برگزاري نمايشگاه بين‌المللي نفت، گاز و پتروشيمي تهران به عنوان پنجمين نمايشگاه بزرگ صنعتي دنيا از اهميت و گستردگي صنعت نفت ايران و نقش اقتصادي اين صنعت پيشرو در كشور ما حكايت مي‌كند. پس از 11 دوره برگزاري اين نمايشگاه در ايران، فردا نمايشگاه دوازدهم با حضور مقامات و مسوولان كشور بويژه در حوزه انرژي در محل نمايشگاه‌هاي بين‌المللي آغاز مي‌شود. دستاوردهاي برگزاري اين نمايشگاه و حرف و حديث‌هايي كه درباره آن مطرح شده، موضوع گزارشي است كه در پي مي‌آيد:
تاريخچه و اهداف نمايشگاه بين‌المللي نفت، گاز و پتروشيمي
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نخستين نمايشگاه بين‌المللي نفت، گاز و پتروشيمي در سال 1374 به دنبال سياست‌هاي وزارت نفت به منظور بومي كردن صنعت نفت در كشور، ارتقاي ظرفيت شركت‌هاي داخلي و كسب دانش فني براي حضور پيمانكاران ايراني در پروژه‌هاي داخلي و خارجي با مشاركت تعداد كمي از شركت‌هاي داخلي و خارجي برگزار شد.
به نظر مي‌رسد در شرايطي كه وابستگي اقتصاد كشور به درآمد نفت و ويژگي خاص صنعت نفت كه اگر سرمايه‌گذاري مداوم روي آن انجام نشود، افت توليد و درآمد پيدا مي‌كند، دو دليل عمده براي توليد پروژه‌هاي نفتي بوده است و تدبير شيوه‌اي براي شناسايي ظرفيت‌هاي داخلي و خارجي در بخش‌هاي مهمي مانند مهندسان مشاور، پيمانكاري، توليدكنندگان تجهيزات و مديريت پروژه و همچنين ايجاد ظرفيت‌هاي جديد در داخل كشور از اركان ضروري براي وزارتخانه‌اي مانند نفت بوده است.
در اين راستا يكي از راه‌هاي رسيدن به اين اهداف، ايجاد نمايشگاهي بوده كه مجموعه‌هاي فعال در صنعت نفت دور هم جمع شوند تا كار شناسايي ظرفيت‌ها، آشنايي و ادغام شركت‌هاي كوچك داخلي براي ايجاد توانايي‌هاي بيشتر به منظور اجراي پروژه‌هاي بزرگ، مذاكره شركت‌هاي داخلي و خارجي براي همكاري در پروژه‌هاي نفتي و سرانجام توسعه صنعت نفت كشور به بهترين شكل انجام شود.
نگاهي به كارنامه 11 ساله نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي نشان مي‌دهد، در حالي‌كه اين نمايشگاه در سال‌هاي نخست فقط با حضور 40 تا 50 شركت كننده نه چندان تخصصي و حرفه‌اي كار خودر آغاز كرده است، پس از گذشت هشت سال، تعداد پيمانكاران و كارآفرينان حاضر در نمايشگاه به بيش از يك هزار شركت رسيده كه اين عدد در نمايشگاه دوازدهم 1307 شركت (797 شركت داخلي و 510 شركت خارجي از 35 كشور جهان) اعلام شده است.
اين در حالي است كه امروز علاوه بر تخصصي شدن شركت‌هاي داخلي، توانايي آنها براي اجراي پروژه‌ها به گونه‌اي افزايش يافته كه نه تنها شركت‌هاي ايراني مي‌توانند به عنوان پيمانكار دست اول، يك پروژه را به صورت EPC (مهندسي، خريد كالا، نصب) قبول كنند، بلكه حتي در بعضي از قراردادها، به صورت مشترك با شركت‌هاي خارجي پروژه را رهبري و هدايت مي‌كنند كه تصور مي‌شود شركت‌هاي مختلف در بخش دولتي و خصوصي، مانند صدرا، پتروپارس، پتروايران يا تاسيسات دريايي در چنين شرايطي متولد شده‌اند.
