درحالي كه آب‌سنگهاي مرجاني متنوع‌ترين اكوسيستم‌هاي جهان هستند، جديدترين خبرها از جنوب ايران حاكيست تخريب اين ذخاير جهاني به شدت در حال انجام است و سازمان حفاظت محيط زيست نيز علي‌رغم تلاشهاي خود، به دليل نبود گارد ساحلي و امكانات وتجهيزات لازم، هنوز نتوانسته است نظارت كاملي بر آنها داشته باشد، به شكلي كه به گفته مسؤولان اين سازمان، بسياري از شركت‌هاي نفتي حتي اجازه بازديد از پروژه‌هاي خود را به اين سازمان نداده و عمليات اجرايي برخي طرح‌ها در اين زمينه برخلاف گزارش ارزيابي ارايه شده اجرا مي‌شود و برخي ديگر هم گزارش ارزيابي ارايه نمي‌كنند.

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران، دكتر نبوي، مديركل دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست در اين خصوص به ايسنا مي‌گويد: آب‌سنگ‌هاي مرجاني جزو ذخاير زيستي جهاني محسوب مي‌شوند و از جايگاه بالايي به لحاظ ارزشي برخوردارند، ضمن اينكه اين اكوسيستم‌ها بهترين شاخص سنجش سلامت آب دريا هستند، به شكلي كه به تغييرات محيطي بسيار حساس بوده يعني ايجاد هرگونه تغييري در پارامترهاي فيزيكي درياها، بر آنها اثرگذار است.

وي مي‌افزايد: در سالهاي اخير اين اكوسيستم‌ها به دليل ساخت‌وسازهاي بدون ارزيابي زيست‌محيطي مانند اسكله‌سازي، احداث پلت‌فروم، نصب خطوط انتقال نفت و گاز و دستبرد به اين ذخاير و ... مورد تهديد قرار گرفته‌اند، همچنين آلودگي‌هاي نفتي خصوصا جنگ خليج‌فارس در دهه 90 و انفجار تعداد زيادي از چاه‌هاي نفت عراق موجب شد تا بخش عظيمي از سواحل آب‌سنگ عربستان، كويت و ساير كشورهاي حاشيه‌اي از بين بروند.

مديركل دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين كه آب‌سنگ‌هاي مرجاني در مناطق خارك، خاركو، كيش، نايبند، قشم، هندورابي، لارك، تنب بزرگ و كوچك، ابوموسي، فارو، بني فارو، سيري و ... وجود دارند، به ايسنا مي‌گويد: متاسفانه اين آب‌سنگ‌ها براي استفاده در آكواريوم‌ها و ماهيان آنها كه كاملا به آب‌سنگ‌ها وابسته هستند به دليل نقص قانوني قاچاق مي‌شوند به شكلي كه ماهيان اين ذخاير حتي تا500 هزار تومان به كشورهاي عربي به فروخته مي‌شود.

وي عمده‌ترين منابع آلودگي در خليج‌فارس و درياي عمان را نفت و تركيبات نفتي عنوان و تصريح مي‌كند: متاسفانه شركت‌هاي نفتي بر خلاف گزارش ارزيابي خود اقدام مي‌كنند و نظارت دقيقي در اين زمينه انجام نمي‌شود و در برخي موارد نظارت مقدور نيست.

مديركل دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست با تاكيد بر اين كه مرجان‌ها در معرض نابودي هستند، مي‌افزايد: متاسفانه توسعه ناپايدار در دريا موجب شده بسياري از مرجانهاي جنوب كشور نابود شوند كه اين امر زنگ خطري براي ماست.

وي مي‌گويد: متاسفانه در خورها و سايت‌هاي صنعتي بويژه بندرعباس، بوشهر و شمال خليج‌فارس يعني بندر امام(ره) و ماهشهر پساب‌ها، فاضلاب‌ها و مواد آلاينده بدون تصفيه و به صورت مستقيم وارد دريا مي‌شود، در حالي كه سايت‌هاي شيلاتي ما هم در همين مناطق يعني بوشهر، بندرعباس و خور موسي واقعند كه اين امر تاثيرات منفي بر جانوران دريايي خواهد گذاشت.

مهندس صديقي، معاون دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين كه پروژه‌هايي در كشور انجام مي‌شود كه تخريب شديد صخره‌هاي مرجاني را در پي دارد به ايسنا مي‌گويد: مرگ بي‌صداي مرجانها در حال پديد آمدن است.

وي به پروژه‌هاي تخريب‌كننده آب‌سنگهاي مرجاني در جنوب كشور اشاره كرده و مي‌گويد: پروژه خشك كردن دريا يكي از عوامل تحريب آب سنگهاي مرجاني است كه در اين زمينه مي‌توان به توسعه فرودگاه جزيره خارك كه در شرق اين جزيره در حال انجام است، اسكله‌سازي و بندرسازي طرح توسعه بندرشهيد رجايي بندرعباس و شهيد بهشتي چابهار كه به شدت دريا را خشك كرده و مناطق مرجاني را زير خاك برده و تا چند كيلومتر شعاع اطراف آن تمامي مرجانها را از بين مي‌برد، طرح توسعه بندر در شمال جزيره كيش، هتل‌سازي و ايجاد تاسيسات در شرق اين جزيره كه بهترين منطقه مرجاني خليج‌فارس است و ... اشاره كرد.

