پنهان كردن حفاريهاي غيرمجار در محوطهي پارسه (تخت جمشيد) چه منافعي را تامين ميكند؟ وضعيت ناگوار پارسه (تخت جمشيد) پايان مييابد؟/47
حفاران غير مجاز در فاصلهي 500 متري شمال تخت جمشيد (پارسه) بر روي كوه رحمت مشغول كار هستند و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اقدام شاياني در جهت مقابله با آنها انجام نميدهد. اين خبري بود كه به نقل از نويسندهي كتاب تخت جمشيد از نگاه ديگر، در تاريخ 84/07/26 در خروجي بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران قرار گرفت؛ خبري كه در روزهاي پشتسر گذاشتهشدهي پس از آن، فضاي خبري جديدي را ايجاد كرد. اما بهرغم تاكيدها و بحثهاي تاييدي مطرحشده در چند روز گذشته، يكي از شبكههاي صدا و سيما، با تهيهي گزارش تصويري ويژهاي، به تكذيب چندبارهي اين خبر پرداخت. اين در حالي است كه فرماندهي يگان حفاظتي ميراث فرهنگي كشور در تاريخ 84/07/27 با تاييد انجام حفاريها در محل يادشده، به خبرنگار ميراث فرهنگي ايسنا، توضيح داد: اين حفاريها به سال گذشته مربوط است و اگر حفاري جديدي هم انجام شده باشد، به ما اعلام نكردهاند. سرهنگ روحي در پاسخ به پرسشي ديگر مبني بر اينكه چرا قاچاقچيان و حفاراني كه در سال 83 آثار تاريخي پارسه (تخت جمشيد) را غارت ميكردند، تا امروز دستگير نشدهاند؟ تصريح كرد: در اينباره با نيروي انتظامي هماهنگ كردهايم و سوابق موجود هم نشان ميدهد كه افراد غيربومي كه زمينهي حفاري غيرمجاز را داشتهاند، با مردم بومي منطقه براي قاچاق اشياي عتيقه ارتباط برقرار كردهاند. در اين ميان، از كاوشهاي باستانشناسي سازمان كه پس از پايان، براي مدتي رها ميشوند نيز سوءاستفاده ميشود. وي اضافه كرد: نيروهاي حفاظتي حتما بايد بهصورت دايمي يا موقتي در مناطق مورد كاوش، حضور داشته باشند؛ چراكه بوميهاي منطقه با توجه به شگردهايي كه دارند، ميتوانند اوضاع را در دست بگيرند و به حفاران غيرمجاز وصل شوند. محمدعلي حميده ـ مدير يگان پاسداران ميراث فرهنگي استان فارس ـ نيز همانروز اظهار اميدواري كرد كه با تعامل ايجاد شده ميان نيروي انتظامي و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، قاچاقچيان و حفاران غيرمجاز تخت جمشيد (پارسه) بهزودي دستگير شوند؛ همانگونه كه در نتيجهي اين تعامل، طي ماههاي گذشته محمولهي متعددي از آثار تاريخي كشف و ضبط شده است. اما فرداي آنروز در حالي كه يك باستانشناس فعال در منطقه اظهار كرد ”ميزان حفاريهاي غير مجاز در تخت جمشيد (پارسه) مانند ديگر نقاط كشور است و از دو يا سه مورد در سال تجاوز نميكند”، باستانشناس ديگري گفت: هر شبي كه به كوه رحمت و اطراف گورهاي واقع در آن مراجعه كنيد، اين موضوع (حفاري غيرمجاز) را ميتوانيد مشاهده كنيد. مثلا حدود دو هفته پيش كه براي انجام كاري به محوطه رفته بودم، با اين موضوع مواجه شدم. مدير ادارهي ميراث فرهنگي مرودشت هم در تور بازديد جمعي از خبرنگاران كه در تاريخ 84/08/02 ترتيب يافت، گفت: با نصب 16 تا 20 دوربين، از تخت جمشيد (پارسه) بهصورت الكترونيكي حفاظت خواهد شد. اين شرايط بود كه انتقادهاي صريح و دردمندانهي پايهگذار و نخستين رييس سازمان ميراث فرهنگي كشور را برانگيخت كه در گفتوگو با خبرنگار ايسنا عنوان كرد: ناتواني در نگهداري از محوطههاي اطراف تخت جمشيد (پارسه) از تجاوز حفاران غيرمجاز، بسيار ننگآور است؛ يعني ما اينقدر لياقت نداريم كه از مشهورترين، واضحترين، درچشمترين و جلويروترين آثارمان حفاظت كنيم؟ چرا وضعيت بايد بهگونهاي باشد كه حفاران غيرمجاز پس از غارت دورافتادهترين تپههاي تاريخي كشور، جرات و جسارت نزديك شدن به نواميس ايران را داشته باشند؟ چنين اخباري براي علاقهمندان به حوزهي ميراث فرهنگي، بسيار خراشنده و برخورنده و هر عذري در اينباره غيرقابل قبول است. حال اين پرسش باقي است كه در حالي كه اين موضوع آنقدر مهم و داراي شانيت است كه حتا روزنامهي متعلق به صدا و سيما در انعكاس اخبار يادشده، مطالب متعلق به يك خبرگزاري را هم حاصل دقت و فعاليت كاركنان خود توصيف ميكند، پنهان كردن حفاريهاي غيرمجار در محوطهي پارسه (تخت جمشيد) منافع چه كساني را تامين ميكند؟ منافع ملي، منافع مديران ادراي يا منافع سوء استفادهگران را؟ همچنين اين پرسشها همچنان باقي است كه بر فرض صحت اعلام مسؤولان امر در مورد زمان حفاريهاي اخير ـ كه برخي از كارشناسان و پژوهشگران باستانشناسي خلاف آنرا عنوان ميكنند ـ چرا در همان يك و نيم سال پيش (زمان مورد اشاره) موضوع تجاوز به يك سرمايهي ملي در سطوح عمومي و رسمي اعلام نشد؟ و اگر مهمترين نماد تمدني ما هم بهروال محوطههاي تاريخي در دوردستها و كوهها و بيابانها مورد غارت قرار گيرد، پس فلسفهي وجودي نهادهاي ذيربط در چه مفهومهايي تعريف ميشود؟ انتهاي پيام