌توان گفت، رمان دفاع مقدس سير رو به رشدي داشته است؛ زيرا اولين داستان‌هايي كه در اين زمينه خلق شدند، تحت تأثير جنگ بودند و بسياري از نويسندگان دچار نوعي خودسانسوري شدند و هنوز تكليف نويسنده با اين نوع ادبي مشخص نشده بود. او يادآور شد: با آن‌كه رمان جنگ، تعداد قابل توجهي از ادبيات داستاني ايران را تشكيل مي‌دهد؛ اما در مباحث نظري، هنوز كاري نشده است. حنيف سپس با طرح پرسش‌هايي درباره‌ي ادبيات دفاع مقدس، گفت:‌ اين سؤالات مي‌توانند مباحث گسترده‌تري براي تحقيق كارشناسان باشند. واقعا تعريف ادبيات جنگ، دفاع مقدس و ادبيات پايداري چيست؟ وجوه تمايز اين نوع با انواع ديگر چيست؟ مشخصه‌هاي ادبيات دفاع مقدس چيست؟ چقدر از داستان بايد درباره‌ي جنگ باشد، كه آن را داستان جنگي بناميم؟ اگر نويسنده‌اي به مباحث جنگ پرداخت، آن را جزو ادبيات دفاع مقدس مي‌توان دانست؟ نويسنده‌ي «جنگ از سه ديدگاه» (نقد و برسي 20 رمان و داستان بلند جنگ) همچنين گفت: درباره‌ي ادبيات دفاع مقدس خلق‌شده توسط نويسندگان ايراني و آن‌ها كه مهاجرت كرده‌اند، آمار دقيقي گرفته نشده است و اگر بخواهيم در اين زمينه و جايگاه ادبيات دفاع مقدس، تحقيق كنيم، آماري وجود ندارد، تا بعد از آن به وزنه‌ي محتوايي و ساختاري اين ادبيات برسيم. حنيف در ادامه گفت: سير تحول اين گونه‌ي ادبي را از ابتدا تا كنون مشخص نكرده‌اند و جنبه‌هاي جامعه‌شناسي ادبيات جنگ مشخص نشده است. منتقدان نيز به اين مقوله توجهي نكرده‌اند. او اعتقاد دارد: كم‌تر كسي درباره‌ي آسيب‌شناسي ادبيات جنگ صحبت مي‌كند؛ اين‌كه شعاري‌نويسي يا سفارشي‌نويسي چه آسيبي به اين نوع ادبيات مي‌رساند؟ تشويق‌هاي بي‌محتواي اين آثار چقدر به آثار آسيب مي‌رساند و آيا اين به نفع ادبيات دفاع مقدس است يا نه؟ گونه‌هاي ادبيات دفاع مقدس، مثل اسارت، خانواده‌ي شهدا، جانبازان، رزمندگان و... چگونه است؟ همچنين تفاوت‌هاي نوشتن براي كودكان و بزرگسالان مشخص نشده است. حنيف سپس متذكر شد: جاي خالي اين بحث‌ها و سؤالات در ادبيات جنگ كاملا مشهود است و به دلايل مختلف تا به حال به آن‌ها توجه نشده است؛ اما ادبيات دفاع مقدس روند رو به رشدي داشته است و در مقايسه با ادبيات انقلاب، ادبيات دفاع مقدس وزنه‌ي سنگين‌تري دارد؛ يعني جنگ تابعي از انقلاب بود كه به مسائل انقلاب توجه جدي نشده است، و زمان بايد بگذرد تا جدي‌تر و بدون تعارف به اين سؤالات پاسخ دهيم، تا نقد جدي درباره‌ي ادبيات دفاع مقدس صورت گيرد. انتهاي پيام