گل‌نوشته‌هاي هخامنشي و سفر آن‌ها به دانشگاه شيكاگو
مسؤول انجمن دوست‌داران ميراث فرهنگي شوش يادآور شد: طي حفاري‌هاي باستان‌شناسي به سرپرستي ارنست اميل هرتسفلد ـ باستان‌شناس آلماني ـ در باروي تخت جمشيد (پارسه) حدود 30 هزار گل‌نوشته به خط ميخي ايلامي هخامنشي كشف شدند. لقمان احمد‌زاده شوهاني در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خوزستان، گفت: در سال 1935 ميلادي پس از كشف گل‌نوشته‌ها، ازسوي دولت ايران آن‌ها به‌عنوان امانت براي مطالعه به موسسه‌ي شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو سپرده شدند. گل‌نوشته‌هاي يادشده پس از قرار گرفتن در پارافين آب‌شده در آبان‌ماه سال 1314 ميلادي از راه بندر بوشهر به آمريكا حمل شدند. مدارك قرارداد آن نيز بايد در بايگاني اداره كل باستان‌شناسي پيشين موجود باشد. او افزود: در سال 1937 ميلادي پس از پارافين‌زدايي، گل‌نوشته‌ها آماده مطالعه شدند. پوبل (Poebel) استاد دانشگاه شيكاگو و متخصص زبان سومري به همراه سه شاگرد خود جورج كامرون (Georgo G.Cameron)، ريچارد هلك (R.T.Hallock) و پوره (Pouvres) حدود يك‌صد و 40 گل‌نوشته را خوانند. مرحوم جورج كامرون يك‌صد و 50 گل‌نوشته‌ي ديگر را به تنهايي خواند؛ ولي نتايج آن‌را منتشر نكرد. خوشبختانه اكنون عبدالمجيد ارفعي آن‌ها را خوانده و كتاب آن زير چاپ است. احمد‌زاده شوهاني بيان كرد: هلك طي 43 سال، دوهزار و 87 گل‌نوشته را به تنهايي خواند. پس از تحويل دست‌نويس كتاب به چاپ‌خانه در سال 1965 ميلادي خواندن كتيبه‌هاي ديگر را ادامه داد و تا سالي كه فوت كرد، دوهزار و 568 متن ديگر را خواند كه 33 متن آن در سال 1978 ميلادي در مجله‌ي فرانسوي DAFI شماره‌ي هشتم چاپ شد؛ اما بقيه چاپ و منتشر نشده‌اند. عبدالمجيد ارفعي ـ متخصص زبان ايلامي ـ و استالير ـ متخصص زبان بابلي نو ـ هر يك به‌طور جداگانه با استفاده از دست‌نويس‌ها و يادداشت‌هاي مرحوم هلك در حال چاپ و انتشار دوهزار و 568 گل‌نوشته‌ي باقي‌مانده هستند. ارفعي به‌صورت چاپي به همراه ترجمه‌ي فارسي و انگليسي و استالپر به‌صورت كتاب الكترونيكي بدون ترجمه اين كار را انجام مي‌دهند. اين باستان‌شناس تاكيد كرد: روي اين لوحه‌هاي كوچك به خط ميخي و زبان ايلامي هخامنشي مطالبي نوشته شده‌اند؛ متن اين گل‌نوشته‌ها در 31 موضوع تقسيم‌بندي شده‌اند كه دربردارنده‌ي حمل و نقل، تحويل و دريافت، كنار گذاشتن براي غله، بذر و آذوقه، واريز كردن به حسابي براي پرداخت بعدي به سران حكومتي، اجراي مراسم ديني، كارگران، جانوران و ... به‌صورت روزانه و ماهانه است. اين گل‌نوشته‌ها از سال نهم تا بيست و هشتم فرمان‌روايي داريوش بزرگ (540 ـ 500 پيش از ميلاد) را دربر مي‌گيرند. البته بين سال دهم تا سيزدهم هيچ گل‌نوشته‌اي به‌دست نيامده است. بيشترين تعداد گل‌نوشته‌ها نيز به سا‌ل‌هاي بيست و سوم و بيست و چهارم فرمان‌روايي داريوش بزرگ مربوط هستند. پنجاه درصد متن اين گل‌نوشته‌ها، متن‌هاي مسافرتي از شوش به تخت جمشيد (پارسه) و از تخت جمشيد (پارسه) به شوش‌اند. وي ادامه داد: روي بعضي از اين گل‌نوشته‌ها علاوه بر خط ميخي ايلامي هخامنشي به افزوده‌هاي آرامي نيز برمي‌خوريم. تعداد اندكي نيز به خط آرامي نوشته شده‌اند و روي بسياري، نقش مهر ديده مي‌شود. البته تعداد زياد ديگري از لوح‌ها كه براي نوشتن آماده شده بودند، به‌صورت نانوشته رها شده نيز به‌دست آمده‌اند. مرحوم هلك روي اين گل‌نوشته‌ها نزديك به يك‌هزار و 100 تا يك‌هزار و 200 اثر مهر را شناسايي و 200 نقش مهر را طراحي كرده است. پژوهش‌هاي جامع روي اين اثر مهرها توسط گريسون و كول روت در دانشگاه ميشيگان انجام شد كه دو مجلد جلد نخست آن چاپ و منتشر شده‌اند. در سال 1383 موسسه‌ي شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو 300 گل‌نوشته‌ي باروي تخت جمشيد (پارسه) را به سازمان ميراث فرهنگي تحويل داد. انتهاي پيام