صبح امروز(16 آذرماه 1383) حجت الاسلام والمسلمين سيد محمد خاتمي، رئيس جمهوراسلامي ايران، پس از سه سال به مناسبت گراميداشت روز دانشجو در جمع دانشجويان دانشگاه تهران حضور يافت. اين برنامه با استقبال اكثريت دانشجويان مواجه شد و در عين حال با حضور گروه‌هاي مختلف و گرايشات متفاوت، شعارهاي انتقادي تندي نيز ازسوي برخي سر داده شد كه بعضي از اين شعارها در اعتراض به رييس‌جمهور بود. به گزارش خبرنگار ايسنا از محل برگزاري مراسم (سالن شهيد چمران دانشگاه تهران) در ساعت 9/30 و حدود 30 دقيقه قبل از ورود خاتمي به سالن، تمام ظرفيت سالن پر شده بود وديگر جايي براي نشستن و ورود جمع زيادي از دانشجوياني كه بيرون ازسالن حضورداشتند، نبود. از همان دقايق اول صبح درهاي ورودي دانشگاه با خيل دانشجويان مشتاق براي ورود به محل سخنراني مواجه بود. در ابتداي اين مراسم و قبل از ورود رييس جمهور، تاريخچه كوتاهي از واقعه16 آذر 1332 ارائه شد. در اين مراسم، از سوي عده‌اي از دانشجويان حاضر شعار ياردبستاني خوانده مي‌شد و عده‌اي ديگر صلوات مي‌فرستادند و عده‌اي با "هيس كردن" سكوت دانشجويان را تقاضا مي كردند. دانشجويان با گرايش‌هاي مختلف در مراسم امروز حضور داشتند و هر يك شعارهاي خود را مطرح مي‌كردند. ساعت 10 صبح روز دوشنبه، رييس جمهورخاتمي وارد سالن شد و با استقبال دانشجويان مواجه شد. گروهي از دانشجويان شعار دادند، «سلام بر سه سيد فاطمي، خميني، خامنه‌اي، خاتمي،» سپس سرود ملي جمهوري اسلامي ايران نواخته شد وآياتي از قرآن كريم تلاوت شد. درابتداي ورود خاتمي به صورت پراكنده،‌برخي از دانشجويان حاضر توجه وي را به دانشجويان بيرون مانده از سالن جلب مي‌كردند. مجري برنامه (وحيد قبادي از فعالان و اعضاي قديمي انجمن اسلامي دانشگاه تهران ) با عذرخواهي از اينكه جمعي از دانشجويان به علت كمبود جا، بيرون از سالن مانده‌اند، از ماموران انتظامات خواست كه در صورت امكان دانشجويان را به داخل سالن راهنمايي كنند. پلاكاردها و نوشته‌هايي در دست دانشجويان با گرايش هاي مختلف مشاهده مي‌شد با اين عناوين كه "down with USA". "لال شوم، كور شوم، كر شوم، ليك محال است كه من خر شوم"، "خاتمي آزادي بيان چه شد؟" "8 سال فرصت، دانشجو پاسخ مي‌خواهد"، "خون شهيدان نبايد پايمال شود"، "خواب برگشت استبداد؛ اين خواب تعبير شدني است"، "با آشنا سخن آشنا بگو"، دانشجو بيدار است از آمريكا بيزار است"، "ملت ايران از استبداد بيزار است"، "اي دولت پاسخگو! پاسخگو؟ پاسخگو؟"، "16 آذر تبلور استكبار ستيزي"، برخي دانشجويان برگه‌هاي جدا از هم اما در كنار هم به دست گرفته بودند با عنوان "زنده"، "باد"، "اصلاحات" و گروه ديگري "استاده‌ام"، "چو"، "شمع". در ادمه خبرنگار ايسنا فضاي داخل سالن را اين گونه توصيف مي كند: صداي دانشجوياني كه بيرون از سالن شهيد چمران و درهاي بسته مانده‌اند در تمام طول مدت برنامه به گوش مي‌رسد. خاتمي در مواجهه با پلاكاردهايي كه به دست دانشجويان است واكنش نشان مي دهد و گاهي لبخند مي‌زند. رئيس جمهور در ابتدا حدود يك ربع صحبت مي‌كند و در ابتداي سخنانش مي‌گويد كه آمده است تا بيشتر بشنود براي همين بيش از يك ربع سخن نخواهد گفت و سخنان دانشجويان را خواهد شنيد. پس از سخنان خاتمي زماني، نماينده انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران و علوم پزشكي خطاب به خاتمي مي‌گويد:« براي شنيدن خواست‌ها و انتقادات ما ديگر زمان باقي نيست.» دانشجويان حاضر او را مورد تشويق قرار مي‌دهند. رئيس جمهور با خوشرويي مي‌گويد:« هنوز خيلي زمان مانده است.» دانشجويان با هم مي‌گويند: "نه نمانده" و خاتمي پاسخ مي‌دهد:« فكر مي‌كنيد با رفتن من همه چيز تمام مي‌شود؟ نه.» سخنان خاتمي مورد تشويق دانشجويان قرار مي گيرد. زماني سخنانش را ادامه مي‌دهد و با بيان اينكه انجمن اسلامي مردم را پايه اصلي مملكت داري مي‌داند،‌از تحقق شعارهاي خاتمي در اين سالها و فضايي كه خاتمي بوجود آورده و موانعي كه محافظه‌كاران ايجاد كرده اند و برخي موانع ساختاري حاكميت در تحقق اين شعارها سئوال مي‌كند و با اشاره به سخنان پيشين خاتمي در دانشگاه شريف مبني بر اينكه اجازه برخورد با مطبوعات خارج از چارچوب را نخواهد داد، سوال مي كند كه چرا خاتمي در مقابل بسته شدن تعداد زيادي از روزنامه‌ها و نشريات واكنش نشان نداد. او خطاب به خاتمي مي‌گويد:« يا اين اتفاقات را در چارچوب قانوني ديديد كه با شعارهاي شما در تضاد بود و يا خارج از آن چارچوب بود و شما سكوت كرديد. مگر مصلحتي بالاتر از مردم در اين نظام وجود دارد؟» بازهم دانشجويان نماينده انجمن اسلامي دانشجويان را مورد تشويق قرار مي‌دهند. زماني با بيان اينكه دانشجويان در ابتداي حضور شما به عنوان پشتوانه محوري شما بودند، به برخورد‌هايي از جمله كوي دانشگاه و حادثه علم و صنعت و آنچه در اين سالها بر سر دانشجو رفته اشاره مي‌كند. او عنوان مي‌كند:« شما به عنوان يك شخصيت فرهنگي و بيان كننده آزادي انديشه با سكوت به ايجاد فضاي رعب و وحشت كمك كرديد. امروز فضاي دانشگاه به سوي امنيتي شدن مي‌رود و شما هنوز سكوت كرده‌ايد.» وي به سختي‌هايي كه دانشجويان در اين چند سال متحمل شده‌اند اشاره كرده و مي‌گويد:« انتظار دانشگاه از خاتمي كجا و عملكرد رئيس جمهور كجا؟» زماني ادامه مي‌دهد:« خدا خاتمي را آفريد كه صبر حداكثري يك ايراني را آزمايش كند و ما را آفريد تا سوءاستفاده از اين صبر حداكثري را نظاره‌ گر باشيم.» اين بخش از سخنان نماينده انجمن اسلامي دانشجويان مورد تشويق دانشجويان حاضر قرار گرفته و خاتمي نيز مي‌خندد. زماني ادامه مي‌دهد كه عده‌اي نخبه تماميت خواه اجازه تمرين دموكراسي را حتي در دانشگاه نمي‌دهند. او مي‌گويد:« اگر از بين رفتن حقوق مردم براي حاكمان،‌هيچ مسووليتي براي آنها ايجاد نمي‌كند انتظار مردم از حاكمان نيز سرابي بيش نخواهد بود.» زماني ادامه مي‌دهد:« هنوز سئوال است كه چرا براي 4 سال دوم كانديد شديد.» از خاتمي اين سئوال مطرح مي‌شود كه آيا شما اقتدار لازم براي برگزاري انتخابات دموكراتيك را داريد يا نه؟ او در ادامه عنوان كرد كه مجلس ششم در راس امور نبود و در انتخابات مجلس هفتم نيز ميزان راي ملت نبود كه اين جمله با تشويق حضار همراه مي شود. از خاتمي اين سوال پرسيده مي‌شود كه چرا در مقابل دخالت گروه‌هاي موازي غير پاسخگو، به زندان رفتن سياسيون، قانونگذاري قوه چهارم، زندان رفتن اساتيد دانشگاه و موارد ديگر عدول از مردمسالاري كوتاه آمديد؟ زماني مي‌گويد:« امروز حتي اگر 16 آذر و سرودهاي انقلاب را مصادره كرده و قلب معنا مي‌كنند. ما دغدغة آن داريم كه حتي روزي خاتمي ما را هم از آن خود بدانند.» اين بخش از سخنان نماينده انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران مورد تشويق حضار قرار مي‌گيرد و خاتمي در اين لحظات با تامل لبخند مي زد و به انتهاي سالن خيره شده بود. بصورت پراكنده دانشجويان خطاب به خاتمي در انتقاد مطالبي مي‌گفتند كه او با لبخند پاسخ مي‌داد. پس از سخنان نماينده انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران سرود ياردبستاني توسط دانشجويان خوانده شد كه در همين حال عده‌اي از دانشجويان با "هيس كردن" خواستار سكوت ديگران بودند. در ادامه نماينده بسيج دانشجويي ديدگاه‌هاي خود را مطرح مي‌كند و با بيان فرازهايي از وصيت‌نامه حضرت امام (ره) در رابطه با وضعيت دانشگاه‌ها، مي‌گويد:« 16 آذر برگ درخشاني از تاريخ معاصر بود كه خونريزان آن روز خونخواهان امروز شده‌اند.» وي ادامه مي‌دهد:« امروز ادعاي مجرم و قرباني عوض شده است. امروز دانشجوياني كه گفته مي‌شد قصد توهين به رييس‌جمهور را داشته‌اند آمده‌اند تا مانع هر گونه توهين به او شوند.» اين بخش از سخنان نماينده بسيج دانشجويي مورد تشويق حضار قرار مي‌گيرد. وي ادامه مي‌دهد:« شايد 16 آذر روزي نباشد كه از رييس جمهوري درباره شعارهايش و تحقق آن بپرسيم، ما ايرانيان به مهمان‌نوازي شهره‌ايم و شايد نتوان پرسيد كه از حادثه دانشگاه علم و صنعت و قبل و بعد از آن حادثه چه مي‌دانيد؟» او ادامه مي‌دهد كه سيدمحمد خاتمي را يكي از دلسوزان واقعي نظام مي‌دانند. سخنان نماينده بسيج دانشجويي در بخش‌هاي مختلفي با واكنش‌هاي برخي دانشجويان قطع مي‌شد كه او در واكنش به اين وضعيت مي‌گويد:« 8 سال از دوران خاتمي گذشته است و هنوز تحمل مخالف را نداريد.» او عنوان مي‌كند:« در سال پاسخگويي مي‌خواستيم هر آنچه در اين سالها مي‌خواستيم مطرح كنيم و نتوانسته بوديم، بپرسيم اما چه كنيم كه حضور او در 16 آذر كه به قصد تكريم دانشجوست نمي‌گذارد درددلهايمان را بگوييم و نمي‌گذارد بپرسيم آيا اقتصاددانان نشسته در سازمان مديريت چيزي به جز اقتصاد ليبراليستي آموخته‌اند و سياستمداران اصلاحات پيشه چيزي جز جامعه‌ي مدني ليبرال دموكراسي و حقوق بشر اومانيستي مي‌دانند؟ او يادآور مي‌شود كه ننگ است براي نظام كه اقتصادش ترجمه باشد.» وي ادامه مي‌دهد:« خاتمي در روزي در دانشگاه حاضر شده كه اذهان ميزبانان سرشار از سئوالات است. دولتي كه مدعي پاسخگويي به انتقادات است و مدعي است بيشترين انتقادات را شنيده است چه زماني به اين انتقادات و سئوالات پاسخ خواهد داد؟» پس از سخنان نماينده بسيج دانشجويي سرود يار دبستاني از سوي دانشجويان خوانده مي‌شود. در ادامه نماينده خانه نوانديشان مي‌گويد كه خوشحاليم پس از 8 سال امروز خاتمي به عنوان رئيس جمهور در برابر ماست نه خاتمي سيد اولاد پيغمبر، نه خاتمي پرچمدار اصلاحات، نه خاتمي اپوزيسيون نه خاتمي روشنفكر ديني و نه خاتمي فيلسوف بلكه خاتمي رييس‌جمهور كه تا رسيدن به اين آخري راه كمي نيامده‌ايم. خاتمي در اين لحظات لبخند مي زند و نماينده خانه نوانديشان ادامه مي‌دهد كه مادران فردا براي كودكانشان قصه آرش اسطوره‌اي را خواهند گفت كه قومي از بد حادثه گردش جمع آمدند ، اما او چندي بهانه‌اش ارتفاع قلل بود و صباحي ديگر شكستن كمان و ديگر گاه خستگي بازوان و فرجام كار آن‌جا كه ديگر توان‌ها فرسوده بود و كاسه‌ي صبرها لبريز مي‌گويد:« اي قوم به بيراهه آمده‌ايد كه من آن آرش اسطوره‌اي نيستم. عيب شما هم همين است كه به دنبال قهرمان مي‌گرديد. مادران فردا خواهند گفت كه فردي از جمع گفت كه اي مردم اشك گوشه چشمش را ببينيد و ديگري گفت كه صدايش چه حزين بود