در روستای مرندیز شهرستان بجستان، گلدوزی به عنوان یک سنت قدیمی و ارزشمند شناخته می‌شود که ریشه در فرهنگ و هویت مردم این منطقه دارد، این هنر در طول سال‌ها، به واسطه دست‌های ماهر زنان و دختران روستا، به شکلی خاص و منحصر به فرد توسعه یافته و به عنوان یک منبع درآمد و یک نماد اجتماعی از خلاقیت و مهارت‌های آنان شناخته می‌شود.
مرندیز، با تاریخ و فرهنگ غنی‌اش، به عنوان یکی از نقاط مهم در تولید صنایع‌دستی، به ویژه گلدوزی، شناخته شده است؛ این روستا همچنین به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و فرهنگ غنی، محل تلاقی سنت‌ها و نوآوری‌ها بوده و گلدوزی در آن به عنوان یک فعالیت اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته می‌شود.
اعظم ناصری یک کارشناس صنایع‌دستی در گفت و گو با ایسنا گفت: گلدوزی بر روی پارچه به عنوان یک میراث فرهنگی نه تنها به نسل‌های گذشته تعلق دارد، بلکه امروزه نیز به عنوان ابزاری برای بیان هویت فرهنگی و اجتماعی مردم روستا عمل می‌کند.
وی با بیان اینکه گلدوزی در مرندیز، از دیرباز به عنوان یک فعالیت گروهی شناخته می‌شده است، افزود: زنان و دختران روستا دور هم جمع می‌شدند و با هم به گلدوزی مشغول می‌شدند، در حالی که از تجربیات یکدیگر بهره می‌بردند و روابط اجتماعی خود را تقویت می‌کردند.
این کارشناس صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: این فعالیت نه تنها به تولید محصولات زیبا و منحصر به فرد منجر می‌شد، بلکه به تقویت همبستگی اجتماعی و فرهنگی نیز کمک می‌کرد.
گلدوزی، بخش اساسی از هویت فرهنگی و اجتماعی
گرچه هر یک از محصولات گلدوزی شده، داستانی از زندگی، عشق و تلاش زنان این روستا را روایت می‌کند و به نوعی نشانه‌ای از هویت فرهنگی آن‌ها به شمار می‌آید اما گلدوزی در مرندیز امروزه با چالش‌هایی مواجه است. تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در دنیای مدرن اتفاق می‌افتد، به تدریج تأثیرات منفی بر روی این هنر گذاشته است. افزایش دسترسی به محصولات آماده و تغییر سبک زندگی، تمایل جوانان را به سمت فعالیت‌های دیگر سوق داده و این امر به کاهش تعداد زنان گلدوز کار منجر شده است؛ این تغییرات نه تنها به کاهش تولیدات گلدوزی بلکه به تهدیدی برای حفظ این هنر باارزش تبدیل شده است.
ناصری ادامه داد: امروزه، با وجود اینکه هنوز زنانی در روستای مرندیز به گلدوزی مشغول هستند، اما این فعالیت به شدت کاهش یافته و به تعداد انگشتان دست رسیده است و بسیاری از زنان جوان‌تر به سمت قالیبافی و دیگر صنایع‌دستی رفته‌اند.
وی این تغییرات را ناشی از چندین عامل دانست و افزود: یکی از این عوامل تغییرات اقتصادی و اجتماعی است. به دلیل تغییر سبک زندگی و افزایش دسترسی به محصولات آماده از بازار، تمایل به گلدوزی کاهش یافته است.
این کارشناس صنایع‌دستی اظهار کرد: علاوه بر این، مشغله‌های روزمره و مسئولیت‌های خانوادگی نیز به کاهش فعالیت‌های هنری منجر شده است و بسیاری از زنان به دنبال مشاغل دیگری می‌روند که درآمد بیشتری برای خانواده به ارمغان بیاورد.
وی با بیان اینکه این تغییرات به نوعی تهدید برای حفظ این هنر سنتی به شمار می‌آید و ممکن است در آینده به فراموشی سپرده شود، گفت: با توجه به اهمیت گلدوزی به عنوان یک بخش اساسی از هویت فرهنگی و اجتماعی روستای مرندیز، ضروری است که تلاش‌هایی برای حفظ و احیای این هنر انجام شود.
