با بهره‌گيري از تلسكوپ‌هاي فضايي موجود مي‌توان در اعماق فضا تا 600 ميليون سال پس از انفجار بزرگ(بيگ بنگ) به عقب نگاه كرد.
به گزارش خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دكتر بهرام مبشر، كيهان‌شناس برجسته ايراني و نماينده آژانس فضايي اروپا در موسسه تلسكوپ فضايي هابل كه روز دوشنبه در نشستي عمومي در پژوهشگاه هوافضا با موضوع چگونگي پيدايش جهان سخن مي‌گفت، اظهار داشت: عمر كهكشانها بر اساس نوري كه در طول موجهاي مختلف از آنها به ما مي‌رسد تعيين مي‌شود. جهان در حال انبساط است و سرعت اين انبساط به اندازه سرعتي است كه كهكشانها از هم دور مي‌شوند كه اين ميزان متناسب با فاصله اين كهكشانها با ماست. بر اين اساس مي‌توان فاصله كهكشانها و در نتيجه زمان شكل‌گيري آنها و عمر جهان را كه مطمئنا از عمر تمامي كهكشانها بيشتر است محاسبه كرد.
اين كيهان شناس برجسته در ادامه درباره تصور «فراژرف» هابل كه عميق‌ترين تصوير از جهان بوده و با مشاركت مستقيم وي تهيه شده است، اظهار داشت: اين تصوير كه ژرف‌ترين نگاه بشر به جهان و سرآغاز آن بوده و در مدتي حدود يك سال تهيه شده است، امكان مطالعه دورترين كهكشان‌هايي را كه در ابتداي جهان شكل گرفته‌اند، فراهم كرده و اطلاعات جديدي را درباره نحوه شكل‌گيري جهان در اختيار ما قرار داده كه برخي نظريات پذيرفته شده كيهان شناسي را به چالش كشيده و مي‌تواند پايه نظريات جديدي پيرامون روند تكوين كيهان باشد.
دكتر مبشرخاطر نشان كرد: يكي از كشفيات جديد ما كه با بررسي تصوير فراژرف و با كمك آشكارساز مادون قرمز تلسكوپ فضايي هابل و تلسكوپ فضايي «اسپيتزر» صورت گرفته، شناسايي كهكشان غول پيكري است كه براساس فاصله آن تخمين زده مي‌شود كه در حدود 600 تا 700 ميليون سال پس از انفجار بزرگ (Big Bang) شكل گرفته است.
وي در بيان دلايل اثبات تئوري «بيگ بنگ» گفت: نمايي كه هابل حدود دو سال پيش از كهكشانها به تصوير كشيد ثابت مي كند كه در لحظه بيگ بنگ مقداري انرژي و فوتون آزاد شده كه بايد بازمانده آن فوتون در جهان وجود داشته باشد و اين چنين نيز هست؛ بدين ترتيب اگر از كهكشان راه شيري دور شويم و يا آن را دور بزنيم مشاهده مي كنيم كه دماي جهان 270- درجه سانتيگراد (3 درجه كلوين ) است كه اين دما در تمام جهات يكسان است و به طور همگن در جهان پخش شده است.
مبشر افزود: اين دما از يك منبع خاص نبوده و منبع آن كيهاني است و اين دما بازمانده انرژي بيگ بنگ است كه قوي‌ترين دليل براي اثبات اين تئوري است و تاثير آن در مواد مختلف و حتي جزر و مد قابل مشاهده است.
دكتر مبشر خاطرنشان كرد: توزيع تابش زمينه امروز نشان دهنده توزيع ماده در سيصد ميليون سال بعد از بيگ بنگ و به وجود آمدن جهان است. اين ماده به دو طرف توزيع يافت و در تصاوير هابل نيز قابل رويت است.
طبق تصاوير دريافتي از هابل عناصر شيميايي موجود در كهكشانها و نيز سرعت حركت آنها را نيز مي توان مشاهده كرد.