و كودكي خواهد پرسيد مگر او از همان قوم نبود؟» خاتمي در واكنش به اين سخنان لبخند مي زند. به گزارش خبرنگار ايسنا، از داخل سالن محل سخنراني رئيس جمهور صداي دانشجوياني كه بيرون دربهاي سالن مانده‌اند به داخل مي‌آيد. مقابل درب غربي، هرج و مرج و شلوغي مشاهده مي‌شود و دانشجويان بيرون مانده مي‌خواهند وارد سالن شوند. دانشجويان داخل سالن نيز مي‌خواهند دربها باز شود و دانشجويان بيرون مانده به داخل بيايند. نماينده خانه نوانديشان در ادامه مي‌گويد كه بايد بعضي حرفها را در خلوت و تنهايي گفت آنجايي كه هياهو و بحراني نباشد. درادامه يكي از دختران دانشجو كه بعد از باز شدن درب وارد سالن شده و با اجازه‌ي خاتمي پشت تريبون قرار مي‌گيرد و با اشاره به افرادي زيادي از دانشجويان كه در پشت درب‌هاي بسته مانده‌اند و زخمي شدن برخي از دانشجويان به واسطه فشارهايي كه وارد شده مي‌پرسد:« آيا در اين سالن جمعيت خانم‌ها نصفي از سالن را به خود اختصاص داده است؟» او مي‌گويد:« ‌افرادي كه آن بيرون هستند به خاطر شما آمده‌اند. اما درب‌ها شكسته شد و كسي را ديدم كه دستش با شيشه بريده شد.» او ادامه مي‌دهد:« روز دانشجو، روز همه دانشجويان نبود كه بتوانند شما را ببينند.» پس از سخنان او دانشجويان داخل يكصدا خواستند كه درب را باز كنند. پس از آن درب‌هاي سالن باز شد و تعدادي از دانشجويان پشت درب مانده داخل شدند. در بين دانشجويان داخل سالن برخوردها و تنش هايي به صورت پراكنده مشاهده مي‌شد كه گاهي تمام جو سالن را تحت تاثير قرار مي‌داد. مجري برنامه دائما از دانشجويان مي‌خواست كه ادب و شان دانشگاهي را رعايت كنند. براي لحظاتي جو داخل سالن به شدت متشنج شد و حاضران هل دادن دانشجويان به بيرون از سالن را مورد اعتراض قرار دادند و مجري برنامه همچنين مي‌خواست كه همه ادب دانشگاهي را رعايت كنند. به گزارش خبرنگار ايسنا، در اين لحظات خاتمي ديگر طاقت سكوت را نداشت. از وضعيت سالن مي‌پرسد و نگران است و مي‌گويد:« هنوز اين سالن جا دارد كه دانشجويان به داخل بيايند.» او از انتظامات برنامه خواست اجازه دهند دانشجويان وارد سالن شوند. خاتمي دائما مي‌گفت:« برخورد نادرستي با دانشجويان نشود.» ديگر نگراني از چهره خاتمي كاملا مشهود بود. دانشجويان اعتراض مي‌كنند كه آن بيرون با ما بدرفتاري مي‌كنند و خاتمي پاسخ مي‌دهد بسيار بد كاري مي‌كنند. آقايان بگذاريد دانشجويان وارد شوند. خاتمي ادامه مي‌دهد:« بررسي كنيد آنجا خشونت نكنند.» با اين جمله خاتمي برخي دانشجويان از رنج‌ها و زخمي‌شدن‌هايشان در اين سال‌ها به صورت پراكنده حرف‌هايي مي‌زنند. خاتمي در همدلي با اين دانشجويان مي‌گويد: «غلط مي‌كنند.» درب‌ها بسته شده و صداي ضربه به درب سالن مي‌آيد. خاتمي مي‌گويد:« انتظامات راهنمايي كند تا دانشجويان وارد شوند.» بازهم از بدرفتاري‌ها گله مي‌شود خاتمي مي‌گويد بيخود مي‌كنند اسامي آنها را يادداشت كنيد. رئيس جمهور در ادامه از انتظامات خواست كه مسئوليت را به عهده بگيرد تا دانشجويان وارد شوند. خاتمي وعده مي‌دهد كه در جلسه‌اي بيرون از اين فضا و در فضاي باز با دانشجويان سخن گويد. همچنان در گوشه‌هاي داخل سالن درگيري‌هاي فيزيكي بين دانشجويان وجود دارد. فشار جمعيت به حدي شده كه خبرنگاران و عكاسان براي پوشش با مشكل مواجه شدند و فيلم‌برداران به زمين خوردند. خاتمي مي‌گويد من از دانشجويان عزيز كه بيرون هستند عذرخواهي مي‌كنم