معاون دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست آلودگي‌هاي نفتي را از ديگر عوامل نابودي آب سنگ‌هاي مرجاني خوانده و مي‌گويد: آلودگي‌هاي مختلف از جمله استخراج نفت از سكوهاي ابوذر و سلمان كه به جزيره خارك جهت تصفيه منتقل مي‌شوند و پساب آنها مستقيما به دريا ريخته مي‌شود و مجتمع پتروشيمي خارك (متانول خارك) كه مواد شيميايي خطرناكي وارد دريا مي‌كند نيز موجب تخريب اين اكوسيستم‌هاي حساس شده‌اند.

وي با اشاره به مطالعات انجام شده در خصوص فلزات سنگين در جزيره خارك و خاركو كه يكي از بهترين و گستره‌ترين مناطق مرجاني در جنوب ايران است تصريح مي‌كند: ‌اين مطالعات نشان مي‌دهند كه پسابهاي خروجي نفتي در اين مناطق چندين برابر حد مجاز (بيش از 10 برابر) است كه باعث نابودي ذخاير مرجاني شده است.

معاون دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست مي‌گويد: در منطقه عسلويه و خليج نايبند كه به عنوان پارك ملي محسوب مي‌شود و محل مهاجرت پرندگان آبزي و كنارآبزي است و بايد از درجه حفاظتي بسيار بالا برخوردار باشد، فازهاي 12 و 13 طرح توسعه پارس جنوبي در حال اجراست و چندين اسكله و بندر با پيشروي در دريا احداث و صدها تن سنگ و خاك براي طرح توسعه اين بخش به دريا تخليه شده است.

وي با اشاره به اين كه احداث پالايشگاه، پتروشيمي و مجتمع‌هاي صنعتي و ... در اين منطقه موجب افزايش شديد كدورت آب شده است، به ايسنا مي‌گويد: بزرگترين عامل تخريب مرجانهاي اين منطقه مجتمع‌هاي شيميايي و پتروشيمي هستند كه متأسفانه كه ضايعات و پساب‌هايي با حجم بسيار زياد و سميت بسيار بالايي توليد و بدون هيچگونه تصفيه مستقيما به دريا تخليه مي‌كنند كه براي نمونه مي‌توان به مجتمع پالايش گاز فاز 6 پارس جنوبي كه توسط شركت آجيپ ايتاليا ساخته شده و در حال تحويل به شركت گاز است اشاره كرد.

صديقي مي‌افزايد: اين مجتمع حدود يك ساله است كه روزانه 5 تا 6 تن محلول شيميايي كاستيك يا سود سوزآور را مستقيما به دريا تخليه مي‌كند و ميزان تخليه اين پسابها آنقدر زياد است كه تا شعاع چند صد متري هرگونه موجود زنده از بين رفته است كه سازمان حفاظت محيط زيست در اين زمينه اقدام كرده تا عمليات خروج پسابهاي اين كارخانه هرچه سريعتر متوقف شود.

وي مي‌گويد: همچنين ساخت و سازها در اطراف خليج نايبند موجب افزايش كدورت آب و نابودي بسياري از مرجانهاي اين منطقه شده است، به شكلي كه مرجان زنده در اين مناطق بسيار كم ديده مي‌شود.

معاون دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست به لوله‌گذاري در بستر و انفجارهاي متعدد براي احداث اين سازه‌ها اشاره كرده و مي‌گويد: اين قبيل اقدامات موجب از بين رفتن مرجانها شده است، به شكلي شركت نفت، توسعه ميادين نفتي مانند ميدان نفتي سيري را با وجود ارايه گزارش ارزيابي به شكل ديگري اجرا مي‌كند و حتي امكان نظارت سازمان محيط زيست را نيز نمي‌دهد.

به گفته وي پيمانكار اين شركت در طرح توسعه ميدان نفتي سيري، كل اين جزيره را در اختيار گرفته و حتي اجازه ورود كارشناسان محيط زيست را به آن نمي‌دهد، از سوي ديگر عمليات لوله‌گذاري در اين بخش موجب تخريب شديد صخره‌هاي مرجاني شده است.

وي به طرح توسعه بندر شهيد بهشتي چابهار اشاره كرده و تصريح مي‌كند: در اين طرح نيز قرار است700 هكتار از دريا خشك شود كه بدين ترتيب مرجانهاي اين مناطق نيز از بين مي‌روند.

معاون دفتر محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين كه اين دفتر قصد دارد در رويكرد جديد خود با تمامي اين موارد برخورد كند تصريح مي‌كند: قصد داريم جلو هرگونه تخريب را در سواحل جنوبي كشور چه از سوي ارگانهاي دولتي و چه خصوصي بگيريم.

بايد گفت به نظر مي‌رسد با روند كنوني بايد تا چند سال آينده مرجانها را تنها در آكواريوم‌ها جست‌وجو كرد و لازم است سازمان حفاظت محيط زيست هرچه سريعتر در اين زمينه اقدام كند كه راه‌اندازي گارد ساحلي شايد بتواند در اين مقطع كمك مؤثري كند.

سرويس محيط زيست خبرگزاري دانشجويان ايران اين موضوع را پيگيري كرده و در گزارشهاي بعدي خود موارد تخريب محيط زيست دريايي را به صورت موردي بررسي مي‌كند.

انتهاي پيام