روستاييان جاي ايلاميان باستان را در تپه‌ي «قلعه افغان» تنگ كرده‌اند /وضعيت اسفناك تپه‌هاي باستاني كي پايان مي‌يابد؟/16
يكي‌از مهم‌ترين تپه‌هاي استان چهارمحال و بختياري كه در تحولات سياسي امپراتوري ايلام باستان جايگاه ويژه‌اي دارد، در محاصره‌ي خانه‌هاي روستاييان گرفتار است. تپه‌ي «قلعه افغان» در شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختياري در سال 1375 لايه‌نگاري و تعيين حريم شده است؛ در همان سال، آجرنوشته‌اي از آن محوطه به‌دست آمد كه گوياي اهميت تپه‌ي قلعه افغان در بررسي تحولات سياسي دوره‌ي ايلام باستان بود. علي‌اصغر نوروزي ـ معاون حفظ و احياي اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان چهارمحال و بختياري ـ در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با تاكيد بر اين‌كه تپه‌هاي تاريخي استان چهارمحال و بختياري در محافل باستان‌شناسي گم‌نام نيستند، گفت: «قلعه رستم»، «قلعه افغان»، «اسكندري» و «گندمان» ازجمله‌ي تپه‌هاي باستاني شناسايي شده در اين استان‌اند كه مطالعات اوليه‌ي باستان‌شناسي و گمانه‌زني باهدف تعيين عرصه و حريم آن‌ها، انجام شده است. وي افزود: تپه‌ها و محوطه‌هاي باستاني استان چهارمحال و بختياري، پتانسيل زيادي براي كاوش و مطالعه دارند و هريك از آن‌ها مي‌توانند نقش مهمي در مطالعات باستان‌شناسي حوزه‌ي جنوب‌غربي ايران داشته باشند. اين باستان‌شناس كه سرپرست هيات بررسي تپه‌ي قلعه افغان بوده است در ادامه‌ي سخنان خود، وضعيت اين تپه‌ي باستاني را توضيح داد. او گفت: قلعه افغان، سايت مهمي از دوره‌ي ايلام است كه مهم‌ترين مشكل آن، وجود روستاي «قلعه افغان» روي عرصه‌ي تعيين‌شده براي تپه است؛ حل اين مشكل نيز به اعتبار زيادي نياز دارد تا زمين‌هاي روستاييان خريداري شود. ازسوي ديگر، روستاييان آن منطقه نيز به‌دليل اعمال محدوديت‌هايي مانند ممنوعيت نوسازي خانه‌ها، گسترش يا ايجاد تغيير در آن‌ها، گرفتاري‌هايي دارند. نوروزي در ادامه بيان داشت: كل محوطه‌ي تاريخي، حدود هشت هكتار وسعت دارد كه با درنظر گرفتن حريم آن، حدود 10 هكتار بايد آزاد شود. البته خود تپه‌ي قلعه افغان حدود 27 متر از سطح زمين ارتفاع دارد و مشكل تملك آن‌را نداريم؛ اما احتمالن بخش‌هاي حكومتي ايلاميان روي تپه و خانه‌هاي مردم آن دوره، در اطراف آن بوده كه اكنون توسط روستاييان اشغال شده است. وي تپه‌ي قلعه افغان را باتوجه به پيدا شدن نوشتار در آن، سايتي كليدي در روند مطالعات دوره‌ي ايلام باستان دانست و ضمن آن‌كه خطر انجام حفاري غيرمجاز در اين تپه‌ي را به‌دليل قرار گرفتن در بلندي و در ميان خانه‌هاي روستاييان، منتفي دانست، اظهار داشت: پيش‌از كاوش اين تپه بايد تكليف خانه‌هاي روستاييان مشخص شود تا بتوان استراتژي مطالعه‌ي تپه را تدوين كرد. او هم‌چنين درباره‌ي تپه‌ي «گندمان» نيز گفت: قديمي‌ترين دوره‌ي شناسايي‌شده در تپه‌ي گندمان دوره‌ي «نوسنگي» است كه تا دوره‌ي «مس سنگي» يعني از هزاره‌ي هفتم پيش‌از ميلاد تا اواخر هزاره‌ي چهارم پيش‌از ميلاد در آن اثر وجود دارد. متاسفانه بخشي از اين تپه‌ي باستاني پيش‌از تشكيل اداره‌ي ميراث فرهنگي استان با كشيدن خياباني ازميان رفته است؛ ولي در سال‌هاي بعد، تپه‌ي گندمان گمانه‌زني و در فهرست آثار ملي ثبت شد. مشكل اصلي اين سايت نيز تملك زمين‌هاي اطراف آن است. وي در پايان تصريح كرد: اگر تپه‌هاي باستاني استان چهارمحال و بختياري كاوش نمي‌شوند، مصلحت‌هاي مربوط به آثار تاريخي و امكانات مورد نياز براي حفاظت و مرمت بقاياي معماري و اشياي به‌دست آمده، درنظر گرفته مي‌شود. به همين دليل، بيشتر توان كارشناسان اين استان روي بررسي‌هاي باستان‌شناسي و گمانه‌زني محوطه‌هاي تاريخي متمركز شده است. انتهاي پيام