آن تعداد كه جا هست با هدايت مسئولان داخل بيايند. در اين لحظه شعارهاي تندي از سوي معدودي از حاضران كه در مركز سالن اجتماع كرده بودند عليه خاتمي داده مي شود و از او مي خواهند كه شرمنده باشند. مجري برنامه مي‌گويد: «اگر دانشجويان در دانشگاه تحمل يكديگر را نداشته باشند پس كجا بايد داشته باشند.» خاتمي از دانشجويان عذرخواهي مي‌كند. شعار داده مي‌شود:« زنداني سياسي آزاد بايد گردد. انقلاب فرهنگي ديگر شعاري است كه مداوم تكرار مي‌شود. پلاكاردهايي با اين عنوان كه 18 تير 16 آذر ماست. از حرف‌هاي تكراري خسته‌اند در دست دانشجويان مشاهده مي‌شود.» در ادامه نماينده شوراهاي صنفي دانشگاه تهران به بيان ديدگاه‌هايش مي‌پردازد. سخنان او از ابتدا همراه با حاشيه‌ها و تشنجاتي در داخل سالن همراه مي‌شود. عده‌اي اندك شعار مي‌دهندو ابراز پشيماني از راي به خاتمي مي كنند و خاتمي تنها مي‌خندند. براي برقراري سكوت در سالن عده‌اي از دانشجويان شعار يار دبستاني را سر مي‌دهند. مجري دانشجويان را همراهي مي‌كند. نماينده شوراي صنفي دانشگاه، از خاتمي سئوال مي‌كند چرا در دور دوم رياست جمهوري حضور و پاسخ‌گويي را كم كردي؟ نماينده‌ي انجمن اسلامي دانشكده فني پشت تريبون قرار مي‌گيرد و پاره شدن صورت يكي از دوستانش را نشان مي‌دهد كه دانشجويان با تكرار كلمه وحشي، وحشي خطاب به عاملان ،اين عمل را محكوم مي‌كنند. در اين لحظه يكي از دانشجويان انتظامات سالن پشت تريبون قرار مي‌گيرد و مي‌گويد:« شايد ظاهر من شبيه بسيجي‌ها باشد اما بسيج هميشه مظلوم بوده است.» شعار داده مي‌شود:« دانشجوي زنداني آزاد بايد گردد.» دانشجويي كه صورت وي زخمي شده بود با اجازه‌ي رييس جمهور ميكروفون را درست مي‌گيرد و با اعتراض نسبت به اينكه صبح امروز از ساعت 7 درب‌هاي سالن را بستند و عده‌اي خاص در سالن حضور يافتند مي‌گويند:« جنبش دانشجويي همواره پشت شما بوده، ببينيد الان پس از 7 سال چه شد.» او همچنان اعتراضات خود را نسبت به وضعيت برنامه و آنچه بر سر دانشجويان در اين چند سال آمده مطرح مي‌كند و خاتمي پاسخ مي‌دهد:« من واقعا از آنچه پيش آمده متاسفم شايد اشتباه از پيش‌بيني بوده و دوستان فكر مي‌كردند اين سالن كوچك كافيست. شايد بهتر بود برنامه در يك فضاي باز و با حضور تمام دانشجويان مي‌بود. از تمام دوستاني كه بيرون سالن هستند عذرخواهي مي‌كنم. گرچه فكر مي‌كنم مطالبي كه مطرح شد آنچه در ذهن‌هاي مختلف بود را مطرح كرد.» در اين لحظه عده‌اي از دانشجوياني كه وارد سالن شدند و در قسمت‌هاي مختلف برنامه با شعارهاي تند خود از ادامه برنامه جلوگيري مي كردند شعار مي‌دهند و خاتمي را متهم به دروغ مي‌كنند. خاتمي پاسخ مي‌دهد:« باشد عيبي ندارد. او گفت اين جلسه مي‌تواند آخرين جلسه نباشد.» رئيس جمهور در مقابل شعارهايي مثل خاتمي خجالت، خجالت لبخند مي زند. مرتضوي نماينده انجمن دانشجويان دانشكده فني دانشگاه تهران كه پشت تريبون قرار گرفته مي‌گويد: «اينكه رئيس جمهور در مقابل ما بنشيند و ما اينگونه حرف بزنيم و هر چه مي‌خواهيم بگوييم، تحول بزرگي است. مگر ديگران يادتان نيست. » فريادها همچنان در سالن ادامه دارد. مرتضوي با اشاره به برنامه‌اي كه صبح امروز با حضور رئيس جمهور و اساتيد دانشگاه و بدون حضور دانشجويان برگزار شد،‌ مي‌گويد:« دانشجو حتي در دانشگاه نيز مظلوم واقع مي‌شود. چرا دانشگاه، دانشجويان را به رسميت نمي‌شناسد؟ » وي ادامه مي‌دهد:« توسعه كشور در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. ايران امروز از ايران زمان كوروش عقب‌مانده‌تر است و اگر تغيير رويه ندهيم و به دانشگاه اهميت ندهيم،‌عقب‌ماندگي ادامه خواهد داشت.» وي در ادامه به موضوع يارانه‌ها و گراني بنزين اشاره مي‌كند و به اظهارات برخي از نمايندگان انتقاد مي‌كند و نسبت به نحوه انتخاب نمايندگان اعتراض مي‌كند. شعار داده مي‌شود و با فرمايشي خواندن مجلس، انحلال آن را مي خواهند. مرتضوي با اشاره به اظهارات سخنگوي دولت در جمع دانشجويان مبني براينكه جرات نداريم نظام يارانه‌اي را تغيير دهيم، مي‌گويد:« چون اميركبير نيستيد. چون مصدق نيستيد.» شعار داده مي‌شود: "درود بر مصدق" از خاتمي سوال مي‌شود:« در مقابل افزون‌طلبي آقازاده‌ها چه كرديد؟» او در ادامه سخنانش به انتخابات رياست جمهوري اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «انتخابات رياست جمهوري مي‌تواند حمام فين كاشان و پايان خط مصدق باشد. اما مي‌تواند نباشد. انتخابات مي‌تواند پايان اصلاحات نشود. » به صورت پراكنده شعارهايي داده مي‌شود درباره تحريم انتخابات و مرگ براستبداد. در ادامه اين برنامه رئيس جمهور قصد دارد به برخي از اظهاراتي كه در اين جلسه مطرح شد پاسخ مي‌دهد. اما سخنانش مكررا از سوي عده‌اي قطع و شعارهايي سرداده مي‌شود. مجري برنامه خطاب به دانشجويان مي‌گويد كساني كه مايلند رييس جمهور حرفهايش را بزند كف بزنند كه دانشجويان با استقبال يكصدا دستهايشان را بهم كوبيدند و در اين لحظه رييس جمهور اظهار داشت كه خواهش مي‌كنم كساني هم كه دست نزدند احترام اكثريت را داشته باشند و اگر نمي‌خواهند بشنوند تشريف ببرند بيرون تا كسان ديگري كه خارج هستند به داخل سالن بيايند. خاتمي در برابر هو كردن عده اندكي پاسخ مي‌دهد:« فقط ديكتاتورها هستند كه غير خود را قبول ندارند. اميدوارم در دانشگاه شاهد حضور ديكتاتور نباشيم.» شعار داده مي‌شود: "خاتمي تو به ما پشت كردي" خاتمي با خوشرويي پاسخ مي‌گويد: "الان كه رويم به سوي شماست". رئيس جمهور اجازه مي‌خواهد تا بتواند چند كلمه‌اي صحبت كند. بازهم اندكي شعار مي‌دهند: "فقط بيرون" و خاتمي مي‌گويد: "نوبت بيرون هم مي‌رسد" شعارهاي پراكنده در سالن ادامه دارد و خاتمي در واكنش به اين بي‌نظمي مي‌گويد:« اگر بنا اين باشد كه من حرف نزنم. همين الان از اينجا مي‌روم. اكثريت دانشجويان به اين موضوع اعتراض كردند و نشان دادند كه مي‌خواهند خاتمي برايشان سخن بگويد.» اما بازهم عده‌ي اندكي با صداي بلند مي‌پرسند: "بازهم حرف؟" و خاتمي مي‌گويد: "انشاا… بعد از من كساني خواهند آمد كه عمل كنند و شما هم عمل آنها را خواهيد ديد". خاتمي مي‌خواهد سخنانش را آغاز كند كه باز عده‌اي كه در انتهاي سالن ايستاده‌اند، فرياد مي‌زنند . رئيس جمهور خطاب به آنها مي‌گويد:« اين گونه رفتارخلاف دموكراسي است. چند نفريد كه هو مي‌كنيد. كاري نكنيد كه بگويم بيرونتان بكنند. خدا نكند آدم‌هايي كه تحمل ديگران را ندارند به قدرت برسند.» او خطاب به اين عده ادامه مي‌دهد:« در همه چيز انحراف ايجاد كرده‌ايد اينجا هم نمي‌گذاريد حرفي زده شود.» سخنان خاتمي مورد تشويق اكثريت حضار قرار مي‌گيرد. رييس جمهور از اعتقاد و پايبندي و استقرار مردم‌سالاري سخن مي‌گويد و عنوان مي‌كند درنظام واسلامي كه من مي‌شناسم راي مردم فرمايشي نيست. برخي پاسخ داده مي‌شود: "هست" خاتمي مي‌گويد: "حكومت بايد مبتني بر راي مردم باشد". شنيده مي‌شود: "نيست" و باز خاتمي به سخنان خود ادامه مي‌دهد؛ درباره نوآوري در دين و بدعت در آن. در بين سخنان خاتمي به‌صورت پراكنده فريادهايي شنيده مي‌شود با اين مضمون كه تا كي اين حرف‌ها را مي‌زني؟ اما اين فريادها با اعتراض ديگردانشجويان خاموش مي‌شود. خاتمي در رابطه با اين كه از مواضع‌اش عقب‌نشيني نكرده است سخن مي‌گويد. او با اشاره به منتقداني كه معتقدند خاتمي شعارهايي داد و از شعارهاي خود عقب نشست، با بيان اينكه باب بحث باز است و مي‌تواند انتقادات را بشنود و به آنها جواب دهد، خطاب به منتقدان مي‌گويد:« عقب‌نشيني از چه؟ چرا دوستان فكر و تصور مي‌كنند و وقتي تصورشان جور نشد، مي‌گويند عقب‌نشيني!. بنده چه شعاري دادم كه از آن عقب‌نشيني كردم؟» فرياد زده شد «آزادي انتخاب» كه رييس‌جمهور به آنها مي‌گويد:« جا براي بحث وجود دارد. اگر عقب‌نشيني بوده من در مقابل هيچ كس و هيچ چيز عقب ننشستم. بلكه در مقابل نظامي كه به آن معتقدم عقب نشستم. اين تاكيد كه حفظ اين نظام را لازم مي‌دانم.» سخنان خاتمي به كرات با تشويق و استقبال دانشجويان همراه است. رئيس جمهور در بخشي از سخنانش اظهار مي‌دارد:« ما خواستار آزادي هستيم.» عده‌اي شعار مخالفت مي‌دهند. خاتمي به اين عده مي‌گويد كه "خدمتتان خواهم بود" رييس‌جمهور به دانشجويان توصيه مي‌كند: "گول آنهايي كه كشور را رها كرده و رفته‌اند و يا طرد شده‌اند را نخورند". او تاكيد دارد: راه دموكراسي از راه انقلاب اسلامي است. خاتمي در ادامه سخنانش مي‌گويد: دوران من به سر آمد و اگر بناي طلبكاري باشد من طلبكارم. رئيس جمهور از دوسته گروه افراطي كج‌انديشان متعصب و برخي اصلاح‌طلبان كه به خاطر جوزدگي تجربه مشروطه را تكرار كردند گله مي‌كند. او در سخنانش به مدعيان اصلاح‌طلبي نيز توصيه مي‌كند: تا دير نشده بنشينند و به نقد از خود بپردازند. خاتمي در ادامه به تشريح نحوه برگزاري انتخابات مجلس هفتم اشاره كرد و گفت كه متاسفانه شوراي نگهبان نه به عهد خود و نه حتي به نظر رهبري توجهي نكرد. در اين لحظه برخي عليه دبير شوراي نگهبان شعار دادند كه خاتمي تصور كرد متهم به دشمني با ملت شده است و پاسخ داد: «اگر شما مدعي نمايندگي ملتيد ما نيز دشمن ملتيم.» مجري برنامه به خاتمي توضيح داد كه مقصود او نبوده است. در ادامه خاتمي مي‌گويد: دوستي و دشمني را بگذاريد براي بعد. خاتمي در پايان براي دانشجويان آرزوي موفقيت مي‌كند و مي‌گويد: بازهم در خدمت آنها خواهد بود تا از نظر آنها استفاده كند. در بخش‌هاي مختلف صحبت‌هاي خاتمي اكثريت دانشجويان او را مورد تشويق قرار مي‌دادند و عده‌اي ديگر دائما شعار سر مي‌دهند. پس از پايان سخنان خاتمي دانشجويان به صورت پراكنده شعارهايي سرمي‌دهند و سالن محل برگزاري سخنراني تخليه مي‌شود. خبرنگار ايسنا پس از پايان برنامه سالن گزارش مي‌دهد: دانشجوياني كه از ورود آنها به سالن كه براي سخنراني رييس جمهور در نظر گرفته بودند، ممانعت شده بود، در اطراف دانشكده‌ي فني، و در سالن‌ها و راهروهاي آن با تلويزيون مدار بسته به تماشاي نشست رييس جمهور و دانشجويان پرداختند. به گزارش خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دانشجوياني كه به گفته‌ي خود از ساعت 7 صبح براي شركت در اين نشست حضور يافته بودند، نسبت به اقدام حراست در ممانعت از ورود آنها معترض بودند. در اثر فشار جمعيت