از جمله آثار زيبا و باشكوه تاريخي كه نزديك به ميدان مركزي شهر همدان جلوه‌گري مي‌كند، دو مناره با گلدسته‌ فيروزه‌يي متعلق به مسجد جامع تاريخي اين شهر است كه در مجاورت بازار و در سمت غرب خيابان قديمي اكباتان واقع شده است. به گزارش خبرنگار بخش ايرانشناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بنا بر آنچه كه در شجره اين مسجد آمده، جامع كهنسال همدان از جوامع معتبر اسلامي به شمار مي‌رود و در دوران‌هاي گذشته آن را جامع عتيق و گاهي هم مسجد اعظم ناميده‌اند. ساختمان اصلي اين مسجد داراي صحن وسيع دلباز، سه شبستان، يك ايوان و دو مناره بوده و امروز واجد سه ايوان، دو شبستان، شش مناره و گنبد آجري يك‌پوش بزرگي است. عموم مسجدهاي همدان مشتمل بر شبستان‌هايي با پايه‌هاي آجري و ستون‌ها بوده كه با چشمه‌تاق‌هاي معمولي پوشيده مي‌شوند و تنها مسجدي كه داراي شبستان عظيم با سقف گنبدي بزرگ و مرتفع و مقصوره با ايوان جلو آن و گلدسته باشد، مسجد جامع است. از نگاه معماري اسلامي اين مسجد مشتمل بر شبستان‌هاي متعددي است كه در چهار جهت قرار گرفته، شبستان شمالي آن بزرگتر و آن را از قرن 8 به بعد شبستان حمدالله مستوفي مي‌ناميدند. ايوان آن ايران تاق بلندي است كه در ضلع جنوبي واقع است. آخوند ملا حسين اردستاني كه مقيم اين شهر بوده، شبستان ديگري به آن افزوده و مقبره خود را بر آن قرار داده است تا مسجديان هنگام ورود و خروج او را به فاتحه ياد كنند. در گوشه راهرو در ورودي (مجاور سردر ورودي) قبلا سنگاب بزرگي از سنگ يكپارچه وجود داشته است. تنها سال تاريخي كه در بناي مزبور مشهود شد، رقم 1253 است كه در وسط قطاربندي ايوان بزرگ جلو گنبد ضمن مرقوم داشتن نام‌هاي الله (جل جلاله)و محمد (ص)، علي (ع)، فاطمه (س)، حسن (ع) و حسين (ع) نوشته شده و اين همان سال شروع ساختمان مسجد است و وضع تاق، گلدسته و ساختمان داخل گنبد مي‌رساند كه تمام بنا در همان موقع به پايان رسيده است. به روايت اسناد معتبر تاريخي با توجه به موقعيت طبيعي همدان و بعد از شكست ساسانيان و گسترش دين مبين اسلام در ايران به علت نزديكي همدان به مركز خلافت و ديگر عوامل مربوط، اين شهر در رديف اولين شهرهاي كشور بوده كه به آيين اسلام گرويده و بعدها به محفل اقامت عده زيادي از سادات علوي مهاجر تبديل شده است. بنابراين احداث مسجد جامع در قرون اوليه اسلام در اين شهر بزرگ بسيار محتمل به نظر مي‌رسد. در شجره مسجد جامع نيز نوشته شده كه پيش از پيدايش حنفي‌ها، بلكه اندكي پيش از نفوذ اسلام و فتح نهاودند و همدان، اين جامع احداث شده؛ زيرا سرداران اسلامي پس از فتح اين بلاد به بناي مسجد و نصب منبر پرداخته‌اند. آنچه ملسم است، در دوران امام صادق (ع) مسجد محور بوده و در زمان رشيد عباسي ذراع سابوريرا كه واحد اندازه‌گيري اراضي بوده است و يكي از ستون‌ها شكل آن را منقوش ساخته‌اند. گويند در سال 518 ابوسعيد علوي محمدبن نصر هروي قاضي و محدث معروف به سهل بن ‌علي را كه از بغداد به رسالت فرستاده شده بود، در اين مسجد به قتل رساندند. تنها نوشته كه در بناي نامبرده مشاهده مي‌شود، رقم 1253 در ايوان جنوبي و رقم 1251 و سنگاب مربوط به مرحوم اردستاني مي‌باشد. بايد گفت، بدون ترديد، جامع همدان چنانكه از نامش پيداست، از آثار نخستين اسلام است. از كرامات حادثه در اين مسجد مربوط به هفتصد سال پيش است و ميان دو نفر از دانشمندان شيعي و سني در اين مسجد مناظره‌اي رخ داد