احتمال عملي شدن دستور رييس قوه‌ي قضاييه براي آزادي دانشجويان زنداني در روز 16 آذر مورد استقبال فعالان دانشجويي قرار گرفته است.
اوايل مهرماه سال جاري، رييس قوه‌ي قضاييه دستور انجام مقدمات اجرايي آزادي دانشجويان زنداني را صادر كرده بود. آيت‌الله «هاشمي شاهرودي» روز چهارم مهر ماه در ديدار با وزير علوم با تاكيد بر اين كه «شرايط كنوني جامعه‌ي ما معرفتي و مهرورزي است و بر اين اساس دانشجويان ما هميشه و همه جا بايد مورد رافت اسلامي باشند»، از وزير علوم خواسته بود، هرچه سريع‌تر صورت اسامي دانشجويان زنداني را به قوه‌ي قضاييه جهت آزادي يا مرخصي آنها ارايه كند.
«پرونده‌ي دانشجويان هنوز ارجاع نشده»
دكتر «برخورداري» رييس دانشگاه تربيت معلم تهران در گفت‌وگو با ايسنا با بيان اينكه «طرح آزادي دانشجويان سياسي كه در زندان به سر مي‌برند، تنها اعلام شده و هنوز به جايي نرسيده»، گفت: طرح اين مساله موجب اميدواري همگان شده و براي دانشجويان و دانشگاهيان اين ذهنيت پيش آمد كه فضاي سياسي در حال بهتر شدن است اما ظاهرا تنها به آينده موكول مي‌شود. با توجه به اينكه آزادي دانشجويان در روز 16 آذر وعده داده است، ما نيز تلاش خود را مي‌كنيم كه اين پرونده‌ها حتي‌الامكان در دانشگاه بررسي شود اما تا كنون پرونده‌هايي كه مربوط به گذشته بوده و يا هنوز در حال رسيدگي است يا حكمي براي دانشجويي صادر شده است را به دانشگاه ارجاع نكردند. البته نمونه‌هايي نيز وجود داشت كه پرونده به كميته‌ي انضباطي ارجاع شده باشد اما ظاهرا بسياري از قضات اين كار را نكردند. لذا از نظر قانوني و منطقي اختيار با قوه‌ي قضاييه است و اين حقي را براي دانشگاه ايجاد نمي‌كند كه ما قوه‌ي قضاييه را به خاطر اين موضوع بازخواست كنيم.
وي ادامه داد: اگر طبق آنچه بزرگان كشور اصرار دارند كه دانشجويان در سرنوشت كشور دخالت كرده و به صورت پويا و فعال در دانشگاه حضور داشته باشند، لازمه‌اش اين است كه سخت‌گيري نشده و دانشجو احساس رعب و وحشت نكند؛ چرا كه در اين مسير خواه ناخواه خطايي هم مرتكب خواهند شد. اينكه عده‌اي انتظار دارند دانشجو فعاليت كند اما بدون خلاف، از نظر منطقي صحيح نيست. لذا طبيعي است وقتي تعدادي دانشجوي جوان و پرانرژي در محيط‌هاي هيجاني اقداماتي انجام مي‌دهند خواه ناخواه در اين مسير خلاف‌هايي هم اتفاق خواهد افتاد.
احتمال آزادي در 16 آذر
دكتر «علي‌اصغر زارعي» مدير كل حراست وزارت علوم به خبرنگار سياسي ايسنا گفته است: با توجه به همكاري وزارت علوم و قوه‌ي قضاييه اميدواريم دانشجوياني كه نامشان در ليست ارسالي به قوه‌ي قضاييه وجود دارد، در روز دانشجو آزاد شوند.
وي يكسري از جرايم دانشجويان زنداني را جرائم عمومي خواند و گفت: تعريف اين جرائم را بايد قوه‌ي قضاييه ارائه دهد و آنها ليستي از اين دانشجويان در اختيار دارند كه به عنوان مثال دانشجويي كه مشكل پرداخت ديه دارد بايد تكليفش براي نحوه‌ي پرداخت ديه مشخص شود.
