/وضعيت اسفناك آثار باستاني گنجك (تخت سليمان) كي پايان مي‌يابد؟/ محمدحسن خادم‌زاده: كارهاي بسياري در تخت سليمان (گنجك) بايد انجام شود
آنچه در حال حاضر در تخت سليمان (گنجك) اهميت دارد، انجام مطالعات باستان‌شناسي و جمع‌آوري اسناد و مدارك لازم براي تكميل اطلاعات موجود است. محمدحسن خادم‌زاده ـ مدير دفتر هماهنگي پروژه‌هاي بزرگ سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ با اشاره به اين مطلب گفت: فكر مي‌كنم بخش عمده‌اي از فعاليتهايي كه بايد در تخت سليمان (گنجك) اتفاق بيفتد، ادامه مطالعات باستان‌شناسي و كشف اطلاعاتي است كه بر اثر مرور زمان از دست رفته يا روي آنها را لايه‌هايي پوشانيده است. يك اثر تاريخي ممكن است توسط لايه‌هاي مختلف زمين و بر اثر سيل و خاك پوشانيده شود يا ممكن است بر اثر ساخت و سازهاي بعدي، لايه‌هاي بعدي روي آن مستقر شود، هر چقدر لايه‌ها روشن تر شود، اطلاعات به دست آمده دقيق‌تر خواهد بود. وي افزود: كار مطالعات باستان‌شناسي گنجك براي جمع‌آوري و زدودن اين لايه‌ها كه اطلاعات را به يكديگر متصل كرده است، بايد ادامه يابد. اين جمع‌آوري صرفا فيزيكي نيست و ممكن است به وسيله سيستم‌هاي پيشرفته و متداول مثل ژيوفيزيك اتفاق بيفتد. ضمن اينكه برخي محل‌ها و مكان‌ها لازم است حفاري شوند. خادم‌زاده به ديگر موارد مهم مورد توجه اشاره كرد و گفت: حفاظت از دستاوردها يكي ديگر از اين موارد است. يعني اطلاعاتي كه به هر حال بر اثر مطالعات باستان‌شناسي يافت مي‌شود، بايد حفاظت و نگهداري و البته برخي مرمت شوند و درنهايت بخش مهمي از كار معرفي اثر و آنچه به مرور زمان در اين محل به دست مي‌آيد، است كه البته بحث گردشگري نيز قسمتي از همين امر است. اين مسيري است كه همه پايگاه‌ها بايد در آن حركت كنند و در مورد برخي كه مانند تخت سليمان (گنجك) ثبت جهاني شده‌اند، اهميت داشتن برنامه‌هاي كوتاه مدت و بلندمدت بيشتر مي‌شود. وي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تاكيد كرد: هر سه فعاليت نامبرده در كنار يكديگر مطرح است. اگر كاوش انجام نشود، بناهاي موجود به يك ميزان حفاظت و مرمت احتياج دارند و اگر قرار باشد كاوش‌ها انجام شوند، اين ميزان بيشتر خواهد شد. پايگاه تخت سليمان (گنجك) به عنوان يك محوطه ثبت جهاني قاعدتا نمي‌تواند برنامه‌هاي بلندمدت و كوتاه‌مدت نداشته باشد، درواقع برنامه‌هاي كوتاه مدت همان برنامه‌هاي سالانه است و برنامه‌هاي بلند مدت آن طي مدت پنج سال برنامه‌ريزي شده‌اند. اما در هر دو بيشتر بحث حفاظت مرمت و پژوهشها و از همه مهمتر استمرار آنها دنبال مي‌شود. وي درباره انجام فعاليتهاي مرمتي در گنجك (تخت سليمان) و اظهار نظرهايي مبني بر غيراصولي بودن آنها عنوان كرد: كارهايي كه در تخت سليمان (گنجك) انجام مي‌شود به گونه‌اي نيست كه تنها يك نفر به عنوان مدير پايگاه فعال باشد و شخص ديگري راجع به آن اظهار نظر نكند. پايگاه داراي يك هيات راهبردي قوي است و از كارشناسان خبره و ورزيده‌اي بهره‌مند است. افراد كارشناس ديگر نيز كه عضو هيات نيستند، كار سركشي را برعهده دارند و خود ستاد نيز بر آن نظر دارد. در مورد كارهايي هم كه در اين محوطه انجام شده، تا به حال گزارش كارشناسي مبتني بر اينكه فعاليتهاي اتفاق افتاده مخالف يا متضاد با اصول و مباني مرمت است، به ما گزارش نشده است. ضمنا مرمتهاي انجام گرفته در محل هم به گونه‌اي بوده است كه كارشناسان يونسكو ايرادي به آن وارد نكرده‌اند. فكر مي‌كنم اشكال جدي بر آن نباشد. هر چند ممكن است افرادي بنا به سلايق مختف بحثهايي نسبت به موضوع مرمت داشته باشند؛ كما اينكه هر دانش و موضوع ديگري ممكن است سلايق ديگري را طلب كند. مدير دفتر هماهنگي پروژه‌هاي بزرگ سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درباره‌ي تبديل تخت سليمان (گنجك) به يك پايگاه پژوهش ساساني اظهار داشت: طبق گروه‌بندي‌هاي صورت گرفته پايگاه‌ها به چهار نوع پايگاه شهر يا روستاهاي تاريخي، محوطه‌هاي تاريخي، بناها و مضامين تاريخي تقسيم‌بندي مي‌شوند و پايگاه پژوهشي ساساني نيز مي‌تواند از نوع مضامين تاريخي باشد. پيشنهادي كه در اين رابطه مطرح است، اينكه مطالعات معماري در دوره ايلخاني را در گنبد سلطانيه مستقر كنيم. گنجك به عنوان يك سايت دوره ساساني جايگاه ويژه‌اي دارد؛ اما اماكن ديگري هستند كه داراي غناي بيشتر، تنوع موضوعات بيشتر و گسترده تر هستند؛ مثل بيشاپور يا مناطقي در كرمانشاه، همچنين هنوز پيشنهادي در اين زمينه به دبيرخانه پروژه‌ها داده نشده است كه ما در شوراي سياستگذاري آن را مطرح كنيم. از طرفي فكر مي‌كنم موضوع تخت سليمان (گنجك) خود هنوز جاي كار بسيار دارد؛ چه رسد به اينكه بخواهيم كار در حوزه دوره ساساني را در مناطق ديگر آن به عنوان يك مضمون آغاز كنيم. اميدواريم كارهاي خود محوطه را به انجام برسانيم و بعد به اين موضوع برسيم. چراكه هنوز كارهاي بسياري در تخت سليمان (گنجك) وجود دارد كه انجام نشده است. انتهاي پيام