به گزارش ایسنا، طی هفت روز گذشته میزان بارندگی‌های کشور ۱۶.۱ میلیمتر بود که در مقایسه با بارش‌های ۶.۳ میلیمتری در بازه زمانی بلندمدت ۱۵۷.۳ درصد رشد داشته است. این در حالیست که از ابتدای ماه جاری میزان بارندگی‌های ثبت شده ۲۱.۵ میلیمتر بوده و در مقایسه با بارش‌های ۱۸.۲ میلیمتری بلندمدت رشد ۱۸.۲ درصدی داشته است اما نکته مهم این است که از ابتدای زمستان تاکنون تنها ۶۱.۳ میلیمتر بارندگی ثبت شده است و در مقایسه با بارش‌های ۸۷.۶ میلیمتری در بازه زمانی بلندمدت ۳۰.۱ درصد کاهش بارندگی در فصل زمستان داشته‌ایم. از ابتدای سال جاری نیز با توجه به بارش‌های ۹۵.۲ میلیمتری و بارش‌های ۱۴۶.۷ میلیمتری بلندمدت، ما کاهش ۳۵.۱ درصدی بارندگی‌ها را تجربه کردیم.
نمودارهای سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که میزان بارندگی در تمام استان‌ها روند کاهشی داشته و تنها در مازندران، افزایش ۶.۵ درصدی داشته است.
همچنین بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی کشور میزان بارندگی‌های تهران طی هفت روز گذشته منتهی به ۲۰ اسفندماه ۱۶.۱ میلیمتر بوده که در بلند مدت همین بازه زمانی میزان بارندگی‌ها ۷.۳ میلیمتر بوده و بارش‌ها نسبت به بلندمدت ۸.۸ میلیمتر افزایش داشته است. از ابتدای ماه جاری نیز تهران ۲۲.۲ میلیمتر بارندگی دریافت کرده و با توجه به بارش‌های ۱۹.۳ میلیمتری در بلندمدت حدود ۱۴.۶ افزایش داشته، اما نکته مهم بارش‌های تهران از ابتدای فصل جاری است که با توجه به بارش‌های ۵۱.۵ میلیمتری فصل زمستان سال جاری و بارش‌های ۸۳.۲ میلیمتری بلندمدت یک کاهش ۳۸.۱ درصدی رخ داده است.
تمام این شرایط در حالیست که طی هفت روز گذشته میانگین دمای هوا ۱۱.۹ درجه سلسیوس بوده که در بلندمدت میانگین دمای هوا ۱۱.۵ درجه سلسیوس بوده و این آمار نشان دهنده اختلاف و افزایش دما ۰.۵ درجه‌ای دمای هوا در سال جاری نسبت به بلندمدت است. از ابتدای سال فصل زمستان نیز میانگین دما ۷.۳ درجه سلسیوس بوده که در مقایسه با میانگین دمای ۷.۴ درجه سلسیوسی بلندمدت ۰.۱ درجه سلسیوس کاهشی بوده و اختلاف داشت اما نکته مهم این است که میانگین دمای هوا از ابتدای سال زراعی تاکنون ۰.۶ درجه سلسیوس بیشتر بوده و با بلندمدت اختلاف داشته است.
در هفته‌های اخیر، اخبار متعددی درباره کاهش شدید ذخایر آبی سدهای تهران منتشر شده است که نگرانی‌های جدی درباره تأمین آب شرب پایتخت را به همراه داشته است. بر اساس آخرین آمار، سد لار کمترین حجم آب را دارد و در وضعیت بحرانی قرار گرفته سد طالقان، بیشترین حجم آب را در میان سدهای تهران دارد، اما همچنان نسبت به سال‌های گذشته کاهش محسوسی داشته است. ظرفیت پرشدگی سد امیرکبیر (کرج) تنها ۶ درصد است که نشان‌دهنده کاهش ۶۰ درصدی نسبت به سال گذشته است. سد لتیان با کاهش شدید ذخایر آبی مواجه است و سد ماملو وضعیت مشابهی با سایر سدها دارد و کاهش حجم آب در آن مشهود است. به‌طور کلی، ظرفیت پرشدگی سدهای تهران به حدود ۶ درصد رسیده است که نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد.
کاهش ۲۵ درصدی میزان بارندگی در استان تهران نسبت به سال گذشته، یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش ذخایر آبی سدهای تهران است. این کاهش بارندگی منجر به افت محسوس حجم آب ورودی به سدها شده است البته که افزایش دمای میانگین هوا نیز در تبخیر ذخایر آبی بی تاثیر نیست. با توجه به وضعیت بحرانی سدهای تهران، احتمال جیره‌بندی آب در پایتخت افزایش یافته است. هر چند مسئولان فعلاً برنامه‌ای برای قطع آب ندارند، اما از شهروندان خواسته شده است تا مصرف آب خود را مدیریت کرده و از اسراف پرهیز کنند. سخنگوی صنعت آب نیز تأکید کرده است که برای عبور از شرایط سخت تأمین آب در تهران، راهی جز مدیریت مصرف وجود ندارد و تلاش می‌شود تا از طریق افت فشار، مشکلات کاهش یابد و جیره‌بندی رخ ندهد.