«اميدواريم»
دو هفته پيش وزير علوم با ابراز اميدواري به عملكرد قوه‌ي قضاييه، تصريح كرد: ما به طور رسمي ليست را اعلام كرديم. در رابطه با علت تاخير آن اطلاعي نداريم و بستگي به برنامه‌ريزي قوه‌ي قضاييه دارد.
«پيگيري مي‌كنيم»
سخنگوي قوه‌ي قضاييه در آخرين اظهارنظر در اين باره، در پايان نشست دو هفته پيش با خبرنگاران، در اين باره گفت كه «پيگيري مي‌كنيم».
«آزادي پروسه‌ي طولاني نمي‌خواهد»
«مهدي يزدان‌پناه» دبير انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه گرگان درباره‌ي فرايند اجراي دستور رييس قوه‌ي قضاييه گفت: اين كار به پروسه‌ي چندان طولاني‌مدتي نياز ندارد و مي‌توانستند با افراد مشخص آغاز كنند و به نظر من آزادي دانشجويان زنداني با توجه به اينكه فضاي چندان اميدوار كننده‌اي در دانشگاه‌ها حاكم نيست، مي‌تواند يك بارقه‌ي اميد باشد و انرژي تازه‌اي را به فضاي دانشگاه ببخشد و فضاي جامعه‌ي دانشگاهي را تلطيف كند.
«چرا زودتر آزاد نشدند؟»
«ياشار قاجار» دبير انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه اميركبير در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي ايسنا گفت: اقدام اخير قوه‌ي قضاييه و وزارت علوم براي آزادي دانشجويان زنداني را لطف تلقي نمي‌كنيم بلكه اين وظيفه‌ي آنهاست اما از اين اقدام ابراز خرسندي مي‌كنيم و متاسفيم كه اين كار زودتر انجام نشده است.
«چه كساني آزاد مي‌شوند؟»
كريمي‌راد: «فـرقـي نمي‌كـنـد»
«جمال كريمي‌راد» اوايل مهرماه پس از دستور رييس قوه در پاسخ به اين پرسش كه آيا دستور آزادي دانشجويان زنداني شامل تمام افراد مي‌شود؟ گفته بود: فرقي نمي‌كند. بدون در نظر گرفتن ماهيت پرونده‌ها اين كار صورت مي‌گيرد؛ البته قرار است معاونت مربوطه در وزارت‌علوم گزارشي را تهيه كند كه اگر اظهارنظر كرد اين كار صورت مي‌گيرد و در اين زمينه از اختيارات رييس قوه‌ي قضاييه در اعمال ماده‌ي 14 استفاده مي‌شود.
احتمال تكميل ليست 18 نفره
پس از بارها اظهارات متناقض درباره‌ي تهيه و ارسال اسامي دانشجويان زنداني از سوي وزارت علوم به قوه‌ي قضاييه، نهايتا اسامي 18 دانشجو به اين قوه ارسال شد كه يكي از آنها دانشجوي دانشگاه آزاد است اما به گفته‌ي مديركل حراست وزارت علوم احتمال تكميل و تغيير آنها وجود دارد.
تعداد سياسي‌ها محدود است
دكتر «محمود ملاباشي» معاون دانشجويي وزير علوم به خبرنگار ايسنا گفت: تعداد دانشجويان زنداني شايد زياد باشد ولي تعداد دانشجوياني كه به خاطر مسائل سياسي زنداني باشند محدود است كه وضعيت اين دسته از دانشجويان با صحبت‌ها و قول‌هاي ارايه شده به زودي گشايش مي‌يابد.
تاثيرات آزادي دانشجويان زنداني
دكتر ظريفيان كه در زمان صدور دستور رييس قوه‌ي قضاييه معاون دانشجويي وزارت علوم بود، درباره‌ي آن گفته بود: از اين اقدام به شدت استقبال مي‌كنيم و اميدواريم كه با همين نگاه به فعاليت‌هاي دانشجويي نگريسته شود. چرا كه اگر اين نگاه نهادينه شود، دانشجو و دانشگاهي پرنشاط، پرطراوت، شاداب و دانشگاهي با طرح پرسش‌هاي مناسب و نهايتا نگاه انتقادي به جامعه داريم. طبيعي است كه وقتي دانشگاه و دانشجو پرسشگر مي‌شود، قطعا منافع او براي جامعه بسيار بيشتر از دانشگاه و دانشجويي است كه خاموش باشد و پرسشگر نباشد.
