خرما یکی از محصولات استراتژیک و ارزشمند کشاورزی در ایران محسوب می‌شود که در استان‌های گرمسیری کشور از جمله بعضی از مناطق استان ایلام می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. شهرستان‌های دهلران و مهران به دلیل شرایط اقلیمی مناسب، از مراکز مهم تولید خرما در این استان به شمار می‌روند. طی سال‌های اخیر، سطح زیر کشت نخیلات در این شهرستان‌ها افزایش‌یافته و کشاورزان به کاشت ارقام تجاری و اقتصادی روی آورده‌اند.
ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای توسعه این صنعت در استان ایلام وجود دارد که در صورت حمایت‌های دولتی، ایجاد زیرساخت‌های لازم و اصلاح الگوی کشت، می‌توان به رشد پایدار و اقتصادی‌تر این حوزه امیدوار بود.
در این گزارش دیدگاه‌های مسئولان جهاد کشاورزی شهرستان‌های دهلران و مهران درباره وضعیت نخلستان‌ها، چالش‌های موجود و راهکارهای توسعه این بخش را بررسی می‌کنیم.
«جلال یوسفی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان دهلران در خصوص نخلستان‌های این شهرستان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سطح زیر کشت نخلستان‌های دهلران در حال حاضر ۱۷ هکتار است که از این میزان سطح زیر کشت، دارای تولید ۶۰ تن در شهرستان هستیم، بیشترین نخلستان‌های شهرستان در مناطق دشت عباس و موسیان است.
وی در خصوص ارقام مختلف کشت شده خرما در این شهرستان گفت: استعمران، برحی، کبکاب، زاهدی بیشتر کشت شده که در میان آن‌ها ارقام، برحی، کبکاب، پیارم و مجول ارزش اقتصادی بالایی دارند.
یوسفی در پاسخ به این سؤال که آیا در سال‌های اخیر سطح زیر کشت نخلستان‌ها افزایش‌یافته است یا کاهش، خاطرنشان کرد: سطح زیر کشت نخلستان‌ها در این شهرستان در سال‌های اخیر افزایش‌یافته که از دلایل آن می‌توان به علاقمندی مردم منطقه به کاشت نخیلات و سازگاری با اقلیم گرم و خشک اشاره کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان دهلران به مهم‌ترین چالش‌هایی که نخل‌داران این شهرستان با آن مواجه هستند اشاره کرد و افزود: هزینه بالای احداث نخلستان، گران‌بودن قیمت پاجوش ارقام تجاری و اقتصادی و تهیه پاجوش از استان‌های مجاور از جمله چالش‌های نخل‌داران این شهرستان است.
یوسفی در خصوص توسعه صنایع تبدیلی و فراوری خرما افزود: نیازمند توسعه سطح نخلستان‌هایی با ارقام شناسنامه‌دار هستیم که توجیه اقتصادی توسعه صنایع را داشته باشد، شهرستان دهلران دارای شرایط مساعد توسعه کاشت نخیلات در مناطق مرکزی، موسیان و دشت عباس است.
وی تصریح کرد: بیشتر محصول تولیدی این شهرستان در بازارهای داخلی به فروش می‌رسد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان دهلران خاطرنشان کرد: توسعه پایدار نخیلات نیازمند تأمین آب، کنترل کیفی محصول تولیدی، توجه به تغییرات اقلیمی، مدیریت آفات و بیماری‌ها، تأمین زیرساخت‌های نگهداری خرما و فرآورده‌های حاصل از آن است که خوشبختانه بسیاری از این موارد در نخلستان‌های این شهرستان موجود است.
وی گفت: می‌توان با اصلاح خاک، تغذیه اصولی، هرس، مبارزه با آفات و بیماری‌های رایج نخیلات میزان تولید را افزایش داد.
یوسفی در خصوص حمایت از نخل‌داران گفت: پرداخت تسهیلات کم‌بهره بانکی جهت توسعه نخیلات تجاری برای حمایت از نخل‌داران باید مدنظر قرار گیرد.
«محمدجواد رحیمی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان مهران نیز در خصوص نخلستان‌های این شهرستان اظهار کرد: سطح زیر کشت نخلستان‌های مهران در حال حاضر ۱۲۶.۲ هکتار است که از این میزان سطح زیر کشت دارای میزان تولید ۲۵۲.۲ تن هستیم، بیشتر نخلستان‌ها در شهر مهران یعنی بخش محسن آب و بهرام‌آباد هستند و در بخش صالح‌آباد نخلستان‌های کمتری وجود دارد.
