صحبت از تأثیر زیان‌بار سیگار بر سلامتی، صحبت امروز و دیروز نیست. همه حتی خود سیگاری‌ها می‌دانند که سیگار از مهم‌ترین عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی عروقی و ریوی و همچنین یکی از اصلی‌ترین دلیل بروز سرطان‌هایی چون مثانه، دهانه رحم، کبد، دهان، پانکراس، معده، روده بزرگ است و تأثیر بسزایی در بروز بسیاری از اختلالات ازجمله فشار خون، افزایش کلسترول و عفونت‌های ریوی دارد.
سیگار کشیدن نه تنها منجر به بروز اختلالات سلامتی افراد می‌شود، بلکه به‌عنوان یکی از پرخطرترین پسماندهای غیربهداشتی برای طبیعت نیز قلمداد می‌شود. در این گزارش به بررسی مضرات سیگار برای سلامتی و همچنین اقدام ارزشمند برخی فعالان محیط زیستی در جمع‌آوری فیلتر سیگار در طبیعت پرداختیم.
سیگار چه بر سر سلامت افراد می‌آورد؟
محدثه جلوخانی، دانشجوی رشته پزشکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان می‌دهد که بالغ‌بر ۲۳ درصد از مردم جهان از دخانیات استفاده می‌کنند و سالانه پنج درصد به این آمار اضافه می‌شود.
وی بیان کرد: سیگار به‌صورت سالانه بالغ‌بر هشت میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشاند. سرطان، بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی، عروقی و مغزی، دیابت، تضعیف سیستم ایمنی بدن، عفونت‌های دهان و لثه، مشکلات ناباروری، پوکی استخوان و همچنین اختلال در بینایی و شنوایی از عوارض جدی مصرف دخانیات است.
این دانشجوی پزشکی تصریح کرد: فیلتر سیگار حاوی مقدار قابل توجهی سموم شیمیایی است. هنگام مصرف سیگار این سموم وارد خون شده و منجر به ایجاد مشکلاتی چون غلظت خون و احتمال تشکیل لخته خون، ایجاد فشار خون و افزایش ضربان قلب می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: سموم سیگار، رگ‌ها را باریک می‌کند و همین موضوع باعث پایین آمدن اکسیژن خون و در نتیجه گردش کمتر خون در بدن خواهد شد و احتمال بروز مشکلاتی چون معده درد و سرطان معده در افراد سیگاری زیاد است. مصرف سیگار باعث تضعیف عضله‌ای می‌شود که انتهای نای (مری) را کنترل می‌کند و به اسید معده اجازه می‌دهد، طی فرآیندی که تحت عنوان رفلاکس می‌شناسیم؛ این اسیدها در مسیر نادرست به نای بازگردد.
این دانشجوی رشته پزشکی گفت: مصرف سیگار باعث کاهش میزان اکسیژن دریافتی توسط پوست می‌شود. این یعنی در صورت مصرف سیگار، پوست سریع‌تر پیر می‌شود و اگر دقت کنید، پوست افراد سیگاری برحسب میزان سال مصرف دخانیات تیره و یا خاکستری می‌شود. سمومی که در سیگار وجود دارد، تأثیر مستقیمی بر روی مغز می‌گذارد و تقریباً می‌توان گفت که سیگار تا ۵۰ درصد خطر بروز سکته را افزایش می‌دهد.
به گزارش ایسنا، در ادامه به سراغ یک کارشناس محیط زیست رفتیم تا از مضرات فیلترهای سیگار در طبیعت بیشتر مطلع شویم.
سیگار چه بلایی بر سر طبیعت می‌آورد؟
محمدرضا غیاثوند به ایسنا گفت: یکی از خطرناکترین پسماندهای غیربهداشتی در طبیعت فیلتر سیگار است که زیان‌های آن به طبیعت گاهی جبران‌ناپذیر است. متأسفانه تا به امروز کسی نتوانسته مشکل بازیافت فیلترسیگار را رفع کند و این موضوع نشان می‌دهد که فیلتر سیگار تا چه اندازه برای طبیعت ضرر دارد.
وی خاطرنشان کرد: در برخی کشورهای اروپایی که محیط‌زیست و حفاظت از محیط‌زیست برای آنان مهم است، برای افرادی که اقدام به رها کردن ته سیگار به طبیعت می‌کنند، جریمه‌های سنگین تعیین کرده‌اند چون ۹۰ درصد از فیلتر سیگارهای تولیدی در جهان از اَسِتان سلولز تشکیل می‌شود که به‌سختی تجزیه می‌شوند.
این فعال محیط زیستی گفت: در فیلتر سیگار علاوه بر آرسنیک ۳۶ ماده شیمیایی دیگر وجود دارد که با رها شدن در طبیعت علاوه بر نفوذ بر منابع آبی، منابع خاکی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد به عنوان مثال فیلترهای سیگار، غذای بسیاری از حیوانات به ویژه پرندگان است و در نهایت سر از زنجیره غذایی انسان‌ها درمی‌آورد.
وی خاطرنشان کرد: تجزیه و تخریب اَسِتان سلولز در طبیعت، در شرایط بی‌هوازی بین یک تا ۳ ماه، در خاک طول می‌کشد، بیشتر فیلترسیگارها از طریق روان‌آب‌ها و باران به جریان‌های آبی منتقل و با ورود به زنجیره غذایی باعث مسمومیت گیاهی، حیوانی و گاه انسانی می‌شود و با ورود فیلتر سیگار به طبیعت این سموم باعث آلودگی آب، خاک و هوا می‌شوند و سلامتی انسان و تنوع زیستی را نشانه می‌گیرند.
غیاثوند با بیان اینکه کاغذ دور فیلتر سیگار از بهترین جنس کاغذ یعنی ورق‌های شیت است که برای تولید آن درختان زیادی نابود می‌شود، تصریح کرد: قوانین خاصی نمی‌توان برای منع مصرف سیگار در کشور لحاظ کرد؛ اما می‌توان قوانینی بازدارنده وضع کرد که مانع از بروز آلودگی طبیعت شود.
وی در پایان با اشاره به همکاری دستگاه‌های اجرایی برای فرهنگ‌سازی هرچه بیشتر در حفظ و نگهداری طبیعت گفت: دستگاه‌های اجرایی همچون محیط زیست و منابع طبیعی باید از تشکل‌های مردم نهاد یاد بگیرند. یک تشکل فعال محیط زیستی در قزوین اقدام به جمع آوری فیلترهای سیگار از سطح خیابان و بوستان‌ها می‌کند؛ اقدامی که انتظار می‌رفت رسانه‌ای شود و اداره کل محیط زیست نیز همکاری مستقیم با آن داشته باشد در صورتی که شاهد آن نبودیم.
به گزارش ایسنا، مضرات سیگار بر روی سلامت جسم، بر هیچکس پوشیده نیست. متأسفانه علاوه بر اینکه سیگار اثر مخربی بر سلامت می‌گذارد، اثر منفی نیز بر روی طبیعت دارد. از همه مهمتر اینکه هیچ مکانیسمی برای بازیافت فیلتر سیگار حداقل در ایران وجود ندارد و این زباله با بقیه زباله‌ها دفن می‌شود و می‌تواند منابع آبی و خاکی ما را آلوده کند، گواه این سخن کمپوست‌های تولید شده از زباله‌هایی است که توسط شهرداری تهران تولید شد اما به تأییدیه وزارت جهاد کشاورزی نرسید.
انتهای پیام