در آستانه سال نو و با نزدیک شدن به ایام خانه تکانی، موضوع مصرف بهینه آب بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این خصوص با مهدی دوستی، رییس هیئت مدیره ومدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی، به گفت‌وگو پرداختیم.
وی در این مصاحبه به چالش‌های تامین آب در استان، افزایش مصرف آب در ایام خانه تکانی و لزوم مدیریت بهینه مصرف آب پرداخته و بر اهمیت آگاهی‌سازی در بین شهروندان، به ویژه بانوان، تأکید کرد.
ایسنا: پویش خانه تکانی به چه منظور انجام می‌شود؟
هر ساله و بنا به سنت قدیمی خانه تکانی پایان سال شاهد افزایش مصرف آب هستیم که به علت اینکه در بازه کوتاه دو سه هفته پایان سال انجام می‌شود فشار زیادی به شبکه و مخازن آب وارد می‌شود. این افزایش حتی ممکن است از پیک مصرف برخی روزهای تابستان هم فراتر رود. شستشوی فرش، حیاط، ملحفه، در و دیوار و... که با آب شرب و البته با حجم آب زیاد به جهت اطمینان از شستشوی کامل انجام می‌شود تا همه چیز تمیز و پاکیزه باشد، اما موجب مصرف بالای آب می‌شود. لذا شرکت‌های آب و فاضلاب در طی پویش خانه تکانی و مدیریت مصرف آب تلاش می‌کنند اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی بخصوص در بین قشر بانوان داشته باشند تا روند مصرف آب روند کاهشی به خود بگیرد و تامین آب شهروندان با مشکلی مواجه نشود.
ایسنا: چه اتفاقی افتاده که در این چند ساله مدام می‌شنویم که آب با کمبودهایی مواجه است؟
اولین مورد تغییر اقلیم در دو دهه اخیر است. یادمان نمی‌رود که در دهه ۶۰ و ۷۰ چه برف‌های سنگینی در همین شهرهای استان خودمان داشتیم. باران‌های زیاد و عمدتا برف موجب می‌شد چشمه‌سارها و قنوات تغذیه شوند و افت سطح آب‌های زیرزمینی هم به شدت امروز نباشد. اما در طی سالیان اخیر بارندگی‌ها کم و برف که ناچیز شده است. تغییر اقلیم دست ما نیست اما دست رو دست گذاشتن هم کار صحیحی نیست. لذا در برابر تغییر اقلیم ما تغییر رفتار را باید داشته باشیم.
روند مصرف آب در ایران همانند مصرف حامل‌های انرژی روند مناسبی نبوده و شاید عدم استفاده صحیح از فاضلاب خاکستری در ساختمان‌های ما، شیرهای پرمصرف داخل منازل که خوشبختانه در سالیان اخیر به سمت شیرهای کاهنده رفته‌ایم و... و شستشوهای فرش و حیاط که عمدتا بر پایه آب صورت می‌گیرد و حتی دیده‌ایم که بانویی با فشار آب سعی می‌کند برگ‌های کف حیاط را به بیرون منتقل کند، همه و همه نشان از این است که ما به جهت اینکه قیمت پایین آب را در کشور داشته‌ایم و هزینه چندانی برای آن نداده‌ایم، مصرف بهینه آب و توجه به استفاده از کاهنده‌های مصرف چندان اولویت ما نبوده است. لذا اگر شرایط، بارندگی‌ها به سمت کاهش بوده است، ما باید با مدیریت فنی در تامین و توزیع آب توسط متولیان این حوزه و هم‌چنین همراهی مردم در مصرف، خودمان را با شرایط خشکسالی ادامه‌دار وفق دهیم که دچار مشکل نشویم.
ایسنا: تامین آب استان چگونه است و آیا بارندگی امسال نتوانسته تا حدودی مشکل را حل کند؟
بخش قابل توجهی از تامین آب استان از چاه و سفره‌های آب زیرزمینی است. ما فقط در یک شهر استان (طبس) آن هم در ۳۰ تا ۴۰ درصد آب شهر طبس و آن هم در سال‌هایی که سد نهرین با بارندگی ذخیره مناسبی پیدا می‌کند از آب سد استفاده می‌کنیم و مابقی شهر طبس و مابقی استان وابسته به آب زیرزمینی است. آب‌های زیرزمینی هم متصل هزاران سال ذخیره آب در اعماق زمین بوده که الان به کمک تکنولوژی و پمپ‌های قوی از زیرزمین بیرون می‌آید و مصرف می‌شود.