«نظام از فضاي باز دانشگاه حمايت مي‌كند»
حجت‌الاسلام والمسلمين «ميراحمدي» مسوول نهاد نمايندگي ولي‌فقيه در دانشگاه اميركبير ابراز اميدواري كرد كه با دستور مناسب و به‌جاي رييس قوه‌ي قضاييه، شاهد فعاليت‌هاي مناسب دانشجويان در سطح دانشگاه‌ها شويم.
وي تاكيد كرد: مدت‌هاست كه احساس مي‌كنم فضاي دانشگاه‌هاي ما از جهات متعددي آماده‌ي صورت گرفتن فعاليت‌هاي سياسي به نحو شايسته است. بسياري از دانشگاهيان با حركت‌هايي كه توام با تخلفات جدي است مخالفت مي‌كردند اما تشكل‌ها، دانشگاه‌هيان و دانشجويان ما به بلوغ خوبي رسيده‌اند و اميدواريم كارهاي سياسي انجام دهند كه مورد تجليل مقام معظم رهبري است. ايشان بارها گفته‌اند كه دانشجويان بايد سياسي باشند، نه اينكه سياسي‌كاري كنند و دانشگاه محل احزاب باشد. اين بلوغ در دانشگاهيان ايجاد شده، اميدواريم در آينده شاهد اين تخلفات نباشيم. ضمن اينكه اين به معناي بسته بودن فضاي دانشگاه‌ها نيست و نظام به شدت از اينكه فضاي دانشگاه باز باشد، بحث‌ها در چارچوب خود مطرح شود و اهانت و هتك حرمتي به اشخاص حقيقي و حقوقي نشود، حمايت مي‌كند.
«به تنهايي انگيزه بخش نيست»
«كيوان اميري» عضو انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف گفت: البته اين اقدام مثبت است اما به تنهايي نمي‌تواند فضاي پويا را به دانشگاه برگرداند. آزادي دانشجويان در حالت حداكثري به اين معناست كه مانعي از مقابل دانشجويان برداشته شده است، اما به تنهايي انگيزه بخش نيست.
اميري با تاكيد بر پتانسيل بالاي نقادي در دانشگاه و در ميان دانشجويان گفت: اگر اين اقدام را در كنار ساير تصميماتي كه از طرف وزارت علوم گرفته شده و مي‌شود - تعويض مديران و انتخاب مديراني با جهت‌گيري خاص - قرار دهيم متاسفانه نقش انتقادي دانشگاه تضعيف خواهد شد.
«دانشجويان انتظار نداشتند»
«عطاءالله بيگدلي» مسوول بسيج دانشجويي دانشگاه امام صادق(ع) مي‌گويد: با ابراز خوشحالي از پيگيري پرونده‌ي آزادي دانشجويان زنداني، گفت: خبر خوشحال كننده‌اي است كه به هر حال دانشجويان كه هم صنف ما هستند و به خاطر ابراز عقيده‌شان زندان شدند در تعامل سازنده‌ي وزارت علوم و قوه‌ي قضاييه مورد عفو قرار مي‌گيرند. در سال‌هاي اخير و قبل از انتخابات سوم تير دانشجويان ادبيات مناسبي براي نقد دولت و نظام انتخاب نكردند و اين منجر به اصطكاك‌هايي بين دانشجويان و نظام شد كه منجر به دادگاهي شدن بعضي از دانشجويان از دو طرف شد، هر چند تعداد بيشتري از كساني كه احضار شدند گرايش به اصلاح‌طلبان داشتند.
وي افزود: آن زمان وفاق و همدلي بين دولت و قوه‌ي قضاييه نبود كه مشكل دانشجويان حل شود چرا كه دستگاه قضايي حق هم داشت، هر كس جرمي مرتكب شود مي‌بايست با او برخورد شود و اين كاملا درست است، اما وزارت علوم قائل به مزايايي براي دانشجويان و برخورد ملايم‌تري در قبال تخلفات آنها بود.
