كارشناسان معتقدند كه شهر امروزي همدان در مقر قديمي اكباتان و پايتخت مادها واقع شده است. دياكوس اقوام ماد را دور اين شهر جمع كرده بود و نام اين پايتخت در زبان فارسي باستان نيز هگمتانه و به معني محل گردهمايي است. به گزارش خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در همدان، تپه‌ي باستاني هگمتانه واقع در مركز شهر همدان وسيع‌ترين تپه‌ي باستاني ايران است و مساحت آن به حدود 30 هكتار مي‌رسد كه با درنظر گرفتن بخش‌هايي كه جزو محدوده‌ي تپه‌ي باستاني بوده و اكنون ساختمان‌هاي مسكوني روي آن‌ها ساخته شده‌اند، وسعت آن به بيش از 40 هكتار نيز مي‌رسد. اشياي تاريخي و شالي‌ستون‌ها يافت‌شده در خيابان اكباتان و اطراف تپه‌ي باستاني هگمتانه، وسعت محدوده‌ي اين محوطه‌ي باستاني را نشان مي‌دهند كه اقدام فوري مسؤولان امر را نيز براي تملك كامل اين محوطه‌ي تاريخي مي‌طلبد. با توجه به وجود خانه‌هاي مسكوني روي تپه‌ي وسيع هگمتانه، آزادسازي عرصه‌ي آن از سال‌هاي 1349 آغاز و تا سال 1354 حدود 15 هكتار از عرصه‌ي اثر خريداري شد و حدود يك‌هزار بناي مسكوني و تجاري تخريب شدند. اين روند در مقياس محدودتر تا اواخر سال 1357 و پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز تا سال 1362 با خريد تعدادي ملك ادامه يافت. كاوش‌هاي باستان‌شناسي در تپه‌ي هگمتانه از سال 1362 به سرپرستي دكتر محمدرحيم صراف آغاز شد و تا سال 1379 در قالب 12 فصل كاوش ادامه يافت؛ نتيجه‌ي اين كاوش‌ها معرفي بخش‌هاي قابل توجهي از يك شهر باستاني بود كه آثار معماري آن با طراحي بسيار منظم و حيرت‌انگيزي در جاي‌جاي اين تپه‌ي باستاني شناسايي شدند. اين كاوش‌هاي نشان داد كه شهر باستاني هگمتانه را حصاري عظيم به قطر حدود 10 متر محافظت مي‌كرده است كه بخش‌هايي از اين حصار و بقاياي برج‌هاي آن نيز طي كاوش‌هاي انجام‌شده، آشكار شدند. پس از يك دوره وقفه‌ي طولاني، باستان‌شناسان در سال‌هاي اخير بار ديگر به تپه‌ي هگمتانه آمدند؛ تا حقايق پنهان آن‌را معلوم كنند و از راز گذشتگان پرده بردارند. اواخر شهريورماه 1385 نيز سيزدهمين فصل كاوش‌هاي باستان‌شناسي تپه‌ي هگمتانه در چند نقطه از اين محوطه‌ي باستاني باهدف مقايسه‌ي نتايج كاوش با آثار كشف‌شده در سال گذشته آغاز مي‌شود كه به گفته‌ي دكتر مسعود آذرنوش ـ سرپرست هيات كاوش‌هاي تپه‌ي هگمتانه ـ نتايج اين لايه‌نگاري به اعتبارات و امكانات بستگي خواهد داشت. آذرنوش همچنين در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا افزود: امسال تلاش مي‌كنيم، مناطقي از تپه‌ي هگمتانه براي كاوش درنظر گرفته شوند كه درجه‌ي تخريب نسبتا مشابه مناطق كاوش‌شده در سال‌هاي قبل داشته باشند كه گودال فرانسوي‌ها از آن جمله است. منابع: كتاب «كتيبه‌هاي هخامنشي» نوشته‌ي پير لوكوك، ترجمه‌ي نازيلا خلخالي آشيو سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري انتهاي پيام