/زمان رسيدگي به وضعيت اسفناك آثار باستاني فيروزآباد كي فرا ميرسد؟/ تخت جمشيد دورهي ساساني، به اندازه ارزشهايش شناخته شد نيست خط ريزش گنبد آتشكده وجود دارد
مجموعه فيروزآباد و تمام آثار واقع در آن، با وجود اهميت بسيار، به حال خود رها شدهاند و با توجه به وضعيت نامناسب مرمتي، در حال حاضر اين بناهاي استحكامبخشي در سريعترين زمان ممكن از درجه اول اهميت برخوردار است. دكتر عليرضا جعفري زند ـ پژوهشگر و استاد دانشگاه ـ با اشاره به اين مطلب گفت: وضعيت حال حاضر بناها در فيروزآباد به هيچ وجه مناسب نيست. مرمتهاي انجام شده طي چند سال گذشته در اين بناها، بهخصوص آتشكده و قلعه دختر، از آنجا كه به دست گروه غير متخصص و بدن تجربه صورت گرفته، خود باعث ريزش آثار شده است؛ به نحوي كه ديواره پشتي قلعه دختر فروريخته و تزيينات شياري آن كاملا از بين رفته است. همين وضعيت در مورد تاق آتشكده نيز كه به تازگي مرمت شده بود، صادق است. وي با اشاره به اينكه مجموعهاي به اين وسعت، به گروهي متخصص در تمام زمينههاي مرمتي نياز دارد، گفت: متاسفانه زمين در اين منطقه دچار رانش و بعضا تكانهايي ميشود كه البته در بناي قلعه دختر بند نيك هايي براي تشخيص ميزان رانش زمين قرار داده شده كه هيچ رسيدگي به آنها نميشود. وقتي در مرمت سنگها از يك سري بناهاي تجربي استفاده ميشود كار در نهايت به صورت سطحي انجام شده و نياز به بازنگري در اين مورد به شدت احساس ميشود. جعفري زند در گفتوگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با تاكيد بر انجام حفاري در بخشهايي از محوطه، اظهار داشت: كتيبه واقع در كنار نقش برجسته مربوط به تاجگيري اردشير بابكان متعلق به قرن پنجم ميلادي وضعيت اسفناكي دارد. گل سنگها تمام نقش برجسته را پوشاندهاند كه البته بايد برداشت شده و مرمت آن بهزودي آغاز شود. رطوبت كاملا به بالا سرايت كرده و در حال زايل كردن نقش است. اين موضوع با مقايسه عكسهاي چند سال پيش به وضوح مشخص بوده و اينكه اين آسيبها طي چند سال پيش وارد آمده است. اين محقق در خصوص بناي آتشكده نيز عنوان كرد: چندين سال پيش با احياي تاق، كاوشهايي در اطراف آتشكده و محوطه اطراف درياچه به دست افراد غيرمتخصص انجام گرفت كه بينتيجه ماند. در حاليكه اطراف اين محل نيازمند حفاري هايي است؛ براي اينكه آثار زير خاك آن شناسايي شود. همچنين مرمتهايي كه بايد ادامه مييافت، متوقف مانده است و با وجود تكانهاي زلزله خط ريزش گنبد وجود دارد و هر لحظه امكان فرو ريختن آن هست. درواقع گروهي كه دايما مشكلات را بررسي كنند و بناها را زير نظر بگيرند، وجود ندارد. تنها زماني كه اتفاقي ميافتد، عدهاي دست اندركار ميشوند و قصد مرمتهاي مقطعي را دارند. وي به وضعيت نقش برجسته پيروزي اردشير بر اردوان پنجم اشاره كرد و گفت: اين نقش برجسته در جايي قرار گرفته است كه مردم از آنجا گذر ميكنند و حتا بعضي مواقع پرتاب سنگ به آن نيز مشاهده شده است. در خصوص مرمت آن نيز به نظر ميرسد بايد از تجربه كشورهايي كه در اين زمينه كار كردهاند، مثل ايتالياييها، استفاده كنيم. جعفري همچنين اضافه كرد: هنوز علاوه بر عمليات كشاورزي خويات قاچاق در شهر باستاني گور انجام ميگيرد، اين محوطه هيچگونه حصاري ندارد و انجام كشاورزي در سطح آن اجازه ميدهد تا شبها در معرض افراد سودجو قرار گيرد و تخريب شود. بخش مركزي كه تخت نشين بوده و آثار رسمي و سلطنتي ساساني مربوط به اوايل دوران ساساني را در بر دارد، نيز از لحا تخريب به همين صورت است و پراكندگي سنگها در آن مشاهده ميشود. زير و رو كردن و جستوجو كردن در سنگها براي يافتن آثار نيز خود باعث تخريب آنها شده است. مرمتها هم تنها بر روي مناره واقع در وسط شهر گور آنهم بهصورت ناكافي انجام شده است. دكتر جعفري زند همچنين گفت: به يك برنامهريزي دقيق در اين مورد نياز است كه حفاريها و مرمت در راستاي يكديگر قرار گيرد و حداقل اين محوطه حريمبندي زمينهاي اطراف به جهت جلوگيري از آسيبهاي بيشتر به محوطه خريداري شود. آثار بسياري در فيروزآباد متعلق به دوره ساساني وجود دارد كه به حال خود رها شدهاند، و هيچگونه بررسي در مورد آنها صورت نگرفته است؛ ضمن اينكه بناهاي واقع در منطقه كنار سياه در حال ريزش هستند. وي با ابزار گلهمندي نسبت به راههاي دسترسي به مجموعه بناهاي فيروزآباد و اينكه بازديدكنندگان از وضعيت دشوار راهها و نصب نشدن تابلوهاي مناسب در مسير، همواره از ديدن آثار منصرف شده و سردر گم ميشوند، عنوان كرد: فيروزآباد به اندازه ارزشهايش شناخته شده نيست و حتا در رسانهها، نه در تلويزيون و نه در مطبوعات، آنچنان كه بايد، به معرفي اين آثار پرداخته شده است چه در استان وچه در كل كشور. با وجود اينكه فيروزآباد را تخت جمشيد دوره ساساني ميدانند، اما تمركز هنوز تنها بر روي آثار پارسه (پرسپوليس، تخت جمشيد) است. انتهاي پيام