در اين زمينه برخي كارشناسان مسائل فني معتقدند كه نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي تهران به تدريج طوري قوي شد كه نه تنها بخش زيادي از اهداف معرفي و توسعه صنعت نفت كشور تحقق يافت، بلكه با سرمايه‌گذاري شركت‌هاي خارجي در ايران و تسهيل فرايند اجراي فاينانس و بيع متقابل، در هشت سال گذشته وزارت نفت بار مالي روي دوش دولت نگذاشته، از منابع سرمايه‌اي و عمراني داخلي كشور استفاده نكرده و در اجراي همه پروژه‌هاي نفتي، گازي و پتروشيمي خودكفا عمل كره است؛ به طوري كه 50 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در منطقه عسلويه و حدود 25 ميليارد دلار در بخش پتروشيمي فقط بخشي از آن بوده است.
هدايت اين نمايشگاه به سوي تخصصي و موضوعي شدن در بخش‌هايي مانند مهندسان مشاور، پيمانكاران، EPC، توليدكنندگان تجهيزات، توليدكنندگان فرآورده‌ها، حضور مراكز پتروشيمي، تحقيقاتي و دانشگاه‌هايي كه در صنعت نفت وارد و فعال شده‌اند و توجه به بحث مديريت مصرف، محيط زيست و بهينه سازي، همچنين برگزاري سمينارهاي تخصصي با محورهاي مختلف صنعتي و اقتصادي، برگزاي جشنواره برترين‌هاي صنعتي به منظور ايجاد انگيزه در كارافرينان داخلي و به ويژه بخش خصوصي از جمله مهمترين دلايل موفقيت بزرگترين نمايشگاه صنعت نفت منطقه بوده است. در اين راستا همچنين اتخاذ سياست دعوت از هيات‌هاي بلندپايه نفتي كشورهاي ديگر به سرپرستي وزارتخانه، برنامه‌ريزي مستمر و دقيق براي اجراي نمايشگاه و انجام كارهاي پژوهشي به منظور ارزيابي ميزان رضايت شركت كنندگان داخلي، خارجي و بازديدكنندگان از چگونگي برگزاري نمايشگاه به وسيله تيم‌هاي متخصص دانشگاهي و رفع نقايص از ديگر دلايلي بوده كه موجب شده نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي تهران جايگاه قدرتمندي در دنيا پيدا كند.
انتقادهاي وارد شده به نحوه آماده‌سازي نمايشگاه دوازدهم
به نظر مي‌رسد حضور بازديدكنندگان و متخصصان خارجي در نمايشگاه تهران، انجام مذاكرات مهم در سطح وزيران، معاونان وزير و مديران كل هيات‌هاي اقتصادي و صنعتي كشورهاي بزرگ دنيا با مقامات ايران، انتخاب نمايشگاه تهران براي انجام قرارها و ملاقات‌هاي كاري شركت‌هاي بزرگ جهان از نتايج توجه به اين نمايشگاه و نشانگر تدبير و درايت مديران صنعت نفت كشور بوده است.
به گفته اكبر نعمت‌اللهي - مدير كل سابق روابط عمومي وزارت نفت - نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي عصاي مناسبي براي پيشبرد اهداف صنعت نفت كشور است كه تحت نظارت شوراي مركزي تيم با برگزاري نمايشگاه با رياست وزير نفت، مديريت آن زير نظر سياستگذاري‌هاي شورا در دوره‌هاي گذشته به مدير روابط عمومي داده مي‌شده است.
اين در حالي است كه تاكنون برنامه‌ريزي‌هاي اجرايي از هشت ماه پيش از زمان برگزاري نمايشگاه آغاز و 15 روز مانده به برگزاري كامل مي‌شد.
در اين زمينه وي، با ابراز تاسف از عملكرد مسولان برگزاركننده نمايشگاه دوازدهم و تعلل وزارت نفت در اخذ تصميم‌هاي لازم براي برگزاري اين دوره نمايشگاه، گفت: تصميم نهايي براي برگزاري نمايشگاه در فروردين 86 در اسفند سال گذشته گرفته شده كه اين كار به نمايشگاه لطمه فراوان مي‌زند؛ زيرا سالهاست كه نمايشگاه به وسيله وزارت نفت برگزار شده و همه اين وزارتخانه را به عنوان مسوول برگزاركننده آن مي‌دانند؛ در حالي كه در اين دوره به دليل زمان كم، اجراي نمايشگاه به يك شركت خصوصي واگذار شده است.
نعمت‌اللهي در ادامه خاطرنشان كرد: شنيده شده كوتاهي در برگزاري نمايشگاه به حدي بوده كه شركت سهامي نمايشگاه‌ها كه فقط سرويس دهنده و خدمات دهنده نمايشگاه است، طي مكاتباتي با وزارت نفت، با طرح اين سوال كه آيا مي‌خواهيد نمايشگاه دوازدهم را برگزار كنيد يا خير؟ لزوم برگزاري اين نمايشگاه بين‌المللي را به آنها گوشزد كرده است.