وی در خصوص ارقام مختلف کشت شده خرما در این شهرستان گفت: زاهدی، اشرسی، مکتوم، برحی، خضراوی، برحی در شهرستان مهران بیشتر کشت می‌شود که در میان آن‌ها اشرسی، زاهدی، برحی و مکتوم به ترتیب، ارزش اقتصادی بیشتری دارند.
رحیمی در پاسخ به این سؤال که آیا در سال‌های اخیر سطح زیر کشت نخلستان‌ها افزایش‌یافته است یا کاهش، خاطرنشان کرد: سطح زیر کشت نخلستان در این شهرستان در سال‌های اخیر افزایش‌یافته است، در سال‌های اخیر شاهد احداث باغات جدید و جایگزینی باغات فرسوده، به دلیل استفاده بهینه از زمین و شرایط آب‌وهوایی مهران بوده‌ایم، آب‌وهوای مهران جهت کشت نخیلات نسبت به سایر درختان بهتر است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان مهران در خصوص به چالش‌های پیش‌روی نخل‌داران اشاره کرد و گفت: نداشتن بازار فروش منسجم، نداشتن صنایع تبدیلی جهت فراوری و بسته‌بندی محصول، عدم حضور نیروی کارگری ماهر جهت هرس نخل‌ها، گران‌بودن دستمزد کارگری، قیمت زیاد نهاده‌های باغی، آتش‌سوزی‌های غیرمترقبه به دلیل نداشتن حصار باغ‌ها، شرایط بسیار سخت برای احداث باغ به دلیل مکاتبات اداری امور اراضی و زیاد بودن هزینه دیوارکشی از جمله چالش‌های پیش روی نخل‌داران شهرستان مهران است.
رحیمی با تأکید بر اینکه توسعه صنایع تبدیلی نیاز به حمایت دولت از بخش خصوصی دارد، گفت: برای فروش محصولات تولید شده در شهرستان مهران با اشخاصی که با استان‌های دیگر در ارتباط هستند صحبت شده که جهت فروش محصول با باغداران شهرستان همکاری کنند که این موضوع مورد استقبال قرار گرفته است.
وی افزود: الگوی کشت خرما در شهرستان مهران به‌صورت سنتی است و تا مکانیزه فاصله‌ی زیادی در پیش داریم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی شهرستان مهران تأکید کرد: با حمایت دولت و ایجاد انگیزه در باغدار و حل مشکلات پیش روی آن‌ها بی شک آینده باغداران و صاحبان نخلستان‌های این شهرستان روشن است.
وی در خصوص اقدامات لازم جهت افزایش تولید گفت: اختصاص وام کم‌بهره، دادن نهاده‌های مورد نیاز باغدار، تسهیل مراحل و مکاتبات اداری امور اراضی جهت احداث حصار باغ و ایجاد بازار فروش مناسب برای محصول از جمله اقداماتی است که جهت افزایش تولید، انجام شده است.
با توجه به ظرفیت‌های بالقوه شهرستان‌های دهلران و مهران در تولید خرما، می‌توان این محصول را به یکی از محورهای توسعه کشاورزی و اقتصادی استان ایلام تبدیل کرد. افزایش سطح زیر کشت نخیلات در سال‌های اخیر نشان‌دهنده تمایل کشاورزان به این حوزه و سازگاری آن با شرایط اقلیمی منطقه است. با این حال، مشکلاتی مانند هزینه‌های بالای احداث نخلستان، نبود بازار فروش پایدار، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری، و چالش‌های اداری بر سر راه توسعه این صنعت قرار دارند.
برای دستیابی به رشد پایدار در حوزه خرما، حمایت‌های دولتی از جمله ارائه تسهیلات کم‌بهره، توسعه زیرساخت‌های صنایع تبدیلی، بهبود روش‌های کشت و برداشت، و ایجاد بازارهای داخلی و صادراتی منسجم ضروری است. اگر این اقدامات به‌درستی اجرا شوند، خرمای ایلام می‌تواند نه‌تنها نیاز بازار داخلی را تأمین کند، بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز جایگاه ویژه‌ای به دست آورد و به عاملی مهم در بهبود معیشت کشاورزان منطقه تبدیل شود.
انتهای پیام