دكتر غلامعباس توسلي در گفت وگوبا ايسنا: جامعه ما در يك خلاء اخلاقي بسر مي‌برد
ما در حال فاصله‌گرفتن از جامعه‌ي سنتي خويش هستيم و هنوز هم وارد يك جامعه‌ي متمدن كه از خصوصيات آن ، داشتن اخلاق حرفه‌اي، صنعتي ومدرن مي‌باشد، نشده‌ايم . لذا بين اين دو سرگردانيم با به عبارت جامعه‌شناسي، يك حالت بي‌هنجاري داريم. دكتر غلامعباس توسلي در گفت وگوي اختصاصي با خبرنگار اجتماعي ايسنا ضمن بيان مطلب فوق، علت تضادآشكار بين اصول اخلاق اجتماعي با موازين ساختاري جامعه را اين گونه توضيح داد : در اين حالت بي‌هنجاري، با متزلزل‌شدن ارزشهاي قديمي و جانيفتادن ارزشهاي جديد، براي جوانان مشخص نيست كه به چه نوع ارزشهايي بايد متكي باشند. در هر جامعه‌اي با توجه به تفاوت فرهنگها، بايد اصول فرهنگي به فرزندان آن جامعه تعليم شود تا افراد از سطح فرهنگي مطلوبي برخوردار باشند. متاسفانه در جامعه ما با اين كه جنبه‌هاي آموزشي تعليم وتربيت خوب است اما جنبه‌هاي تربيتي‌اش ضعيف است و با توجه به جمعيت جوان ومشكلات اقتصادي كه داريم، يكنوع خلاء اخلاقي در جامعه در حال بوجود آمدن است كه معلوم نيست، مسؤول تربيت افراد چه نهاديست؟ استاد دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران با اشاره به نقش رسانه‌ها بويژه سيما يادآورشد : الان برخي از فيلم‌هايي كه از تلويزيون پخش مي‌شود، شديدترين نابهنجاري‌ها را در متن خود به نمايش مي‌گذارد و متعاقب آن بيشترين تاثيرگذاري را دارد. بنابراين ما بايد در شيوه‌ي زندگي، فرهنگ وشيوه‌ي تعليم و تربيتمان يك تجديدنظر بكنيم تا از اين سرگرداني در حيطه‌ي خصوصيات اخلاقي بيرون آييم. لذا بحث اصلي در اين معضل برمي‌گردد به: اول؛ اصول زندگي حاكم در جامعه ، دوم؛ ارزشهاي مستدل و سوم؛ شيوه‌ي تعليم وتربيت كه بتواند اين اصول و ارزشها را منتقل كند. وي در پاسخ به اين سوال كه معيار چگونه تعريف مي‌شود و جايگاه آن دراين خلاء اخلاقي كجاست؟ گفت: معيار، معادل نرم و نرم بمعني هنجار است وقتي مي‌گوييم چيزي نرمال است يعني طبيعي است ولي طبيعي مشمول زمان و مكان مي‌شود. بنابراين هنجارها نسبيست و علي‌الاصول در طول زمان مقداري ثبات دارد و سريع تغيير نمي‌كند. ممكن است در جايي، حجاب به عنوان يك معيار، هنجار باشد و در جامعه‌اي، بي‌حجابي ، معيار باشد. در موارد ديگر هم همينطور است. شما در روابط اجتماعيتان، سنتها و هنجارهايتان از 20 سال پيش تا به امروز دچار تغيير شده‌ايد، چون تغيير هنجارها بستگي به تحولات جامعه دارد . اين كه جامعه دچار چه تحولي شده باشد؟ فكري ،ارزشي يا انقلابي در آن رخ داده باشد ، متناسب با آن هنجارها و معيارها متفاوت مي‌شود. شكي نيست كه هنجارها ومعيارهايي كه در رژيم گذشته بود در اين دوره، ديگر مطرح نيست، حتي مي‌توانيم بگوييم معيارهايي كه در اوايل انقلاب بود تا امروز خيلي فرق كرده است لذا تفاوت هنجارها وجود دارد. وي در ادامه صحبتش به دو جنبه‌ي ثابت و متغيير معيار اشاره كرد وگفت : اصول بشري به عنوان اصولي لايتغير، جنبه‌ي ثابت معيار تلقي مي‌شود. وقتي گفته مي‌شود ظلم نادرست وعدالت درست است ، اين اصليت در تمام زمانها و مكانها، ثابت و يكسان مي‌باشد ونمي‌توان گفت در مكانهاي گوناگون متفاوت است . ولي آن چيزي كه فرق مي‌كند، معيار ظلم كردن است. اين كه نبايد ظلم بشود، عدالت و آزادي بايد وجودداشته باشد، نبايد مزاحمتي براي افراد فراهم آورد و حقوق آنها بايد رعايت گردد، اين كليات به عنوان مباني اصول انساني ثابت است ولي در طول زمان اين تفاوت ممكن است پيدا بشود كه معيارهايي كه براي عدالت، ظلم و.. بكارمي‌بريم، فرق بكند. ممكن است در جامعه‌اي ، اتفاقات بسياري رخ دهد كه ظلم محسوب نشود ولي در جامعه‌اي ديگر، كوچكترين حركتي، ظلم تلقي بشود و براي آن مجازات در نظر گرفته شود. وي علت اين تفاوتها را معطوف به هنجارها دانست و گفت: چنانچه در جامعه‌اي مفاسد، بتدريج عادي شود، به طوريكه هيچ حساسيتي را ايجاد نكند؛ شكل هنجار به خود مي‌گيرد. فرضا در جامعه‌اي كه جوانها سيگار مي‌كشند، همه بوق مي‌زنند، از طريق تلفن، براي همنوع خود، مزاحمت ايجاد مي‌كنند وقتي در پي اين موارد و امثال آن، حساسيتي در جامعه نباشد ، به‌تدريج اين نابهنجاري‌ها شايع مي‌شود و جامعه را با انبوهي از نابهنجاري‌هايي كه شكل طبيعي بخود گرفته ، مواجه مي‌كند. وي در پايان اصلاح از درون را موثرتر از اصلاحات بيروني دانست و بيان داشت : اگرچه تعيين مجازات و جريمه‌شدن افراد، ممكن است در ارتكاب به اعمال سوء محدوديت ايجاد كند ، ولي تاهنگامي كه اين محدوديت ناشي از بينش و نوع نگرش افراد به روابط پيرامون خود نباشد، نمي‌تواند از بين برنده اعمال نادرست باشد. انتهاي پيام