سه پرونده‌ي بيستون، ميدان نقش جهان اصفهان و ارگ بم با آغاز به كار اجلاس سي‌ام كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو طي روزهاي آينده بررسي مي‌شوند.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اجلاس سي‌ام يونسكو براي بررسي وضعيت آثار ثبت‌شده در فهرست ميراث جهاني و پرونده‌هاي جديدي كه براي ثبت در اين فهرست آماده شده‌اند، از صبح امروز در ليتواني آغاز شده است و به مدت يك هفته ادامه خواهد داشت.
تاكنون مجموعه‌هاي تاريخي چغازنبيل (دوراونتاش)، تخت جمشيد (پارسه، پرسپوليس) و ميدان نقش جهان (ميدان امام - ره -) هر سه در تاريخ 19 ارديبهشت‌ماه 1358، مجموعه‌ي تاريخي تخت سليمان در تاريخ 14 تيرماه 1382، پاسارگاد و منظر تاريخي و فرهنگي ارگ بم (پس از زلزله) هر دو در تاريخ 16 تيرماه 1383 و گنبد سلطانيه در تاريخ 24 تيرماه 1384 از ايران در فهرست ميراث جهاني ثبت شده‌اند.
محوطه‌ي تاريخي بيستون كرمانشاه، آثار ارزشمندي را چون نقش‌برجسته و كتيبه‌ي داريوش اول ـ دوره‌ي هخامنشي ـ، نقش برجسته‌ي هركول، نقش‌برجسته‌ي مهرداد دوم، نقش‌برجسته‌ي گودرز و نقش‌برجسته‌ي هركول كه به دوره‌ي اشكاني تعلق دارند، شامل مي‌شود.
پرونده‌ي اين محوطه با وجود مشكلاتي كه سال گذشته درباره‌ي آن ايجاد شده بود، امسال به يونسكو ارايه شده است و كارشناسان بسياري اعتقاد دارند كه بيستون در فهرست ميراث جهاني مي‌تواند ثبت شود.
هم‌چنين ارگ بم كه پس از زلزله‌ي سال 1382 بخش عمده‌اي از آن تخريب شد، در اجلاس بيست‌وهشتم يونسكو در فهرست ميراث در خطر به ثبت رسيد. در اجلاس سال گذشته نيز به ايران مهلت داده شد تا پرونده‌ي منظر دوهزار هكتاري تاريخي و فرهنگي بم را به‌روز كند و امسال، يونسكو وضعيت اين پرونده را بررسي خواهد كرد.
يونسكو در اجلاس سال گذشته كه از 19 تيرماه در دوربان آفريقاي جنوبي تشكيل شده بود، تا اول فوريه‌ي 2006 (13 بهمن‌ماه 1384) به ايران مهلت داد تا برج جهان‌نما را تعديل يا زمان‌بندي دقيق تعديل آن‌را اعلام كند؛ تا ميدان نقش جهان از فهرست ميراث جهاني حذف نشود.
در اين راستا، نهم بهمن‌ماه 1384 سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اعلام كرد كه تعديل جهان‌نما آغاز شده است؛ اكنون زماني است كه يونسكو بايد وضعيت تعديل را بررسي و درباره‌ي حذف ميدان نقش جهان از فهرست آثار جهاني تصميم‌گيري كند.
روند كاهش ارتفاع برجي كه حريم منظري ميدان نقش جهان و خط آسمان شهر اصفهان را مخدوش كرده، در طول پنج‌ماه گذشته آن‌قدر كند بوده است كه ايران باز هم در اجلاس سي‌ام يونسكو در برابر اما و اگرها قرار دارد.
البته مساله‌ي تعديل جهان‌نما از اجلاس بيست‌وهشتم يونسكو (هشتم تيرماه 1383) در چين مطرح بوده است و از همان زمان نيز سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي حفظ ميدان نقش جهان در فهرست ميراث جهاني تلاش‌هايي كرده است.
مرحله‌ي نخست: صدور دستور توقف ساخت و ساز برج جهان‌نما؛
در پايان سال 1383 شهردار اصفهان اعلام كرد: توقف پروژه‌اي به بزرگي جهان‌نما با سرمايه‌گذاري چند ميليارد توماني امكان ندارد و در اين پروژه معتقد به قانون و تسليم در برابر حكم قضايي هستيم.
شايد با وجود چنين ديدگاهي بود كه در نخستين روز كار سال 1384 (14 فروردين‌ماه) رييس دادگستري استان اصفهان گفت: معاون دادستان اصفهان با درخواست استاندار اصفهان، دستور توقف موقت ساخت برج جهان‌نما را به‌عنوان يك اقدام پيش‌گيرانه براي جلوگيري از وارد شدن لطمه به منافع ملي صادر كرد؛ تا ابعاد مساله بررسي شوند.
دادستان اصفهان نيز در روزهاي پاياني فروردين‌ماه تاكيد كرد: به‌دليل حساسيت موضوع و توصيه‌ي رييس قوه‌ي قضاييه، رييس جمهور و نگراني از حذف ميدان نقش جهان از فهرست آثار جهاني، دستور توقف ساخت و ساز در برج جهان‌نما توسط دادسرا صادر شده است و در صورت تخلف، به‌شدت برخورد خواهد شد.
در همين شرايط، يك عضو كانون مدافعان حقوق بشر به خبرنگار ايسنا گفت: با وجود آن‌كه يك قاضي شرافتمند، مستقل و باوجدان راي توقف ساخت برج جهان‌نما را ازسوي شهرداري صادر كرده و اين راي توسط رييس جمهور، وزير كشور و دادستان كل كشور تاييد شده است، اما شهردار اصفهان در نهايت خودمحوري، قانون‌گريزي و منطق‌ستيزي اعلام مي‌كند كه اين تصميم شعبه‌ي 38 دادگاه اصفهان است و آن‌را رعايت نمي‌كند.
