غفلت از ميراث فرهنگي در كجا ريشه دارد؟ تخت جمشيد ناملايمات را تاب بياور!

هفته‌ي آخر آذرماه امسال يكي از افراد گروهي كه در تخت جمشيد (پارسه) مشغول فيلم‌برداري بود، آسيب‌هايي را به نقش‌برجسته‌هاي محوطه وارد كرد كه برخي كارشناسان وارد شدن چنين آسيبي را غير قابل جبران دانستند.

در آن زمان، محمدحسن طالبيان ـ مدير بنياد پژوهشي پارسه پاسارگاد ـ با بيان اين‌كه توقع از افرادي كه جزو خانواده‌ي فرهنگي جامعه‌اند، بيشتر است، گفته بود كه از اين پس، پروسه‌ي دادن مجوز سخت‌تر خواهد شد. به اين ترتيب كه تمام افراد گروه‌هاي فيلم‌برداري بايد پروسه‌هاي امنيتي را بگذارند كه اين مساله كار آنها را سخت‌تر و طولاني‌تر خواهد كرد.

همچنين يك حقوقدان با استناد به ماده‌ي 558 قانون مجازات اسلامي مبني بر اين‌كه هر كسي به تمام يا قسمتي از ابنيه، اماكن يا محوطه‌ي تاريخي كه در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده‌اند، آسيب وارد كند، علاوه بر جبران خسارت به حبس از يك تا 10 سال محكوم مي‌شود، اشاره كرده بود.

حال پس از گذشت فقط چند ماه، يك‌بار ديگر توسط يك گروه فيلم‌برداري شاهد چنين اتفاقي هستيم. به گفته‌ي يكي از كارشناسان مجموعه‌ي تخت جمشيد (پارسه) كه نخواست نامي از او برده شود، اين گروه فيلم‌برداري كه تجهيزات خود را در حياط جنوبي كاخ تچر مستقر كرده بودند، در صحنه‌اي كه تعدادي دانش‌آموز با لباس‌هاي محلي درحال اجراي سرود بودند، براي دودآلود شدن فضاي صحنه از دستگاهي استفاده كردند كه قسمتي از ماده‌ي توليدكننده‌ي دود اين دستگاه روي سنگ‌هاي پلكان كاخ تخت جمشيد (پارسه) ريخت و اين درحالي است كه حتا در صورت پاك كردن اين ماده، تاثير شيميايي آن باقي مي‌ماند.

در اين‌باره، پس از پي‌گيري‌هاي خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان فارس با بيان اين‌كه همه‌چيز تحت كنترل است، گفت: كارشناسان و مسؤولان حفاظت و حراست با مراجعه به محل و بازديد از آنجا هيچ مورد تخريب‌كننده‌اي را نديدند و در حقيقت، هيچ اتفاقي نيفتاده است و آنچه مطرح مي‌شود، بزرگنمايي يك عده است.

محمدرضا بذرگر با تاكيد بر اين‌كه طبق بررسي و گزارش افرادي كه مامور رسيدگي به اين كار كردم، اصلا مساله‌اي به‌وجود نيامده است، درباره‌ي دادن مجوز به اين گروه فيلم‌برداري، توضيح داد: اين گروه مجوز خود را از معاونت فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور دريافت كرده است و زماني كه مجوزي ازسوي معاون فرهنگي سازمان صادر مي‌شود، ما آن‌را نمي‌توانيم رد كنيم.

وي افزود: ما از رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري خواسته‌ايم، تمهيداتي انديشيده شوند و در چنين مواردي با مسؤولان محلي و پايگاه پژوهشي تخت جمشيد (پارسه) هماهنگي شود؛ تا پس از اعلام نقطه‌نظرات ما، اگر اجازه‌اي صادر شد، تحت‌الحفظ و با پي‌گيري‌هاي لازم كارها دنبال شوند. به اين ترتيب، چنين شائبه‌هايي به‌وجود نخواهند آمد و چنين خبرهايي تخريب‌كننده و به ضرر نظام و كشورند.

