ستونهاي شبستان مسجد جامع همدان تعويض مي‌شوند رطوبت و سيمان، عامل اصلي فرسودگي ستونها و ديواره‌هاست
وقتي پا به صحن و شبستان‌هاي مسجد جامع همدان مي‌گذاريم، اولين موردي كه احساس مي‌شود، خنكي همراه با رطوبتي است كه در فضا وجود دارد. با وجود اينكه متوليان مسجد از چندين سال پيش اقدامات خود را براي ايجاد تاسيسات رفع رطوبتي در مسجد آغاز كرده‌اند، اما همچنان وجود رطوبت را در ديواره‌ها و ستونها و كف مي‌توان احساس كرد. هر چند هنوز كار تاسيسات به‌طور كامل پايان نيافته، اما آنچه اهميت دارد، وجود رطوبت و آسيب‌هايي است كه به ستونها و ديواره‌هاي مسجد وارد مي‌كند. بنا به گفته‌ي بهرام توتونچي ـ معاون حفاظت فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان همدان ـ پيش از اين، ميزان رطوبت به قدري بوده است كه بوي نم حتا اجازه ماندن در شبستان‌ها را براي دقايقي نمي‌داد. اين موضوع تا حد زيادي مهار شده و مرمت‌ها در ادامه آن در حال انجام است. توتونچي در اين باره به خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: مرمت‌ها كاملا مشخص است، تمام سطح پشت بام‌هاي مسجد را عايق كاري كرده‌ايم. مرمت شبستان‌ها به اتمام رسيده و مرمت‌هاي اساسي بر روي برخي ستونهاي فرسوده ادامه دارد.كه با برنامه‌ريزي و تامين اعتبار مناسب قصد استحكام‌بخشي يا تعويض ستونها را داريم. وي درباره كف سازي حياط مسجد توضيح داد: اين كار تا چندين روز ديگر به پايان مي‌رسد. حوض مسجد نيز مطابق با الگوي گذشته احيا شده است. درواقع تقريبا تمامي كارهاي ضروري و اساسي مسجد انجام شده است. تنها بايد به مرمت ستونهاي يكي از شبستان‌ها بپردازيم كه از نظر فني پيچيده و حساس است. مشكل اصلي مسجد، رطوبت است و به همين دليل تصميم بر نصب ستون نو و تعويض آنها يا مرمت آنها در صورت تعويض، ستونها بر اساس همان الگو و با سنگي از همان جنس تراشيده و با تمهيدات خاصي جابه‌جا مي‌شوند. توتونچي در ادامه گفت: در حال حاضر صد در صد بودجه مسجد هزينه شده و احتمالا اعتبارات امسال جوابگوي مرمت ستونها نيست و به همين جهت اين كار را براي سال آينده در اولويت قرار خواهيم داد. وي درباره عمليات مرمتي در ديگر قسمت‌هاي مسجد گفت: هر بنايي با اين وسعت و گستردگي به مرمت‌هاي وسيع ساليانه نياز دارد كه اگر بخواهيم دست روي دست بگذاريم، احتمال وارد شدن آسيب به بدنه بسيار است. مصالح استفاده شده در بنا فرسودگي خاصي دارد و مرمت‌ها پيشگيرانه بوده است. توتونچي افزود: در سالهاي قبل بر روي ستونها اندود سيمان‌زده بودند و مصالح سيمان از تنفس بناهاي سنگي جلوگيري مي‌كند. ستونهاي ساختمان‌هاي تاريخي بايد با محيط بيرون تبادل هوا داشه باشند و در صورت انجام نشدن اين امر ستونها از درون حالت فرسودگي پيدا مي‌كنند و مي‌پوسند. وي در ادامه درباره احتمال مرمت ستونها در برنامه‌هاي امسال گفت: اميدواريم در فرصتي كه تا فصل سرما باقي مانده است، بخشي از مرمت‌ها انجام شود و اگر احساس كنيم تا سال آينده دچار مشكل جدي خواهند شد، پايه‌ها را استحكام‌بخشي مي‌كنيم و البته با رفع رطوبت اصلا مشكلي پيش نخواهد آمد، ضمن اينكه در حال حاضر مشغول آزاد كردن بدنه ستونها از سيمان هستيم. ديواره شبستان‌ها نيز لايه‌برداري شده و رطوبت‌ها مهار شده است. محمدرحيم رنجبران ـ معاون پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري همدان ـ نيز در اين باره اعلام كرده است در مورد بنا بايد كار مهندسي انجام گيرد، حتي‌الامكان سعي داريم وضعيت را به هم نريزيم؛ مگر اينكه اضطرار ايجاب كند، اگر با نشست بنا مواجه شويم يا احتمال خرابي باشد، اقدام مي‌كنيم. اما مسجد جامع همدان بخشي از بافت قديم بازار همدان را نيز در دل خود دارد. بخشهايي از اين بافت در سال 81 با كاوش‌هاي علمي باستان‌شناسي توسط اداره ميراث فرهنگي استان همدان به دست آمد. بقاياي آثاري از دوره‌هاي قاجاري و صفوي، به همراه سطح وسيعي از يك آجر فرش بسيار گسترده مربوط به اوايل اسلام قسمتي از اين يافته‌ها بود. معاون پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان همدان درباره كاوش‌هاي گسترده اين بخش عنوان كرده بود؛ كه به‌دليل وجود برخي ديدگاه‌ها كه از زير سؤال رفتن قداست مسجد در صورت ايجاد جاذبه‌هاي موزه‌يي ناراحت هستند، فعلا كار كاوش متوقف است. وي اين بار نيز اعلام كرد: كاوش‌ها فعلا منتفي است و براي انجام آن ضرورتي نمي‌بينيم. اين مكان عبادي است و سعي داريم كارهايي كه خيلي ضرورت دارند را انجام دهيم. موقتا اين بخش زيرين واقع در قسمت جنوبي صحن با ماسه پر شده است تا آثار محفوظ بمانند و فعلا اگر بخواهيم كار باستان‌شناس انجام دهيم، ممانعت‌هايي صورت مي‌گيرد و ترجيح مي‌دهيم فعلا اين كار انجام نشود. به گزارش ايسنا، يكي از زخم‌هايي كه در چند سال گذشته بر پيكره‌ي مسجدجامع زيباي همدان وارد آمد، ايجاد سرويس بهداشتي جديد بود كه خود و تبعات آن، به شبستان صفوي ـ زيباترين شبستان مسجد ـ لطمه‌ي جدي زد. انتهاي پيام