گام بعد: تعديل جهان‌نما؛
كاهش ارتفاع برج جهان‌نما، خردادماه سال گذشته در ديدار مدير كل يونسكو با رييس جمهور وقت مورد تاكيد قرار گرفت و يك‌ماه پيش از آن نيز رييس مجلس شوري اسلامي اعلام كرد كه اگر ناچار شويم بين «جهان‌نما» و «نقش جهان» يكي را انتخاب كنيم، نقش جهان را انتخاب مي‌كنيم.
ازسوي ديگر، رييس شوراي شهر اصفهان، هفتم ارديبهشت‌ماه 1384 بر اين مساله تاكيد داشت كه هر حكمي ازسوي مسؤولان قضايي درباره‌ي ساختمان جهان‌نما صادر شود، براي شوراي اسلامي شهر و شهرداري اصفهان قابل اجراست.
او پنج‌ماه بعد سخنان خود را چنين كامل كرد: در صورت اعلام ميزان تعديل جهان‌نما توسط كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اين برج به‌زودي تعديل مي‌شود.
به قول رييس پيشين پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، كاهش ارتفاع برج جهان‌نما از نظر فني كار دشواري نيست و اگر قصد كوتاه كردن برج وجود داشته باشد، در زمان كوتاهي اين كار امكان‌پذير است.
شايد بهانه‌تراشي‌هاي مسؤولان شهري اصفهان، دليلي جز اين نداشته باشد كه آنها پس از گذشت دوسال گويا هنوز «قصد كوتاه كردن برج» را ندارند.
سازمان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از تيرماه 1383 و يك‌سال پيش از آن‌كه مسؤولان شهري اصفهان ميزان تعديل جهان‌نما را مطالبه كنند، اعلام كرد: ارتفاع بخش شرقي برج جهان‌نما بايد به 24/12 متر و ارتفاع بخش غربي آن به 48/24 متر كاهش يابد. هم‌چنين با توجه به اين‌كه با احداث اين ساختمان، بحث تراكم بيش از حد در محدوده‌ي بافت تاريخي اصفهان ايجاد شده است، توصيه مي‌شود كه بخش شرقي مجاور ميدان كه در حد زيرزمين در حال اجراست، در همين حد پايان يابد.
تفاوت رفتار با گفتار مسؤولان شهري اصفهان را كه همواره تاكيد مي‌كنند در برابر قانون تسليم هستند، شايد در سخنان رييس كميسيون عمران شوراي اسلامي شهر اصفهان در 26 مهرماه 1384 بتوان يافت كه اظهار كرد: ميزان تعديل جهان‌نما به هر اندازه كه باشد، شوراي شهر با آن موافق است؛ اما هنوز مطلبي اعلام نشده است و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هرچه بگويد، همان را عمل مي‌كنيم.
يا
شهردار اصفهان كه 25 دي‌ماه سال گذشته گفت: درباره‌ي مشکل جهان‌نما بايد طبق اجلاس دوربان آفريقاي جنوبي، تعديل براساس جدول زمان‌بندي تنظيم‌شده تا 12 بهمن‌ماه به يونسکو تحويل شود؛ ولي ما اعتقاد داريم كه تعديل ارتفاع جهان‌نما مطابق با نظر ايکوموس کارشناسانه نيست.
و يا
معاون عمراني شهردار اصفهان كه به‌عنوان يك شهروند و مهندس عمران در 11 بهمن‌ماه 1384 تصريح كرد: ميدان امام (ره) از فهرست يونسكو خارج شود؛ چراكه آنهايي كه اين اثر را ثبت كرده‌اند، چه در داخل و چه در خارج، چه گلي به سرمان زدند و چه سودي برايمان ارمغان آوردند؟
و اكنون
بسياري از كارشناسان بر اين امر تاكيد دارند كه برج جهان‌نما در طول ماه‌هاي گذشته به كندي و بسيار بسيار كم تعديل شده است. به همين دليل، شنيده مي‌شود كه مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كه براي شركت در اجلاس سي‌ام يونسكو راهي ليتواني شده‌اند، درخواستي را به همراه دارند تا باز هم براي تعديل جهان‌نما از يونسكو مهلت بگيرند؛ ولي آيا يونسكو اين‌بار نيز كوتاه مي‌آيد؟
تاكنون 812 اثر فرهنگي و طبيعي از 137 كشور دنيا در فهرست ميراث جهاني ثبت شده‌اند و ايران از فهرست موقتي كه براي ثبت به‌عنوان آثاري جهاني تهيه كرده است، به ثبت هفت اثر موفق شده است.
شهر سوخته، آثار شوش، آبشارهاي شوشتر، قره‌كليسا، تپه‌ي سيلك، تاق بستان، نقش‌برجسته‌هاي بيستون، مجموعه‌ي تاريخي كنگاور، فيروزآباد، بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي، مسجد جامع اصفهان، كوه خواجه، نقش رستم و نقش رجب و قصرشيرين از جمله‌ي آثار ثبت‌نشده‌ي فهرست موقت ايران هستند كه از ميان آنها قره‌كليسا براي ثبت در سال 2007 ميلادي پيشنهاد شده بود.
البته ايران ديگر امكان ثبت يك اثر تاريخي را در فهرست ميراث جهاني براي سال 2007 ميلادي از دست داده است، آن هم فقط و فقط به دليل كوتاهي در ارايه‌ي پرونده‌اي كامل درباره‌ي قره‌كليسا كه يونسكو تجزيه، تحليل و عكس‌هاي آن‌را ناقص تشخيص داد!
گزارش از: خبرنگار ايسنا، شاهده يوسفي
انتهاي پيام