به گزارش ايسنا، وي در ادامه به طرح تلسكوپ فضايي «اسپيتزر» اشاره كرد و اظهار داشت: اين تلسكوپ كه در تابستان سال گذشته به فضا پرتاب شد و تصاويري را در طول موجهاي بيش از مادون قرمز تهيه كرده و اطلاعاتي را درباره گردوغبارها و گازهاي موجود در كهكشانها و تغييرات ستارگان در طول زمان در اختيار ما قرار مي‌دهد كه مي‌تواند به عنوان مكمل داده‌هاي هابل در محاسبه جرم كهكشانها به كار رود.
هدف طرح اسپيتزر آگاهي از چگونگي به وجود آمدن جهان و كهكشانها، تغييرات تدريجي آنها و چگونگي از بين رفتن كهكشانها بوده است كه در طول موجهاي مختلف تصويربرداري شده از مراحل و تصميم‌گيري تا اجراي آن حدود سي سال به طول انجاميده است.
وي در ادامه افزود: به دنبال تصويري هستيم كه به طور بديع ساختار جهان و كهكشانها را مشخص كند كه در اين روند از انواع تلسكوپ‌ها در فضا استفاده كرده‌ايم.
دكتر مبشر در معرفي كهكشانها گفت: طبق محاسبات صورت گرفته در جهان حدود 100 هزار ميليون كهكشان وجود دارد كه كهكشان راه شيري كه خورشيد ما با منظومه پيرامون آن تنها يكي از صد هزار ميليون ستاره آن است، در مقايسه با ساير كهكشانها ابعادي متوسط دارد؛ با اين حال سي سال طول مي‌كشد تا نور با سرعت فوق العاده خود از يك سوي كهكشان راه شيري به سمت ديگري برسد.
وي افزود: در كل تصاوير هابل حدود هشتاد هزار كهكشان وجود دارد كه به كمك آن حدود 95 درصد از عمر جهان به عقب را مي‌توان مشاهده كرد.
اين كيهان شناس برجسته در بخش ديگري از سخنان خود به تبيين ديدگاه جالبش درباره آينده كيهان، براساس بررسي ابرنواخترها و «انرژي تاريك» پرداخت كه طي كشفيات اخير وي و همكارانش به شواهد جديدي در باره وجود و نقش تعيين كننده اين پديده در تحولات كيهان پي برده‌اند.
به گفته وي با توجه به مشاهدات و تحقيقات صورت گرفته درباره ابرنواخترها مشخص شده كه حركت كهكشانها توسط انرژي‌اي موسوم به انرژي تاريك كنترل مي‌شود بدين صورت كه جهان از زمان انفجار بزرگ (بيگ بنگ) دچار انبساط شده كه به دليل نيروهاي جاذبه دائما از سرعت آن كاسته شده، تا حدود 100 ميليون سال پيش كه به دليل اثر انرژي تاريك و مولفه‌اي موسوم به «ثابت كيهاني» جاذبه‌اي منفي ايجاد شده و مجددا بر سرعت انبساط جهان افزوده شده كه به نظر مي‌رسد اين روند تا ابد ادامه داشته باشد.
مبشر خاطرنشان كرد: در اثر انفجار هر ستاره يك سوپرنوا تشكيل مي‌شود كه در مدت زمان خيلي محدود به فاصله چند روز به اندازه چند صد هزار كهكشان بزرگ نور دارد كه در فواصل زياد قابل رويت هستند.
وي در ادامه به تصويري كه از يك كهكشان توسط يك تلسكوپ از روي زمين رويت شده و تصوير همان كهكشان توسط كه هابل با قابليت تفكيك بالا تهيه شده اشاره كرد و گفت: با مقايسه اينن تصاوير مي‌توان پي برد كه مشاهده سوپرنوا تنها در فضا ممكن است كه علت آن مطلق بودن روشنايي يك سوپرنوا است.
دكتر مبشر تصريح كرد : با توجه به نور هر سوپرنوا بايد طول موج متناسب با آن به كار برده شود تا بدين ترتيب فاصله و محل وجود آن را شناسايي كنيم.
