در عصر حاضر که چالش‌های سلامت مانند چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی به یکی از معضلات اصلی جوامع تبدیل شده، نقش متخصصان تغذیه بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.
این کارشناسان با ارزیابی و تحلیل وضعیت تغذیه‌ای افراد، ارائه رژیم‌های غذایی مناسب و ترویج آگاهی‌های تغذیه‌ای، به بهبود کیفیت زندگی و سلامت جامعه کمک می‌کنند.
همچنین، متخصصان تغذیه با همکاری با سازمان‌ها و نهادهای مختلف در زمینه‌های بهداشتی، درمانی و صنعتی، به ارتقای امنیت غذایی و ایجاد تغییرات مثبت در الگوهای غذایی جامعه می‌پردازند.
رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار کرد: ۳۰ سال پیش زمانی که وارد این رشته شدم، تغذیه چندان شناخته‌شده نبود، اما با گذشت زمان متوجه شدم این رشته نه‌تنها برای شغل، بلکه برای زندگی شخصی من بسیار مفید است و داشتن اطلاعات علمی درباره تغذیه و شناخت غذاها کمک می‌کند تا برای سلامت خودم وخانواده تصمیمات بهتری بگیرم.
کارشناسان تغذیه، نقش کلیدی در سلامت جامعه دارند
آرزو کاوه‌ای در گفت وگو با ایسنا، با توضیح درباره فرصت‌های شغلی کارشناسان تغذیه، افزود: کارشناسان تغذیه می‌توانند در سه بخش اصلی بهداشت و درمان، وزارت بهداشت و همچنین صنعت فعالیت کنند که در بخش بهداشت، کارشناس تغذیه به‌عنوان مشاور، وضعیت تغذیه جامعه را پایش و ارزیابی کرده و الگوی مصرف مواد غذایی در جامعه را بررسی می‌کند تا مشخص شود مردم چه نوع غذاهایی مصرف کرده و تا چه اندازه نیازهای تغذیه‌ای خود را تامین می‌کنند و چه اشکالاتی در الگوی غذایی آنها وجود دارد.
وی با بیان اینکه پایش وضعیت تغذیه افراد شامل ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای گروه‌های سنی مختلف با اندازه‌گیری شاخص‌هایی مانند قد، وزن و دور کمر و همچنین بررسی آزمایش‌های بیوشیمیایی مثل چربی، قند، کلسیم و آهن خون است، اضافه کرد: نتایج این پایش‌ها نشان می‌دهد که مردم تا چه حد نیازهای تغذیه‌ای خود را تامین می‌کنند و کجای کار دچار کمبود یا الگوی غذایی نادرست هستند.
برنامه‌ریزی تغذیه‌ای؛ از سربازخانه تا مدارس شبانه‌روزی زیر نظر کارشناس تغذیه
کاوه‌ای با بیان اینکه کارشناس تغذیه نقش مهمی در توسعه برنامه‌های غذایی و اجرای مداخلات تغذیه‌محور دارد که این مداخلات برای گروه‌های سنی و جنسی مختلف تدوین شده و در صورت مشاهده مشکلاتی مانند پرخوری یا کم‌خوری، اقدامات اصلاحی انجام می‌شود، ادامه داد: برنامه‌ریزی‌های تغذیه‌ای، به‌ویژه در مکان‌هایی که غذا به‌صورت جمعی تهیه و توزیع می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و کارشناسان تغذیه در مراکزی مانند سربازخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس شبانه‌روزی با نظارت بر کیفیت و تنوع غذایی، تلاش می‌کنند تا نیازهای تغذیه‌ای افراد به‌طور کامل تامین شود.
آموزش، توانمندسازی و مشاوره تخصصی؛ نقش محوری کارشناسان تغذیه در سلامت جامعه
این کارشناس تغذیه با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین وظایف کارشناسان تغذیه در حوزه بهداشت، آموزش و توانمندسازی جامعه است، تصریح کرد: آموزش‌های تغذیه‌ای می‌تواند به‌صورت چهره‌به‌چهره یا به‌صورت عمومی در سطح جامعه انجام شود و این آموزش‌ها بر اصلاح الگوهای غذایی و ترویج تغذیه سالم تمرکز دارد.