وي افزود: اين اقدام - آزادي دانشجويان - مي‌تواند فضاي دانشگاه را تلطيف كند، به ويژه اينكه اين عمل توسط دولت احمدي‌نژاد انجام مي‌شود و دانشجويان توقع اين را از سوي اين دولت نداشتند.
«اگر عملي شود، ...»
«فريد مدرسي» عضو شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت(طيف علامه) نيز اظهار داشت: اين خواسته‌ي حداقلي است كه دانشجويان زنداني سياسي آزاد شوند؛ معتقديم قوه‌ي قضاييه بايد به سمتي برود كه تمام كساني كه به نظر ما به اتهامات عقيدتي و سياسي زنداني هستند آزاد شوند. ما به عنوان يك تشكل دانشجويي از كليت اين مساله از سوي هر مقام مسوول حمايت مي‌كنيم، ولي با توجه به مواضعي كه قبلا اعلام شده بود، نسبت به اين قضيه زياد اميدوار نيستيم و فكر مي‌كنيم در عملي شدن اينها موانعي وجود دارد. فكر مي‌كنيم حداقل اعلام اين موضع از سوي آقاي هاشمي شاهرودي مثبت است اما اميدواريم اگر عملي نشد پاسخگو باشند.
«به نفع امنيت ملي است»
همچنين «مهدي مويد» دبير انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه سهند تبريز دستور رييس قوه‌ي قضاييه براي انجام مقدمات اجرايي آزادي دانشجويان زنداني را حركتي مثبت ارزيابي كرد و گفت: در وهله‌ي اول اين عمل را به سود امنيت ملي مي‌دانيم.
«حسن نيت رييس قوه»
«عبدالله گنجي» دبير شوراي تبيين مواضع بسيج دانشجويي استان تهران نيز مي‌گويد: فضاي آرام و عقلانيت خاصي بر دانشگاه‌ها حاكم است و دستور اخير رييس قوه‌ي قضاييه مبني بر آزادي دانشجويان زنداني به بهتر شدن فضا كمك مي‌كند. ما اين حركت را به فال نيك مي‌گيريم، مشروط بر اينكه وزير علوم از جهت قانونمندي تشكل‌ها زمينه‌اي ايجاد كند كه اتفاقات ناخوشايند تكرار نشود كه اگر قانونمندي تشكل‌ها رعايت مي‌شد برخورد‌هاي اين چنيني نيز با دانشجويان صورت نمي‌گرفت.
وي با بيان اينكه «روشن بيني رييس قوه‌ي قضاييه براي همه‌ي ما مشهود است» اذعان داشت: ايشان اصلاحات بسيار خوبي انجام دادند، اميدواريم كه تشكل‌هاي دانشجويي اين حسن نيت را از اين زاويه ببينند كه حركت‌هايشان را قانونمند كنند تا قوه‌ي قضاييه وارد فضاي دانشگاه و دانشجو نشود.
چند پرسش درباره‌ي دستور آزادي
«احسان‌الله كريم‌خاني» مسوول واحد سياسي جامعه‌ي اسلامي دانشجويان معتقد است: زماني كه اين دانشجويان به زندان‌ها رفتند، علت زنداني شدنشان تبيين نشد؛ حال كه دوباره بازمي‌گردند به اين محيط، باز هم همان فضاي وهم موجود است كه چنين فضاي وهمي اصلا به عدالت كمك نمي‌كند. پس چرا در اين باره توضيحي در رسانه‌ها داده نمي‌شود؟ درباره‌ي زمينه‌ي عدالت كه چرا اين افراد را زنداني كردند توضيح درستي داده نشد و معيارها و ملاك‌هاي جلوگيري از حضور آنها در اجتماع تبيين نشد و اكنون نيز كه دوباره اين افراد به اجتماع بازمي‌گردند، باز هم تبيين نمي‌شود كه به چه دليل بازمي‌گردند و يا چه ضرورت‌هايي تغيير كرده است كه راه براي بازگشت آنها به محيط اجتماعي هموار شده است؟
انتقاد به دستور رييس قوه!