در چنین شرایطی یکی از راهکارهای مدیریت شرایط، در واقع مدیریت شیوه‌های آبیاری و کشاورزی است چراکه بخش قابل توجهی از آب کشور برای کشاورزی مصرف می‌شود که یا صرف محصولات پرآب‌بر می‌شود و یا شیوه آبیاری هنوز سنتی است و آب زیادی مصرف می‌شد که در این خصوص به گفت وگو با مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری پرداختیم.
فریبرز عباسی - مشاور وزیر و مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی- در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن اشاره به وضعیت کنونی اراضی آبی کشور، بر لزوم تغییر روش‌های آبیاری و محدودیت کشت محصولات آب‌بر تأکید کرد و با اشاره به اینکه در حال حاضر ۸.۵ میلیون هکتار اراضی آبی در کشور وجود دارد، گفت: از این میزان، تاکنون بیش از ۳ میلیون هکتار به روش‌های تحت فشار و ۱.۶ میلیون هکتار به شبکه‌های مدرن سطحی مجهز شده‌اند. مجموع این ارقام نشان می‌دهد که حدود ۵ میلیون هکتار از اراضی آبی کشور به روش‌های نوین تجهیز شده‌اند، اما همچنان ۳.۶ میلیون هکتار به روش‌های سنتی آبیاری می‌شوند.
هدف‌گذاری تجهیز ۳۵۰ هزار هکتار از اراضی به روش‌های نوین در سال
عباسی در ادامه به برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای ارتقای روش‌های آبیاری اشاره کرد و افزود: بر اساس آمار و بررسی‌های انجام‌شده، حدود ۶۰۰ هزار هکتار از این اراضی قابلیت تجهیز به روش‌های نوین آبیاری را دارند و این موضوع در برنامه هفتم توسعه نیز گنجانده شده است. به همین منظور، سالانه تجهیز ۳۵۰ هزار هکتار از اراضی به روش‌های تحت فشار هدف‌گذاری شده که در صورت تأمین منابع مالی، این روند تسریع خواهد شد.
وی با تأکید بر لزوم بهینه‌سازی روش‌های آبیاری در اراضی سنتی نیز گفت: بخشی از زمین‌های کشاورزی که امکان تجهیز به روش‌های نوین را ندارند، می‌توانند با اصلاح روش‌های سطحی، بهره‌وری بیشتری داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، با اقدامات مدیریتی ساده و کم‌هزینه می‌توان میزان هدررفت آب را کاهش داد.
انتقال کشت از فضای باز به گلخانه‌ها؛ راهکاری مؤثر برای کاهش مصرف آب
مشاور وزیر جهاد کشاورزی یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف آب را انتقال کشت از محیط‌های باز به محیط‌های کنترل‌شده مانند گلخانه‌ها دانست و تصریح کرد: توسعه کشت گلخانه‌ای یکی از اولویت‌های کشور است که علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، افزایش عملکرد و بهره‌وری را نیز به دنبال دارد. در حال حاضر، ۲۵ هزار هکتار کشت گلخانه‌ای در کشور وجود دارد و برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعه این بخش صورت گرفته است.
عباسی در پاسخ به این پرسش که چه راهکار فوری و کوتاه‌مدتی برای کاهش مصرف آب در کشاورزی وجود دارد، گفت: یکی از مؤثرترین سیاست‌ها در شرایط بحرانی کنونی، جلوگیری از گسترش سطح زیر کشت محصولات آب‌بر مانند برنج و یونجه و جایگزینی آن‌ها با محصولات کم‌آب‌بر است. محصولاتی مانند ارزن و سورگوم می‌توانند جایگزین مناسبی برای یونجه باشند و در مورد برنج نیز باید به‌دنبال محصولات جایگزین بود که هم از نظر اقتصادی برای کشاورزان به‌صرفه باشد و هم مصرف آب را کاهش دهد.
وی تأکید کرد: با سیاست‌گذاری صحیح و اجرای بسته‌های حمایتی، می‌توان کشاورزان را به سمت کشت‌های کم‌آب‌بر هدایت کرد. در غیر این صورت، ادامه روند فعلی می‌تواند بحران آب را تشدید کند و امنیت غذایی کشور را با چالش‌های جدی مواجه سازد.
عباسی در پایان با اشاره به اهمیت به‌کارگیری ارقام مقاوم به خشکی و شوری در کشاورزی گفت: مؤسسات تحقیقاتی در حال کار روی اصلاح نباتات و معرفی ارقام جدید هستند که نیاز آبی کمتری داشته و بهره‌وری بالاتری داشته باشند. این اقدام نیز می‌تواند در کنار اصلاح روش‌های آبیاری، نقش مؤثری در مدیریت منابع آبی کشور ایفا کند.
انتهای پیام