وی با بیان اینکه کارشناسان تغذیه همچنین با ارائه مشاوره‌های هدفمند به افراد سالم جامعه، در پیشگیری از بیماری‌ها و کاهش شیوع بیماری‌های مرتبط با تغذیه نقش کلیدی ایفا می‌کنند، تصریح کرد: ارائه مشاوره‌های تغذیه‌ای فردی نیز از دیگر وظایف کارشناسان تغذیه است و افرادی که دچار بیماری‌های مرتبط با تغذیه هستند، از جمله مبتلایان به دیابت، می‌توانند با مراجعه به کارشناس تغذیه، رژیم غذایی مناسب دریافت کنند که رعایت رژیم غذایی صحیح می‌تواند نقش موثری در کنترل بیماری‌ها و بهبود روند درمان داشته باشد.
کاوه‌ای بیان کرد: ارتقای امنیت غذایی از دیگر حوزه‌های فعالیت کارشناسان تغذیه محسوب می‌شود و امنیت غذایی به معنای دسترسی تمام خانوارها به غذای سالم و کافی در همه شرایط است که کارشناس تغذیه با پایش وضعیت تغذیه‌ای افراد، در صورت مشاهده کمبودهای تغذیه‌ای یا محرومیت‌های غذایی، موضوع را به سازمان‌های حمایتی مانند وزارت رفاه، کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی گزارش می‌کند تا با ارائه کمک‌های غذایی، وضعیت امنیت غذایی خانوارهای آسیب‌پذیر بهبود یابد.
رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان خاطرنشان کرد: تحقیق و نوآوری از دیگر وظایف مهم کارشناسان تغذیه در حوزه بهداشت به شمار می‌رود و با توجه به مراجعه مستمر مردم به مراکز خدمات جامع سلامت، داده‌های ارزشمندی در این مراکز ثبت و تجمیع می‌شود که این داده‌ها زمینه‌ساز انجام تحقیقات گسترده و اجرای برنامه‌های جدید و هدفمند تغذیه‌ای در سطح جامعه است.
حضور فعال کارشناسان تغذیه در بیمارستان‌ها
وی با بیان اینکه کارشناسان تغذیه همچنین در حوزه درمان، در بیمارستان‌ها حضور فعال دارند، گفت: این کارشناسان دو وظیفه اصلی را در بیمارستان‌ها برعهده دارند؛ نخست نظارت بر وضعیت آشپزخانه بیمارستان و تعیین مقدار و نوع غذای روزانه بیماران و دوم، طراحی رژیم غذایی اختصاصی برای بیماران بر اساس نوع بیماری و شرایط جسمانی آنها. رژیم‌های غذایی طراحی و به آشپزخانه ارائه شده تا غذای متناسب برای بیماران تهیه شود.
این کارشناس تغذیه با بیان اینکه هنگام ترخیص بیماران، کارشناس تغذیه با توجه به سوابق بیماری، رژیم غذایی مناسب برای دوران پس از ترخیص را به بیمار ارائه می‌کند تا روند بهبود بیمار تسریع شود، اظهار کرد: در برخی بیمارستان‌ها به‌دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای، تنها دو نوع رژیم غذایی شامل رژیم معمولی و رژیم کم‌چرب و کم‌نمک ارائه می‌شود که این رویکرد به‌دلیل نقش پررنگ نمک و چربی در بروز یا تشدید بیماری‌ها درنظر گرفته شده است.
کاوه‌ای بیان کرد: در خصوص بیمارانی که در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری هستند و امکان تغذیه عادی ندارند، کارشناس تغذیه با انجام محاسبات تخصصی، رژیم غذایی ویژه‌ای تحت عنوان «گاواژ» برای آنها تنظیم می‌کند که تعیین میزان دقیق مصرف روزانه این محلول تغذیه‌ای از وظایف تخصصی کارشناس تغذیه در بیمارستان‌ها است.
قرار گرفتن مواد غذایی تولیدی زیر ذره‌بین کارشناسان تغذیه
وی با بیان اینکه به جز حوزه بهداشت و درمان، کارشناسان تغذیه در بخش صنعت نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند، اضافه کرد: یکی از جایگاه‌های شغلی کارشناسان تغذیه در صنایع غذایی، مسئول فنی تولید است که در این جایگاه، کارشناس تغذیه بر فرآیند تولید مواد غذایی نظارت می‌کند تا محصولات تولید شده از نظر ترکیب مواد مغذی و میزان مواد مضر مانند نمک و چربی، مطابق با استانداردهای سلامت و تغذیه باشد که در واقع، تمامی محصولات غذایی در خط تولید باید زیر ذره‌بین کارشناسان تغذیه قرار بگیرد تا از سلامت و کیفیت آنها اطمینان حاصل شود.