«علوي» عضو جامعه‌ي اسلامي دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتي نيز گفت: گفت: قوه‌ي قضاييه وظيفه‌اش صرفا حقوقي است. بايد ديد اظهارنظر ايشان درباره‌ي دستور آزادي زندانيان دانشجو چه جايگاهي دارد؟ آيا ايشان اساسا اجازه دارند دستور آزادي صادر كنند؟ آيا همه‌ي دانشجويان زنداني محق آزاد شدن هستند؟ فرض كه اين اقدام در حيطه‌ي وظايف ايشان به عنوان رييس قوه‌ي قضاييه باشد، آيا آيت‌الله هاشمي شاهرودي براي آزادي زندانيان چك و بدهي‌هاي جزئي اقدامي كرده‌اند؟ عده‌ي زيادي از حضور نان‌آور خانواده محروم هستند، اين درست نيست كه يك قشر خاص از يك پشتوانه و رانت سياسي ويژه‌اي برخوردار باشند، هر دولتي كه سر كار مي‌آيد آنها به دنبال پشتوانه‌ي سياسي‌شان بروند و اگر تخلفي كردند، سريعا پشتيباني شوند.
وي ابراز عقيده كرد: اين اقدام، اقدام عدالت‌محورانه‌اي نيست، بلكه يك اقدام سياسي‌كارانه است. اگر آزادي به اين معناست كه بيايند در دانشگاه فعاليت سياسي انجام دهند كه قطعا اجازه ندارند، قوه‌ي قضاييه بايد بيايد و آزادي‌هايشان را مشروط كند.
اين فعال دانشجويي، اين اقدام را ژست سياسي خواند و گفت: اين اقدام صرفا در جهت اين است كه نشان دهند دارند فضا را تلطيف مي‌كنند و اين قبيل اقدامات نه براي آيت‌الله هاشمي شاهرودي و نه براي دولت دكتر احمدي‌نژاد برآيند مثبتي نخواهد بود. به عقيده‌ي من دكتر احمدي‌نژاد به هيچ وجه پشتيبان اين جريانات سياسي كه هم‌اكنون در زندان هستند نبوده و نيستند.
وي در ادامه گفت: مشخص نيست كه چرا وزير ايشان چنين اقدامي را انجام مي‌دهد؟ البته دكتر زاهدي وزيري است كه ما از ابتدا نسبت به انتخاب ايشان انتقادهايي را داشتيم؟
تداوم احضار و محكوميت
از زمان صدور دستور رييس قوه‌ي قضاييه تاكنون، چند فعال دانشجويي احضار و يا محكوم شده‌اند كه اين موارد از سوي فعالان دانشگاهي مورد پرسش قرار گرفته است.
به عنوان مثال دبير انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي تهران ضمن انتقاد به احضار يكي از اعضاي انجمن اسلامي به دانشگاه در چند روز گذشته گفت: مايه‌ي بسي شگفتي است كه بعد از توافقي كه با قوه‌ي قضاييه در مورد ارسال پرونده‌هاي دانشجويي به كميته‌ي انضباطي صورت گرفته است در آستانه‌ي روز دانشجو شاهد فراخوانده شدن يكي از دانشجويان به دادگاه هستيم.
«حسام الدين علامه» در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با بيان اينكه «اين اقدام خلاف توافق صورت گرفته است»، گفت: اين اقدام باعث ترساندن دانشجويان مي‌شود. اين اتهام مربوط به اقدامي است كه بيش از يك سال پيش صورت گرفته و در همان موقع هم توسط كميته‌ي انضباطي به آن رسيدگي شده و ايشان در آن جلسه تبرئه شده است. حتي نوع احضار وي بيش از هر چيزي شائبه‌ي سياسي بودن اين اقدام را در ذهن ايجاد مي‌كند. دو روز بعد از اعتراض دانشجويان به انتصاب رياست دانشگاه تهران فردي در دانشگاه در دفتر انجمن اسلامي به ايشان حكم احضاريه‌اي مي‌دهد كه اين خلاف عرف معمول است، احضاريه‌ها معمولا توسط دانشگاه به دانشجويان ارايه مي‌شده است. ارايه‌ي حكم احضاريه به صورت دستي شائبه‌ي تحريك و ترساندن دانشجويان را ايجاد مي‌كند.