به گزارش ايسنا، دكتر مبشر تصريح كرد: براساس محاسبات 14 ميليارد سال از عمر جهان سپري شده كه در آن ميزان ماده تاريك كم بود و ميزان انرژي تاريك زياد است و در آينده نيز اين روند ادامه داشته و سرعت انبساط نيز افزايش مي‌يابد.
وي در خصوص چگونگي رويت دورترين نقاط عالم گفت : با نگاه كردن به دورترين نقاط عالم در زمان به عقب مي‌نگريم و در نهايت به ابتداي جهان و چگونگي پيدايش اولين مجموعه‌هاي مادي، روند تحول و تغييرات آنها و رويت آنها در دنياي امروز مي‌شويم.
دكتر مبشر در خصوص بررسي فاصفه كهكشانها، گفت: اگر يك كهكشان در فاصله دوري از ما قرار داشته باشد نور آن پس از پشت سر گذاشتن فاصله زياد به ما مي‌رسد و به دليل وجود گازها و گردو غبار در جهان مقدار زيادي از اين نور جذب شده و در طول موجهاي كوتاهتر نمي‌توان اين كهكشان را مشاهده كرد چون به دليل دور بودن كهكشان از ما تعداد فوتون‌هاي نور آبي برخلاف نور قرمز با طول موج بلند كمتر بوده و به سرعت جذب مي‌شود.
وي در ادامه تاكيد كرد: تصوير فراژرفي كه در سال گذشته توسط هابل گرفته شده عميق‌ترين تصويري است كه بشر ازجهان ديده و و هدفشان يافتن دورترين كهكشانها بوده كه محل بسيار كمي از جهان را ( به اندازه يك سكه ) پوشش داده و در آن ده هزار كهكشان با صدها هزار ميليون ستاره رويت مي‌شود و به سيصد ميليون سال پس از بيگ بنگ نگاه مي كند يعني زماني كه تنها 3 درصد از عمر جهان مي‌گذشته است.
اين پژوهشگر خاطر نشان كرد: كهكشان‌هاي مشاهده شده در تصوير فراژرف هابل با سرعت 250 تا 300 هزار كيلومتر در ثانيه از ما در حال دور شدن هستند و من توانستم يكي از اين كهكشانها را توسط تلسكوپ اسپيتزر با طول موج مادون قرمز را مشاهده كنم كه بيانگر فاصله بسيار دور و عميق اين كهكشان است و در فاصله حدود ششصد ميليون سال پس از به وجود آمدن جهان قرار دارد.
وي به جرم زياد اين كهكشان اشاره كرد و افزود: روشن بودن و رويت اين كهكشان در طول موج مادون قرمز به دليل جرم زياد آن است كه پس از اندازه‌گيري آن متوجه شديم كه جرمي برابر كهكشان راه شيري دارد.
به گزارش ايسنا، دكتر مبشر افزود: كهكشان‌هاي بزرگ در اثر برخورد كهكشان‌هاي كوچك به وجود مي‌ايند كه اين روند نياز به زمان دارد و 600 ميليون سال فاصله زماني كوتاهي براي ادغام كهكشان‌هاي كوچك و تشكيل كهكشان بزرگي با اين ميزان جرم است و علت به وجود آمدن چنين كهكشاني هنوز روشن نشده است.
اين كيهان شناس برجسته ايراني در پايان تصريح كرد: سوالاتي نظير نحوه شكل‌گيري جهان و آينده آن چندين هزار سال براي فلاسفه و دانشمندان مطرح بوده و هيچ كدام به نتيجه نرسيده‌اند. امروز ما اين سعادت را داريم كه درست در مرحله‌اي از تاريخ بشر هستيم كه مي‌توانيم با روش‌هاي علمي به اين قبيل سوالات عميق و اساسي انديشمندان گذشته پاسخ دهيم. هر كس در زندگي فلسفه‌اي دارد ولي واقعيت جهان امري ثابت است كه ما براي رسيدن به آن تلاش مي‌كنيم.
انتهاي پيام