کاوه‌ای با بیان اینکه برخی از رژیم‌های غذایی موجود در جامعه فاقد پایه و اساس علمی هستند، مانند رژیم‌هایی که مصرف نان و برنج را به طور کامل حذف می‌کنند، گفت: مردم باید برای دریافت رژیم‌های غذایی صحیح و متناسب با نیازهای فردی خود به این کارشناسان مراجعه کنند که در این راستا، به‌عنوان یک اصل کلی، داشتن سبک زندگی سالم ضروری است و در کنار رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی نیز باید جزئی از زندگی روزمره باشد و عدم توجه به این امر ممکن است موجب شود که کاهش وزن تنها موقتی بوده و پس از پایان رژیم، وزن دوباره افزایش یابد.
این کارشناس تغذیه درباره حذف قند و شکر مصنوعی، خاطرنشان کرد: شکر مصنوعی که از چغندر قند استخراج می‌شود، به‌طور عمده کالری فراهم می‌کند و هیچ مواد مغذی دیگری ندارد و در این راستا، حذف قند و شکر از رژیم غذایی توصیه می‌شود، چرا که قند ساده در مواد غذایی دیگری مانند میوه‌ها نیز موجود است و میوه‌ها علاوه بر قند، حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی دیگری هستند که برای بدن مفید هستند.
برنامه‌های حمایتی تغذیه‌ای برای کودکان دچار سوء تغذیه در بخش بهداشت
رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان با بیان اینکه کار در بخش بهداشت به دلیل ارتباط مستقیم با اقشار مختلف جامعه، برای کارشناسان تغذیه بسیار رضایت‌بخش است، گفت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در این بخش، برنامه حمایتی تغذیه کودکان دچار سوء تغذیه است که با همکاری ادارات حمایتی مختلف اجرا می‌شود که امسال حدود ۱۳۰۰ کودک تحت پوشش این برنامه قرار گرفتند و وضعیت مالی خانواده‌های آنها بررسی و به وزارت رفاه معرفی و از سبد غذایی ماهانه و کمک‌های معیشتی بهره‌مند شدند و نتایج به‌دست‌آمده از این برنامه رضایت‌بخش بوده و نشان‌دهنده بهبود قابل‌توجه وضعیت تغذیه و سلامت این کودکان است.
کاوه‌ای با بیان اینکه هر رشته و شغلی بر اساس علاقه و انگیزه‌های شخصی فرد شکل می‌گیرد و نباید تنها به جنبه‌های مادی نگاه کرد، ادامه داد: در حوزه تغذیه، کارشناسان می‌توانند در سطح فردی به‌صورت خصوصی کار کنند و دفتر کاری راه‌اندازی کنند، اما موفقیت در این رشته نباید بر اساس نگاه مالی باشد و کارشناس تغذیه در هر موقعیتی باید بهترین نسخه از خود را ارائه دهد و همواره علم خود را به‌روز کرده و تجربیاتش را بهبود بخشد تا در مسیر موفقیت قرار گیرد.
وی تاکید کرد: به‌عنوان نماینده صنف، کارشناس تغذیه باید تلاش کند تا با عملکرد خوب و حرفه‌ای، ویترین مناسبی از سایر کارشناسان تغذیه به نمایش بگذارد و در غیر این صورت، عملکرد ضعیف می‌تواند باعث ایجاد بدبینی و آسیب به وجهه این حرفه شود.
به گزارش ایسنا، ۱۶ اسفند به‌عنوان روز کارشناس و متخصصان تغذیه، بزرگداشت و قدردانی از نقش مهم این حرفه در سلامت جامعه است. این تاریخ به یاد اولین کنگره متخصصان تغذیه در ایران در سال ۱۳۴۷ که با هدف ارتقای آگاهی‌های تغذیه‌ای و بررسی مسائل بهداشتی مرتبط با تغذیه برگزار شد، تعیین شده است.
این روز فرصتی است تا از تلاش‌های متخصصان تغذیه در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با تغذیه و ارتقای وضعیت سلامت عمومی قدردانی شود و اهمیت توجه به رژیم‌های غذایی صحیح و متناسب با نیازهای فردی در سطح جامعه مورد تاکید قرار گیرد.
انتهای پیام