علامه درباره‌ي احتمال آزادي زندانيان دانشجو در 16 آذر گفت: جاي بسي خوشي است كه دانشجوياني كه مدتي به هر دليلي قانوني يا غيرقانوني به حق يا ناحق دور از محيط علمي و درس و دانشگاه و دور از خانواده‌هايشان بوده‌اند به آغوش خانواده و محيط علمي دانشگاه بازمي‌گردند. اين اقدام جاي تقدير و تشكر از آقاي هاشمي شاهرودي دارد كه اصلاحات را هرچند كند اما به سوي جلو در دستگاه قضايي به پيش مي‌برند. اگر دانشجويان زندگي به جرم انتقاد و ارايه‌ي انديشه‌ي خود به حكم دادگاه مجازات شده‌اند مسلما اين امري ناعادلانه است و اميدواريم قوه‌ي قضاييه در آينده به اين سمت حركت نكند.
علامه، آزادي بيان و انديشه را مطابق با اصول اسلامي و اصول پذيرفته شده در مديريت سياسي كشورهاي جهان دانست و افزود: تنها ضروريات دين مي‌تواند آزادي را محدود كند. به نظر من مباحثي چون اصل تشكيل حكومت اسلامي و نوع حكومت اسلامي جزو ضروريات دين نيستند. اگر كسي انتقادي به اين مسايل داشته باشد بايد بتواند آزادانه بيان كند.
وي ضمن تاكيد بر لزوم حفظ حريم آزادي در دانشگاه گفت: دانشگاه جايگاه علم است، بايد پويايي بيشتري در دانشگاه حاكم باشد. مسوولان بايد با انعطاف و ديد مثبت‌تري به مسايل دانشگاه نگاه كنند و اجازه دهند كه فضاي نقد و آزادي بيان در دانشگاه حفظ شود. كشاندن پاي دانشجويان به دادگاه‌ها خلاف توافق قوه‌ي قضاييه با دانشگاه است و دانشجويان را تحريك مي‌كند.
«اظهار عقيده جرم تلقي نشود»
«عطاءالله بيگدلي» مسوول بسيج دانشجويي دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است: همواره تاكيد كرده‌ايم كه درباره‌ي جرم‌هاي شبه سياسي و جرم‌هايي كه مربوط به اظهار عقيده است - البته نه در حد تهمت – اولا جرم تلقي نشود چرا كه دانشجو آزاد است كه نقد كند، از دولت و نظام و اتفاقا اين نقد هم به نفع نظام است و ثانيا اگر تندروي اتفاق افتاد كميته‌ي انضباطي به آن رسيدگي كند.
بسيج دانشجويي و تريبون آزاد زندانيان سياسي
بسيج دانشجويي دانشگاه اميركبير قرار است تريبون آزادي با عنوان زندانيان سياسي در روز 16 آذر برگزار كند تا در آن بررسي كند كه اصلا آيا بايد زنداني سياسي وجود داشته باشد يا خير و چرا؟
«مهدي راسخ» مسوول اين تشكل در اين باره به خبرنگار ايسنا گفت: زندانيان سياسي بحث روز دانشگاه‌هاي ماست، انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه هم چندي پيش تريبون آزادي داشت كه در آن به اين موضوع هم پرداخت، ما نيز مي‌خواهيم اين بحث را با نگاه خود _ و نه معاندانه _ مطرح كنيم. در اين تريبون آزاد به مقايسه‌اي بين زندانيان سياسي قبل و بعد از انقلاب و زندانيان سياسي ايران و كشورهاي ديگر مي پردازيم و اينكه اصلا آيا بايد زنداني سياسي وجود داشته باشد يا خير و چرا؟
انتهاي پيام