همچنين مدير بنياد پژوهشي پارسه ـ پاسارگاد درباره‌ي آسيب‌هاي چند روز اخير گروه فيلم‌برداري به اين محوطه‌ي تاريخي، اظهار داشت: براساس نظر كارشناسان مرمت و استادكاري كه همراه اين گروه فيلم‌برداري به محل رفته بودند، اين مكان هيچ آسيب جدي نديده است و به اعتقاد آنها يك قضيه‌ي موقت بوده است و پس از آن، ديوارهاي كاخ تميز شده‌اند.

محمدحسن طالبيان ادامه داد: به‌دليل كسب تجربه‌هاي گذشته از گروه‌ها فيلم‌برداري، كارشناساني همراه اين گروه‌ها براي فيلم‌برداري از مكان‌هاي تاريخي فرستاده مي‌شوند. در اين قضيه نيز با تاييد آنها هيچ مشكل خاصي براي آثار پيش نيامده، ولي به‌دليل حساسيتي كه اين مكان‌هاي تاريخي دارند، هرقدر اين اتفاق‌ها كمتر پيش آيند، بهتر است.

وي در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا مبني بر چگونگي صدور مجوز براي فيلم‌برداري از آثار تاريخي، بيان كرد: مجوز نخست ازسوي معاون فرهنگي و ارتباطات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور صادر شده و پس از آن رييس سازمان ميراث فرهنگي استان فارس آن‌را تاييد كرده است.

او با اشاره به پيشرفت علم در اين زمينه، افزود: قبول است كه معرفي آثار تاريخي كار خوبي است، چون يك سايت بررسي مي‌شود؛ ولي فيلم‌سازان با استفاده از سيستم‌هاي كامپيوتري به انجام اين‌گونه كارها مي‌توانند بپردازند و از روش‌ها و صحنه‌هاي جديد استفاده كنند.

وي توضيح داد: در اين‌گونه موضوع‌ها، مشورت با كارشناسان حوزه‌ي تاريخ سبب مي‌شود كه فقط به آتش زدن اين مكان توسط اسكندر توجه نكنيم، بلكه موارد بهتري نيز در اين زمينه وجود دارند كه با مشورت مي‌توان نشان داد.

طالبيان تصريح كرد: بعضي افراد چون تخت جمشيد (پارسه) اعتبار شاخصي در سطح جهاني دارد، اعتبار آن‌را براي فيلم‌هاي خود مي‌خواهند. درحالي‌كه اعتبار، زماني دايمي است كه خوب و دو طرفه باشد و مفاهيم آن سايت به خوبي بيان شوند.

وي اين قضيه را يك درس خوب دانست و گفت: با اين درس بايد كم‌كم به سراغ محتوا و ارزش‌هاي آثار تاريخي برويم.

او سناريوي صلح جهاني را موضوعي با ارزش ارزيابي و اضافه كرد:‌ با اين موضوع مي‌شد، كارهاي جذاب‌تري انجام داد و مفاهيم زيادي از اين محوطه‌ي تاريخي گفت.

قائم مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا مبني بر اين‌كه با وجود اتفاق چند ماه پيش، دادن مجوز به چنين گروه‌هايي براي ورود به تخت جمشيد (پارسه) يا هر محوطه‌ي تاريخي ديگر چه تغيير كرده است؟ توضيح داد: مجوز از طريق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در تهران داده مي‌شود. ازسوي ديگر، پايگاه‌ها مستقل هستند و به مديريت استان ارتباطي ندارند و به لحاظ اداري تابع تهران‌اند. همچنين معاونت فرهنگي در ارتباط با استفاده از محوطه‌ها و لوكيشن‌هاي تاريخي، استانداردهايي را تنظيم كرده است كه براساس آن‌ها مجوز صادر مي‌شود. البته نه براي همه‌ي درخواست‌ها و شايد از هر 10 درخواست فقط به يكي از آن‌ها مجوز داده مي‌شود.