ناصری با اشاره به اینکه حمایت از صنایع‌دستی، ترویج بازارهای محلی و ایجاد برنامه‌های آموزشی می‌تواند به احیای گلدوزی در این روستا کمک کند، افزود: با این اقدامات، نه تنها می‌توان به حفظ این هنر ارزشمند بلکه به تقویت اقتصاد محلی و ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان روستا نیز کمک کرد.
در این راستا، بررسی عمیق‌تر گلدوزی بر روی پارچه در روستای مرندیز می‌تواند به درک بهتر از فرهنگ و هویت مردم این منطقه کمک کند؛ این هنر به عنوان یک نماد از خلاقیت و مهارت‌های زنان، در واقع بخشی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران به شمار می‌آید، به همین دلیل شناخت و حفظ این هنر نه تنها برای مردم مرندیز بلکه برای کل جامعه ایرانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
گلدوزی بر روی پارچه یکی از زیباترین و هنری‌ترین صنایع‌دستی
این کارشناس صنایع‌دستی در ادامه گلدوزی بر روی پارچه را یکی از زیباترین و هنری‌ترین صنایع‌دستی در روستاهای خراسان رضوی، به ویژه روستای مرندیز شهرستان بجستان دانست و گفت: این هنر که ریشه در تاریخ و فرهنگ غنی ایران دارد، به عنوان یک نماد از خلاقیت و دقت زنان و دختران این منطقه شناخته می‌شود.
وی با بیان اینکه گلدوزی در مرندیز، نه تنها یک فعالیت هنری، بلکه بخشی از زندگی اجتماعی و اقتصادی اهالی روستا به شمار می‌رود، افزود: رواج صنایع‌دستی در روستای مرندیز به حدود ۱۰۰ سال قبل برمی‌گردد. در آن زمان، زنان و دختران این روستا به گلدوزی مشغول بودند و این هنر به عنوان یک منبع درآمد و همچنین یک فعالیت اجتماعی در نظر گرفته می‌شد.
ناصری با اشاره به اینکه گلدوزی به عنوان یک سنت خانوادگی در میان نسل‌ها منتقل می‌شد و هر خانواده الگوها و تکنیک‌های خاص خود را داشت، اظهار کرد: این فعالیت نه تنها به تولید محصولات زیبا منجر می‌شد، بلکه به تقویت روابط اجتماعی و همبستگی میان زنان کمک می‌کرد.
محصولات گلدوزی شده، مانند پرده‌ها، رو طاقچه‌ها و روپشتی‌ها، در واقع نمادهایی از خلاقیت و مهارت زنان روستا بودند و به عنوان بخشی از جهیزیه عروس‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ این محصولات نه تنها زیبایی به خانه‌ها می‌بخشیدند، بلکه نشان‌دهنده تاریخ و فرهنگ خانواده‌ها نیز بودند.
اهمیت حمایت از صنایع‌دستی
وی در ادامه با بیان اینکه حمایت از بخش‌های مختلف به خصوص صنایع‌دستی در روستاهایی مانند مرندیز می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر روی زندگی اهالی این روستا داشته باشد، گفت: این حمایت‌ها می‌تواند به افزایش سطح رفاه روستائیان کمک کند و علاوه بر جلوگیری از مهاجرت آن‌ها به شهرها، موجب کاهش بیکاری و افزایش بهره‌وری افراد و منابع شود.
این کارشناس صنایع‌دستی اظهار کرد: توسعه بازارهای محلی و ترویج محصولات دست‌ساز می‌تواند به احیای گلدوزی کمک کند؛ همچنین، ایجاد برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های هنری می‌تواند به نسل جوان‌تر انگیزه دهد تا به یادگیری و ادامه این هنر بپردازند.
وی خاطرنشان کرد: گلدوزی می‌تواند به عنوان یک ابزار برای بازاریابی محصولات محلی و جذب گردشگران عمل کند؛ با معرفی این هنر به عنوان یک جاذبه فرهنگی، می‌توان به رونق اقتصادی روستا کمک و زمینه‌ای برای فروش محصولات دست‌ساز فراهم کرد.
بدون شک تقویت همکاری‌ها بین سازمان‌های دولتی و غیردولتی در حمایت از صنایع‌دستی، می‌تواند به حفظ و گسترش هنر گلدوزی در مرندیز و سایر مناطق مشابه کمک کند؛ با این تلاش‌ها، می‌توان به حفظ و ترویج این هنر ارزشمند و غنی فرهنگی کمک و آن را به نسل‌های آینده منتقل کرد و زمینه‌ساز توسعه اقتصادی روستا شود.
انتهای پیام