آثار عطار امروز هم طنين‌انداز پيام آزادي و وحدت و حاكي از نشانه‌هاي عميق عرفان و وحدت وجود و كشش مريد و سلوك عرفاني است. دكتر جليل تجليل ـ استاد گروه ادبيات فارسي دانشگاه تهران ـ در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ‌با بيان اين مطلب افزود: شيخ فريد‌الدين عطار نيشابوري از شاعران بنام و پيشگام ادبيات فارسي در زمينه‌ي عرفان و فلسفه و تفكر اسلامي است كه به كيان و حميت اجتماعي و فرهنگي ايران در آثارش پرداخته است. وي با اشاره به اين بيت: به داروخانه ششصد مرد بودند // كه هر روزي ز نبضم مي‌نمودند، به پيشه‌ي عطار اشاره كرد كه داروخانه‌اش روزي صد دردمند را درمان كرده است و چنين زندگي او را كه متعهد شاعري و درمانگري بوده است، جز طريق ازخودگذشتگي و سلوك عملي ندانست. دكتر تجليل با بيان اين كه شيوه‌ي زندگي عطار از جهت اخلاقي و كمالات معنوي شايسته‌ي جست‌وجو و پژوهش بيشتري است، تاكيد كرد: بايد دو نوع سلوك در شعر فارسي بررسي شود كه عطار مظهر سلوك رفتاري و عملي آراسته به سلوك گفتاري است. وي درباره‌ي شخصيت‌هاي اصلي داستان‌هاي عطار كه بيشتر ديوانگان هستند، از مقاله‌اي كه با عنوان ”هوشيارسران ابله‌ديدار” در مجله‌ي ويسمن دانشكده‌ي ادبيات در سال 1333 به طبع رسانيده است و همچنين از مقاله‌ي ”عطار نيشابوري و داستان‌هاي خردگراي او” كه به زبان فرانسه در دانشگاه استراسبورگ پاريس تقرير كرده است، نام برد و آنان را ديوانگاني خردمند و عقل‌پيشه معرفي كرد. وي گفت: اين ديوانگان خردپيشه خود را به مجنوني زده و به زبان جنون سخن خويش را مي‌گفتند. اين استاد دانشگاه در ادامه، از مبحث ديوانگان خردپيشه به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مباحث كنگره‌ب بزرگداشت عطار در سال 1374 نام برد و گفت: داستان هوشمندي اينان كه از خردمندان خردمند‌ترند، آنجا مورد بررسي قرار گرفت. جليل تجليل در پاسخ به اين پرسش كه آيا پيش از عطار هم كسي به اين ديوانگان پرداخته است، بيان كرد: مباحث عقلاي مجانين در آثار شيخ صفي‌الدين حلي به زبان عربي آمده است. وي درباره‌ي ارتباط عطار با دربار شاهان زمان ـ سلطان سنجر سلجوقي - تصريح كرد: اين بخش از زندگي او كمتر بررسي شده است و فرياد پژوهش مي‌كشد. تجليل به گفته‌ي خود عطار در اين زمينه اشاره كرد و گفت: عطار از ساحت لذت‌جويي و كامراني حيواني بي‌زاري مي‌جويد و بيشتر در عرصه‌ي عرفان اوج مي‌گيرد و از ستايش دونان و حكومت‌هاي پليد دوري مي‌كند: من نه مرد زن و زر و جاهم // به خدا گر كنم وگر خواهم وي در بخش ديگري از سخنان خود به سادگي اشعار و پيچيدگي رموز شعري عطار پرداخت و به خراسان مهر ادب فارسي آن زمان - قرن 6 و 7 هجري - كه زادگاه او است، اشاره كرد و افزود: اثر ارزشمند عطار كه از بهترين آثارش نيز به‌شمار مي‌رود، منطق‌الطير است كه بارها مورد تجديد چاپ قرار گرفته است. او به تصحيح دكتر مشكور و دكتر احمد خاتمي كه از چاپهاي جديد‌تر است، اشاره كرد و تحقيقات ارزشمند دكتر جلال‌الدين همايي، دكتر عبدالحسين زرين‌كوب و مهمتر از همه، دكتر بديع‌الزمان فروزانفر در زمينه‌ي شناخت عطار را شايسته‌ي مطالعه و دقت بيشتري دانست. استاد دانشگاه تهران به سفر مرغان در منطق‌الطير اشاره كرد و همزيستي مرغان ديرآشنا در يك افق وحدت وجود را نكته‌ي اصلي آن ذكر كرد. وي سابقه‌ي داستان سفر مرغان را داستان‌هاي كريشنا و ديگر داستان‌هاي هندي دانست و نيز به داستان كليله و دمنه و باب دوستي كبوتر و زاغ و موش اشاره كرد. او با توجه به اين كه در اين داستان مرغان اسير دربند موافقت مي‌كنند با اتحادي خالي از شرك و دوئي سفري دشوار را زير پاي بگذارند تا موش آنها را نجات دهد و با دندانهاي تيز بندها را پاره كند، به شاهكار وحدت وجود عطار اشاره و تصريح كرد: سفر مرغان سمبلي است تا عطار بگويد اگر تكثر و تعدد و منيت به يگانگي نرسد، جهان رنگ آرامش و آسايش نخواهد ديد. وي در پايان سخنانش تاكيد كرد: سي مرغ با سي مكتب جدا، اما با يك عقيده و وحدت جان، به نقطه‌اي رسيدند كه دريافتند اختلافات بايد فروريخته شود و به يك وجود خوش‌پرواز و بلندنگر كه همان سيمرغ پيام‌آور وحدت است، رسيد. جليل تجليل به تاثير شاعران ديگر نظير مولوي از نداي عطار و جهان‌بيني او اشاره كرد كه مولانا مستحل شدن در معشوق و رسيدن به نقطه‌ي نوراني سلوك را از او دريافته بود: عطار روح بود و سنايي در چشم او // ما از پي سنايي و عطار آمديم انتهاي پيام