حميد بقايي با اشاره به اين‌كه در بحث صدور مجوز براي گروه‌هاي فيلم‌برداري در محل‌هاي تاريخي ازسوي جامعه‌ي هنري نيز تخت فشار هستيم، افزود: خيلي خوب بود، اگر مكان‌هاي تاريخي مانند تخت جمشيد (پارسه) در محلي ديگر بازسازي مي‌شدند و در واقع، مكان‌هايي مانند شهرك‌هاي سينمايي براي فيلم‌سازي ساخته مي‌شدند. البته ما نيز اين كار را نمي‌توانيم انجام دهيم؛ زيرا متولي فيلم‌سازي در كشور نيستيم.

تهمينه ميلاني ـ كارگردان ـ هم كه كليپي بين‌المللي به‌مدت دو دقيقه را درباره‌ي صلح در تخت جمشيد (پارسه) مقابل دوربين برده است، با اشاره به اتفاق‌هايي كه در هنگام فيلمبرداري اين كليپ افتاد و به تعطيلي يك‌روزه‌ي كار منجر شد، توضيح داد: يكي از افراد، برخورد زشتي با يكي از عوامل گروه كه انگليسي بود، براي حجاب او داشت و باعث شد، كار يك روز تعطيل شود؛ اما بعد كه ديدند كارشان خيلي بد بود و جوابي براي تعطيلي ما ندارند، اتهام زدند كه شما تخت جمشيد (پارسه) را خراب مي‌كنيد. درحالي‌كه ما چيزي براي صدمه زدن نداشتيم و فقط تعدادي كودك آمدند، سرود خواندند و رفتند.

وي گفت: مديران ارشد همكاري كردند و رفتار بسيار خوبي با ما داشتند، حتا مسؤولان آموزش و پرورش يك‌صد بچه را در اختيار ما گذاشتند؛ اما متاسفانه عوامل زير دست‌شان رفتار بسيار بدي داشتند كه به رخ دادن اتفاق‌هايي منجر شد. البته مسؤولان مربوط پس از خواندن آن خبر كذب عذرخواهي كردند؛ اما از لحاظ روحي به ما صدمه زدند. من احساسي داشتم، تا عظمت ايران را نشان دهم و 50 درصد ايده‌آلم را جواب گرفتم.

به‌نظر مي‌رسد، مخالفت يا موافقت مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي استان فارس يا بنياد پژوهشي پارسه ـ پاسارگاد براي صدور مجوز ازسوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در ساز و كارهاي درنظر گرفته‌شده لحاظ نمي‌شود؛ زيرا به گفته‌ي رييس سازمان ميراث فرهنگي استان فارس، وقتي مجوزي ازسوي معاون فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور صادر مي‌شود، آن‌را نمي‌توان اجرا نكرد و بي‌احترامي است(!)

اما آيا همه‌ي بررسي‌هايي كه در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور انجام مي‌شوند، كامل‌اند؟ آيا هميشه به‌درستي تصميم‌گيري مي‌شود؟ نكته‌ي ديگر اين است كه آيا براي ساخت هر فيلمي بايد اجازه‌ي ورود به محوطه‌اي مانند تخت جمشيد (پارسه) را صادر كرد؟ آيا مكاني تاريخي مانند تخت جمشيد (پارسه) آن‌قدر دم دست است كه براي بهتر شدن صحنه‌ي سرودخواني تعدادي دانش‌آموز، دودي مي‌توان ايجاد كرد كه نفس آبا و اجدادمان را با مواد شيميايي بند مي‌آورد؟

تا كي بايد شاهد چنين اتفاق‌هايي باشيم كه حتا اگر صحت هم نداشته باشند، زمينه‌ي باور آن‌ها آن‌قدر در جامعه فراهم است كه به سرعت نگراني‌هايي را در ميان مردم به‌وجود مي‌آورند؟

انتهاي پيام

  • یکشنبه/ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ / ۱۱:۳۲
  • دسته‌بندی: فرهنگ2
  • کد خبر: 8512-11113
  • خبرنگار : 71219