درياچه هامون واقع در شهرستان زابل از توابع سيستان و بلوچستان، هفتمين تالاب بين‌المللي ايران به شمار مي‌آيد. اين تالاب با در اختار داشتن جلوه‌هايي از بي‌نظيرترين جلوه‌هاي زيست محيطي و سياحتي از جايگاه ويژه‌اي در حوزه گردشگري و زيست‌محيطي و اكوتوريستي برخوردار است. به گزارش ايسنا، درياچه هامون با چهار هزار كيلومتر مربع وسعت، زماني بزرگترين تالاب جهان و تنها درياچه آب شيرين ايران محسوب مي‌شد، اما با تاسف با قطع جريان آب رودخانه هيرمند به مرز ايران، كاهش نزولات جوي و بروز پديده خشكسالي، اين درياچه به تدريج خشك شد تا امروز كه با نزولات جوي زمزمه‌هايي مبني بر احياي اين پديده بي‌نظير طبيعي و گردشگري شنيده مي‌شود . منطقه حفاظت شده هامون با حدود ‌293 هزار هكتار وسعت شامل ‌3 تالاب «هامون»، «پوزك» و «صابري» است كه خشكسالي‌هاي ‌3 سال اخير و قطع شدن حق‌آب ايران از رودخانه «هيرمند» موجب شده كه تنها از «تالاب بين‌المللي هامون» شن‌زاري باقي بماند. اما به هر حال با بارندگي‌هاي اخير خبرهاي خوشي مبنيبر جاري شدن آب هيرمند به سوي اين تالاب شنيده مي‌شود . تالاب بين‌المللي هامون با وسعتي بيش از 44 هزار متر مربع است كه بخشي از آن در افغانستان و بخشي ديگر در كشورمان امتداد يافته است. در همين راستا رييس سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اينكه مطالعات جامع تالاب بين‌المللي هامون به پايان رسيده است، به ايسنا مي‌گويد: اين مطالعات در 15 زمينه تكميل شده و بخش تفصيلي آن قرار است در كارگروه محيط زيست ايران و افغانستان بررسي شود. دكتر معصومه ابتكار، تصريح كرد: با اجراي برنامه مطالعات جامع تالاب هامون، بسياري از مشكلات اين تالاب بين‌المللي مرتفع مي‌شود. وي در خصوص تالاب بن‌المللي هامون گفت: با احياي مجدد تالاب هامون، در بسياري از مناطق رويش مجدد «ني» مشاهده شد كه اين امر نشانه توانمندي زيست‌بوم براي احيا شدن است. هامون يكي از پديده‌هاي طبيعي ارزشمند از نظر ملي و بين المللي و در خور توجه ويژه است. ارزش اقتصادي آن از ديرباز شناخته شده است و در طول صدها سال مردم حاشيه نشين تالاب از بركت و نعمات گياهان، پرندگان و آبزيان آن بهره مند شده‌اند. اين منطقه ويژه و منحصر به فرد، پناهنگاه بسياري از گونه‌هاي نادر و در خطر انقراض حيواني و گياهي و حمايت كننده زنجيره‌هاي غذايي در پهنه‌ دشت كوير است. علاوه بر ارزش اقتصادي، ارزش‌هاي اكولوژيكي هامون نيز در خور توجه فراوان است. اين درياچه مامن مناسبي براي استقرار آشيانه و توليد مثل انواع مختلف پرندگان و بعضي مهره داران ديگر است. گونه‌هايي از ماهي‌ها براي تخم ريزي، پوشش گياهي فشرده درون آب را ترجيح داده و هنگام توليد مثل در چنين مكان‌هايي تجمع مي‌كنند. همچنين پوشش گياهي هامون محل مناسبي براي مخفي شدن و در امان ماندن بعضي از پرندگان، پستانداران و ساير آبزيان از جمله شاهين‌ها، عقاب‌ها و باكلان‌ها است كه اين امر مي‌تواند در صورت برنامه‌ريزي اكوتوريست‌هاي زيادي را روانه سيستان و بلوچستان سازد. پوشش زير آب درياچه نيز همراه با نيزارهاي آن در تامين نيازهاي حيات وحش نقش اساسي دارند. درياچه هامون براي بعضي از موجودات زيستگاه دائمي و براي تعدادي ديگر سكونتگاه موقتي و محل گذر و تغذيه محسوب مي‌شود. درياچه «هامون» بزرگترين تالاب آب شيرين در فلات ايران با وسعتي معادل 350 تا 400 هزار هكتار است كه بخش عمده آن در ايران واقع شده و در سال 1352 به دليل اهميت خاص اكولوژيكي 60 هزار هكتار آن مشتمل بر تالابهاي سه گانه «پوزك»، «صابوري» و «هيرمند» به عنوان هفتمين تالاب بين‌المللي جهان در سايت كنوانسيون رامسر ثبت شد كه در زمان پر آبي تالاب با ظرفيت تقريبي 8 تا 10 ميليارد مترمكعب را تشكيل مي‌دهد و آب مازاد آن در ساليان پر‌آبي از طريق سرريز شيله مجددا به كشور افغانستان باز مي‌گردد. در اين تالاب گياهان آبزي همچون ني، جگن، لويي اويارسلام و ... وجود داشته كه بر اثر خشكسالي از بين رفته است. اين محل همچنين مامني مناسب براي صدها هزار پرنده مهاجر بوده كه در اين تالاب زمستان گذراني مي‌كرده‌اند كه از پرندگان مهم اين تالاب مي‌توان به درنا، انواع پليكان، اردك مرمري، عقاب دريايي دم سفيد، سنقر تالاب، دليجه، انواع سارگپه و انواع اردكها اشاره كرد. هيرمند شريان اصلي تالاب كه با آورد متوسط سالانه 3/6 ميليارد مترمكعب دشت‌هاي هامون را تغذيه مي‌كرد كه بر اثر خشكسالي آب آن قطع و درياچه پس از مقاومت دو ساله خشكيد و به بيابان عاري از پوشش گياهي مبدل گرديد و بادهاي موسمي 120 روزه توفانهاي شن را به ارمغان آورد و روستاهاي بيشماري را مدفون كرد. حيات يكهزار و 200 واحد دامي، پرندگان مهاجر استان، امرار معاش 2 هزار و 800 صياد و ... به آن وابسته بود. همچنين از اين تالاب سالانه 20 هزار تن ماهي صيد مي‌شد. از سوي ديگر اين تالاب موجب تلطيف هوا در دوران وزش بادهاي 120 روزه سيستان شده و از بلند شدن گرد و غبار جلوگيري مي‌كرد. سال 81 با خشك شدن كامل تالاب بين‌المللي «هامون» به گفته كارشناسان بين‌المللي محيط زييست يكي از بزرگترين فجايع زيست‌محيطي جهان به وقوع پيوست. سرانجام با گذشت 7 سال خشكسالي رودخانه هيرمند جريان يافت و بخشهايي از درياچه هامون آبگيري و 40 درصد از آب تالاب‌هاي سه گانه تامين و پوشش گياهي به عنوان اولين حلقه توليد در حال احيا است. برخي از گونه‌هاي آبزي از جمله ماهيان بومي (شيزوتراكس) و آمور از منابع بالا دست به تالاب منتقل شده و تالاب در حال گذر از بحران خشكسالي است كه به اين ترتيب بحراني بودن وضعيت اين تالاب بين‌المللي كه از سوي بريژ واتر، دبيركل كنوانسيون رامسر اعلام شده بود در حال رفع است. انتهاي پيام