لذا این بارندگی‌های این سال‌ها شاید برای کشاورزی و دامپروری اندک نتیجه‌ای داشته باشد اما در تغذیه سفره‌ها و چاه‌هایی با عمق ۱۲۰ تا ۲۰۰ متر کاملا بی‌تاثیر است. می‌دانید که تامین آب در هر استان برعکس گاز و برق محلی است نه ملی. بنابراین هر استان باید از داشته‌های خود استفاده کند و استفاده از آب‌های فرا استان و فرا شهرستان هم گاهی چالش‌برانگیز است. لذا تامین آب از دشت‌های استان که در این سال‌ها عمدتا ممنوعه و ممنوعه بحرانی هستند انجام می‌شود و هر ساله شاهد افت‌های وحشتناک در سطح چاه‌ها هستیم که گاهی کاملا چاه از مدار بهره‌برداری به دلیل بی‌آب شدن خارج شده و با جابجایی و حفر مجدد چند سالی چاه جدید وارد مدار می‌شود و باز همین داستان چند سال دیگر تکرار می‌شود.
ایسنا: چه مواردی بر مصرف آب موثر است؟
در این چند ساله با بزرگ شدن شهرها و بخصوص گسترش مرکز استان که در طول و عرض و ارتفاع رشد می‌کند و جمعیت هم روز به روز افزایش یافته و از فروش انشعابات آب هم این امر مشخص است. دوم باور ما به اینکه صرفه‌جویی می‌تواند موثر باشد کم است، عمدتا می‌گوییم بیشتر مصرف آب در کشاورزی است و شرب کم است. این حرف اشتباهی نیست اما آب‌های کیفی ما در شرب هستند و این‌ها در این سال‌ها کم شده‌اند. لذا مراقبت از آب‌های کیفی و شرب می‌بایست با همین روش‌های اندک اما تاثیرگذار انجام شود. ضمن اینکه مراقب باشیم کودکان ما رفتار ما را می‌بینند و از ما یاد می‌گیرند. اگر شستشوهای ما در خودرو، حیاط، فرش با شلنگ و با حجم زیاد صورت می‌گیرد و کودک ما می‌بیند، چطور می‌توان به این کودک که رفتار نامناسب مصرف ما را دیده آموزش داد که آب کم است و باید صرفه‌جویی کرد؟ چرا که او دیده پدر و مادر چندان رعایت نمی‌کنند و چه بسا فکر کند که همه چیز آن‌طور که می‌گویند واقعی نیست.
ایسنا: در پویش خانه تکانی عمدتا چه مواردی بیشتر مد نظر است؟
در قدیم که قالیشویی‌ها به صورت امروزه وجود نداشت، مردم در خانه‌ها قالی را می‌شستند و روی دیوارها پهن می‌شد، اما الان می‌توان این موارد را به قالیشویی‌ها سپرد که نیاز به استفاده از آب شرب تصفیه شده نباشد و ضمن اینکه آب بسیار کمتری مصرف می‌شود. بررسی‌ها نشان داده بستگی به وسواس و دقت و... شستشوی یک فرش ۱۲ متری از ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ لیتر آب را در خانه مصرف می‌کند. گاهی کارگر یا کارگرانی برای نظافت گرفته می‌شود که آنها شاید شستن پله‌ها و حیاط و فرش را با آب زیاد انجام دهند تا رعایت صاحبکار را جلب کنند و آب زیادی به این طریق هدر می‌رود. لذا تذکر این که حتما رعایت مصرف توسط کارگران انجام شود حتما لازم است. حتی می‌بینیم که سنگ‌ریزه و خاک و برگ و... حیاط هم با فشار شلنگ آب شسته می‌شود در حالی که با جارو هم نظافت انجام می‌شود و واقعا نیازی به این شستشوها نیست. ضمن اینکه این مصرف پایان سال می‌تواند قبوض آب را هم سنگین کند که برای اقتصاد خانواده مناسب نیست. لذا توجه به مصرف بهینه آب از هر لحاظ که نگاه کنیم مفید خواهد بود.
ایسنا: نقش بانوان و مادران در این بین چگونه است؟
بانوان و مادران گرامی به جهت احساس مسئولیتی که دارند و دقت بیشتری که دارند مورد توجه این پویش و پویش بانوی آب هستند. مادران همچنان که آینده، تحصیل، ازدواج و... فرزندانشان برایشان اهمیت دارد، قطعا نگهداشت آب موجود و قطع نشدن و از بین نرفتن آب برای فرزندان دلبندشان در آینده هم مهم است. ما دلسوزی و محبت مادرانه را در تغییر مصرف مهم می‌دانیم و حتی صرفه‌جویی و آب را برای آیندگان نگه داشتن را نوعی محبت و آینده‌نگری بانوان این مرز و بوم برای فرزندان و آینده‌سازان این مملکت می‌دانیم.
انتهای پیام