و به ديدار ولي ‌عصر (عج) منجر شد كه آن را محدثان رديف، آنانكه در غيبت كبري به خدمت آن جناب رسيده‌اند، ياد كرده‌اند و داستان نيز حاكي از قدمت مسجد است. آنان به مناظره پرداختند و هر كدام درباره مذهب خود سخنان گفتند، سرانجام دانشمندان سني ازجمله رفيع‌الدين اين چنين پيشنهادي را مطرح كردند كه هر كس در اين صحن حاضر شود، از وي داوري بخواهند و سپس هر دو تسليم او شوند. وي به اميد آن بود كه اهالي همدان همگان اهل سنتند و حتما هوادار او خواهند بود، كه ناگهان بزرگواري مانند كسي كه از سفر مي‌رسد، داخل در مسجد شد و طوافي كرد، هر دو از وي اظهار عقيده خواستند. او اين بيت را خواند و از نظر ناپديد شد: حتي اول مولاي افضل منها / اكن للذي فضله متفضا الم تران السيف يرزي مجده/ تعالي هذاالسيف احدي من العصا در مسجد جامع همدان نماز جماعت با جمعيت زياد برگزار مي‌شود و البته موقعيت مسجد كه در دل بازارهاي مختلف و پرجمعيت و نزديك ميدان مركزي شهر قرار دارد نيز باعث ازدياد اين رونق است. در ايام ماه مبارك رمضان نيز قديمي‌ترين و معتبرترين مسجد شهر پذيراي انبوه مشتاقان حق‌تعالي، دوستدارن حقيقت و زلالان چشمه معنويت است. مدير داخلي و يكي از اعضاي هيات امناي مسجد جامع همدان درباره برنامه‌هاي امسال اين مسجد در ماه مبارك رمضان گفت: در اين ماه قبل از اقامه نماز ظهر و عصر، حجت‌الاسلام زارعي احكام و احاديث اهل بيت (ع) را بيان مي‌كند و سپس نماز جماعت به امامت حجت‌الاسلام محمدي نماينده ولي فقيه و امام جمعه همدان برپا مي‌شود. جعفري افزود: در دهه اول ماه مبارك رمضان حجت‌الاسلام جوادي، دهه دوم حجت‌الاسلام رازيني مسؤول نمايندگي ولي فقيه در دانشگاه بوعلي و حجت‌الاسلام طاهري امام جمعه رزن و در دهه محرم حجت‌الاسلام عندليب‌زاده مدرس حوزه علميه قم سخنراني خواهند داشت. وي خاطرنشان كرد: در ماه رحمت و نزول قرآن هر روز پس از سخنراني دورخواني قرآن اجرا مي‌شود. جعفري اضافه كرد: نماز مغرب و عشاء در اين ماه توسط حجت‌الاسلام حسينيان اقامه و سپس از روزه‌داران پذيرايي مي‌شود. مدير داخلي مسجد جامع همدان از ديگر برنامه‌هاي اين ماه را مراسم احيا اعلام كرد و گفت: در ليالي پرفيض قدر، ابتدا دعاي جوشن كبير خوانده مي‌شود، پس از آن حجت‌الاسلام اصفهاني به منبر مي‌روند و سپس مراسم احيا توسط حجت‌الاسلام محمدي امام جمعه همدان برگزار مي‌شود. او اظهار داشت: مراسم اعتكاف در دهه سوم ماه اطاعت و بندگي و توبه در سه گروه اجرا مي شود. وي ‌افزود: گروه اول شب‌هاي 19،20 و 21 گروه دوم شب‌هاي 22 و23 و 24 و گروه سوم شب‌هاي 25و26و27 ماه رمضان معتكف مي‌شوند تا خود را به خدا نزديك‌تر سازند. جعفري‌ گفت: مراسم اعتكاف كه ثبت‌نام آن از پانزدهم آغاز مي‌شود، با همكاري ستاد اعتكاف و سازمان تبليغات اسلامي در مسجد جامع همدان انجام مي‌گيرد. وي بودجه مسجد را از محل همياري مردم و اوقاف بيان ‌كرد و خاطرنشان ساخت: اين درآمدها صرف هزينه نگهداري مسجد، آب، برق و مواردي از اين قبيل مي شود. او گفت: هزينه مرمت بخش قديمي مسجد از سازمان ميراث فرهنگي و هزينه روشنايي و... را اوقاف مستقبل شده است كه كارهاي مربوط به روشنايي به دليل كمبود بودجه دولتي به اتمام نرسيده است. وي در پايان گفت: اميدواريم ‌كه با رفع مشكلات موجود و كمك‌هاي مردمي بيشتر بتوانيم مسجدي آبادتر داشته باشيم؛ چراكه مسجد جامع، پرفضيلت‌ترين و معتبرترين مسجد شهر است. انتهاي پيام