مرمتگران بار ديگر به سراغ گنبدهاي كاخ سروستان ميروند
مدير پايگاه ميراث فرهنگي سروستان گفت: با انجام مطالعات، بررسيهاي كارشناسي، آزمايش مواد و مصالح، مطالعات سنگشناسي و تصويب طرحها در كميتهي فني حفظ و احياي بناهاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، مرمت گنبدهاي كاخ سروستان كه از قديميترين گنبدهاي دنيا هستند، آغاز ميشود. اميرپيروز دقوقي اصفهاني در گفتوگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اينكه مرمت از پايين گنبد آغاز و ابتدا جدار داخلي گنبد مرمت ميشود، توضيح داد: ضعيفترين نقاط از نظر پوسيدگي مصالح شناسايي و سپس مرمت ميشوند. همچنين چينهاي آجرهاي تخريبشده، افتاده يا از ميان رفته نيز بايد تكتك جايگزين شود. البته هيچ آجر و ملات سالمي تخريب نخواهد شد. وي با اشاره به اينكه نكتهي مهم در كل مرمت اين است كه بايد با كمترين دخالت، بيشترين مقاومت با حفظ اصالت بهدست آيد، افزود: تزيينات سنگي، گچي و آجري تثبيت و حفاظت ميشوند. همچنين ديوارها و فضاهاي متصل به گنبدخانه بايد تا حد اماكن بازسازي شوند، تا نوعي همگني بهوجود آيد و به اين ترتيب، قسمتي از پلان نيز خواناسازي شود. به گفتهي دقوقي در مرمت از مصالحي استفاده خواهد شد كه با مشخصات مصالح مصرفي خود بنا يكي باشند. مدير پايگاه ميراث فرهنگي سروستان همچنين يادآور شد: براساس پژوهشهاي انجامشده در سالهاي اخير، كاخ سروستان در استان فارس به قرن پنجم ميلادي و دوران شاهنشاهي بهرام گور يا يزدگرد دوم يا پيروز متعلق است و به احتمال زياد به همت مهرنرسي ـ صدراعظم آن روزگار ـ ساخته شده است. عناصر تشكيلدهندهي اين مجموعه شامل كاخ (كوشك)، باغ، اقامتگاه زيستي، نيايشگاه (معبد آناهيتا)، فضاهاي خدماتي، چهار آبنما، كانالهاي آب و حصار مستطيلي اطراف بوده است كه بهواسطهي حضور ديوارها يا پرچينهايي در فضاي درون مجموعه با يكديگر در ارتباط هستند. وي بيان كرد: تبادل ارزشهاي بشري در حوزهي فرهنگ در دورهي ساسانيان و تعامل سنت فرهنگي شكار و زندگي درباري در فضايي دنج در دل طبيعت و سنت مذهبي گراميداشت آب و آتش و نيايش در آيين زرتشت از دستاوردهاي شگفتانگيز اين منظر طراحي و برنامهريزيشده و نمايانگر نبوغ و خلاقيت بهكار رفته در آن است. گنبدهاي كاخ سروستان قديميترين نمونهي بهجا مانده از گنبدهاي آجري دورهي باستان هستند كه بهشيوهي خاص ايراني بنا شدهاند. اين گنبدها روي پلان مربع با استفاده از چهار اسكنج بهصورت تكپوسته و از آجر و ملات گچ با تلفيقي از دو شيوهي گردچين داخلي و رگچين خارجي ساخته شدهاند. روزنههاي درون گنبد نيز علاوه بر نقش نوررساني و تهويهي طبيعي هوا احتمالا كاركرد تقويمي هم داشتهاند. دقوقي اضافه كرد: مجموعهي كاخ شكارگاهي سروستان بهعنوان نمونهاي برجسته و منحصربهفرد از نوعي بنا، معماري، فنآوري و چشماندازي با شكل و عناصر تشكيلدهنده تحوليافته و كاملشده بهطور يقين اين توانايي را دارد كه بهعنوان يك منظر فرهنگي مطلوب و راهگشا براي مطالعه و بازشناسي فرهنگ و تمدن دورهي مياني ساسانيان بهشمار آيد. انتهاي پيام