اين در حالي است كه مجريان برگزاري نمايشگاه، دليل اين تاخير را انجام كارهاي نرم‌افزاري لازم براي برگزاري هرچه بهتر آن ذكر مي‌كنند و معتقدند كه اين كار منجر به افزايش كيفيت برگزاري نمايشگاه امسال خواهد شد؛ ضمن اين كه طي همين مدت نيز كارهاي انجام شده نشان دهنده حجم بيشتر فعاليت‌ها نسبت به دوره‌هاي گذشته بوده است.
آنان، افزوده شدن 15 شركت خارجي و 7 شركت داخلي به تعداد شركت‌كنندگان و افزايش 8 هزار متر مربعي فضاي اختصاص يافته شده در اين دوره نسبت به دوره پيش را از جمله اقدامات موثر اين دوره ذكر مي‌كنند.
درباره واگذاري نمايشگاه به يك شركت خصوصي نيز اين‌گونه اظهار كرده‌اند كه اين دوره برخلاف روال معمول از شيوه مناقصه به جاي مزايده استفاده شده و از اين طريق با برنده شدن كم‌ترين پيشنهاد سود، بيش‌ترين صرفه‌جويي مالي صورت گرفته است و طبق قانون مناقصات همان شركتي كه در مناقصه نمايشگاه ايران پلاست برنده شده با توجه به نگذشتن 3 ماه از آن مناقصه مي‌توانست در مناقصه جديد به صورت خودكار انتخاب شود كه همين كار نيز انجام شده است.
گفتني است، در اين دوره از نمايشگاه 4 نشست با موضوع‌هاي خصوصي‌سازي و اصل 44 قانون اساسي، بهينه‌سازي مصرف سوخت، خودكفايي و توسعه ساخت داخل و كارآفريني برگزار مي‌شود.
طبق گفته نعمت‌اللهي، تاكنون دهمين نمايشگاه بين‌المللي نفت، گاز و پتروشيمي با حضور 1600 شركت كننده از 30 كشور جهان و از جمله سه شركت آمريكايي در كنار شركت‌هايي از آلمان، انگليس، فرانسه، ايتاليا، ژاپن، هند، چين، مالزي، عربستان، مصر، امارات و... با نسبت درصدي 40 به 60 حضور شركت‌هاي خارجي و ايراني، از جمله فعال‌ترين دوره‌ها بوده است. اين نمايشگاه سالانه حدود 1.5 ميليارد تومان براي شركت ملي نفت ايران سود اقتصادي دارد كه گردش مالي آن در مجموع حدود 4.5 ميليارد تومان است.
با توجه به اين‌كه خصوصي سازي و اصل 44 قانون اساسي ازجمله مسائلي است كه در نمايشگاه دوازدهم به آن توجه ويژه شده و برگزار كردن نمايشگاه نفت، گاز و پتروشيمي با توجه هرچه بيشتر به بخش خصوصي ارتباط مستقيم دارد، تصور مي‌شود در شرايط موجود براي جلوگيري از ايجاد و چنين مشكلاتي در آينده بهتر است حضور سازمان‌هاي غيردولتي (NGOها) و انجمن‌هاي تخصصي نفت را كه همكاري آنها براي اجراي نمايشگاه در دوره‌هاي پيشين پايه‌گذاري شده، پررنگ‌تر كرد تا با تشكيل يك شركت مستقل، ضمن كمك به برگزاري هرچه بهتر نمايشگاه، با هويت يافتن، مسوول برگزاري نمايشگاه‌هاي تخصصي‌تر در زمينه صنعت نفت شوند. در اين صورت نگاه دولتي و درآمدزايي به چنين نمايشگاهي برداشته مي‌شود و با توجه ويژه به ارائه خدمات، حضور بخش خصوصي نيز فعال‌تر خواهد شد.
بايد منتظر ماند و ديد كيفيت نمايشگاه پيش رو كه فردا - 29 فروردين - با حضور معاون اول رييس‌جمهور و تعدادي از اعضاي هيات دولت آغاز مي‌شود و تا دوم ارديبهشت نيز ادامه خواهد داشت، مي‌تواند جوابگوي انتظارات و انتقادها باشد؟
انتهاي پيام