كه خواستار حضور در سالن بودند يكي از درب‌هاي دانشكده فني شكسته بود و شيشه‌هاي آن بر روي زمين ريخته شده بود. برخي دانشجوياني كه پشت درب‌هاي سالن ايستاده بودند با سر دادن شعارهايي اعتراضي نسبت به شخص خاتمي و هم‌چنين فشارهايي كه بر دانشجويان وجود دارد، و حمل پلاكاردهايي در اطراف سالن و بيرون از دانشكده تجمع كرده بودند. شعارهايي كه دانشجويان سر مي‌دادند عبارت بود از: نگهبان، بسيجي پيوندتان مبارك زنداني سياسي آزاد بايد گردد خاتمي از دانشجو مي‌ترسه روي پلاكاردهاي دانشجويان نيز نوشته شده بود: - آزادي زن، آزادي همگان است - نان و آزادي براي همه - احكام جديد حراست، سركوب دانشجويان - تحقق آزادي تنها با جنبش مردمي نه با دخالت خارجي - لباس‌هاي سياه دهان‌هاي بسته عليه مجلس هفتم نيز شعار نوشته شده بود،هم‌چنين دانشجويان كه بيرون مانده بودند، سرود يار دبستاني را هم‌آوا مي‌خواندند. قبل از سخنراني خاتمي در سالن، وي سخنان نمايندگان تشكل‌هاي مختلف دانشجويان و انتقادات دانشجويان را شنيد. به گزارش خبرنگار ايسنا، بعد از پايان سخنان رئيس جمهور در سالن شهيد چمران دانشكده فني دانشگاه تهران، جمعيت حاضر در سالن با آرامش خارج شدند. ** تعدادي از حاضران در سالن اقدام به پخش بيانيه و دست نوشته‌هايي با مضامين مختلف كردند. ** در مقابل دانشكده فني بيش از 50 نفر كه هسته‌ي تجمع روبروي دانشكده فني را تشكيل مي‌دادند سايرين را نيز دعوت كرده و به سمت درب اصلي دانشگاه رفتند. در طول خيابان جمعيتي بالغ بر 1000 نفر مي‌شد. تعداد اندكي از اين جمعيت حدود 100 نفر به شعاردادن پرداختند. آنان شعار مي‌دادند: - توپ، تانك ....ديگر اثر ندارد - دانشجو مي‌ميرد، ذلت نمي‌پذيرد - سرود يار دبستاني من - زنداني سياسي آزاد بايد گردد - مرگ بر استبداد و ديكتاتوري - سرود اي شهيد جمعيت زماني كه به سر در دانشگاه رسيدند، انتظامات دانشگاه از رفتن آنان به سمت سردر جلوگيري كردند ولي دقايقي نگذشت كه بخشي از جمعيت خود را به سردر دانشگاه تهران رساندند، اين جمع به صورت پراكنده حدود 500 نفر بودند كه هسته‌اي اصلي و شعاردهنده آن كمتر از 50 نفر بودند و به سردادن شعارهايي كه ذكر شد پرداختند. ديگر شعارهاي اين جمع: - حرف ما حرف شماست مردم به ما ملحق شويد - اي ملت با غيرت، حمايت حمايت - نيروي انتظامي تسليت، تسليت شعارهايي نيز عليه رييس‌مجمع تشخيص مصلحت سر داده شد. جمع 50 نفر را سايرين كمتر همراهي كرده و بيشتر افراد به تماشاي اين عده مشغول بودند و انتظامات دانشگاه اين افراد را متفرق ساختند. ** حدود ساعت 13، حدود 100 نفر مجددا به سمت دانشكده فني حركت كردند و شعار مي‌دادند: - فروهر، فروهر راهت ادامه دارد - مختاري، ... راهت ادامه دارد - زنداني سياسي آزاد بايد گردد - دانشجو، دانشجو، حمايت، حمايت - آزادي انديشه، نمي‌شه، نمي‌شه - شعر گل آفتاب - يك روزي هم طالبان بيرون مي‌ره (مي‌رود) از ايران ** لازم به ذكر است تجمع كنندگان پشت درب اصلي در حالي تجمع كرده بودند كه درب اصلي از ساعاتي پيش بسته بود و در خيابان رفت و آمد به صورت عادي جريان داشت و نيروي انتظامي نيز از تجمع افراد در خيابان جلوگيري به عمل مي‌آورد. ** جمعيتي حدود 150 نفر در حالي به دانشكده فني رسيدند كه تعدادي ديگر از دانشجويان در آنجا حضور داشتند. عده‌اي از اين افراد دستهاي خود را به يكديگر زنجير كرده و عمو زنجيرباف خواندند. انتهاي پيام