بخش نخست کتاب «فرهنگ جامع تماشاخانه‌های ایران» به ۱۰ استان و شهرستان کشورمان تعلق دارد که پیش‌تر منتشر شده است. به‌تازگی بخش دوم آن تهیه و در اختیار عموم قرار گرفته که شامل ۱۲ منطقه دیگر یعنی زنجان، اردبیل، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، مازندران، سمنان و البته اصفهان است.
روش و راه و رسم تهیه این پژوهش متکی به تحقیق میدانی بوده، به‌طوری که به گفته صاحبان اثر، یعنی ناصر حبیبیان و غزال رحمان‌پور، بیش از ۹۰ درصد کتاب از این مسیر فراهم آمده است. مابقی کار نیز با مراجعه به اسناد و داده‌های کتابخانه‌ای گردآوری شده و هم‌اکنون در اختیار دوستداران تئاتر قرار دارد. هرچند نباید چندمنظوره‌بودن این سالن‌ها را فراموش کرد.
درواقع، تماشاخانه‌ها که معماری و بخش جدانشدنی تئاتر به شمار می‌آیند در موضوعات و مناسبت‌های دیگری نیز کاربرد دارند. تماشاخانه‌ها در مواقعی چون سخنرانی، آیین تودیع معارفه، جُنگ‌ها و جشن‌ها، همایش و درنهایت اجتماعات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند که در کتاب تبیین شده است. هرچند هدف اصلی پژوهش معرفی معماری تئاتر محسوب می‌شود.
این اثر که به همت اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی ایران فراهم آمده است، نه فقط سالن‌های عمومی و فعال تئاتر را معرفی می‌کند، بلکه به سراغ سالن‌های غیرفعال نیز می‌رود. این سالن‌ها اغلب زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش‌وپرورش، شهرداری، دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و... قرار دارند.
درخصوص هر تماشاخانه داده‌های متنوعی ارائه می‌شود که نقشه، اطلاعات رقمی هر سالن و تصاویر نماهای عمومی و جزئی از آن جمله است. یکی دیگر از نقاط جالب‌توجه اثر اشاره به محوطه‌های روباز و میدانی است که در شهرهای مختلف می‌تواند برای اجرا مورد استفاده قرار گیرد.
معرفی ۱۰۵ سالن در اصفهان
در بخش اصفهان این اثر که از نظر جامعیت و طبقه‌بندی در نوع خود اولین است، ۱۰۵ تالار معرفی شده است که به شهرهای مختلفی چون اردستان، کاشان، سمیرم، شهرضا و نطنز اختصاص دارد. گفتنی است که تعداد تماشاخانه‌های شهر اصفهان که در کتاب معرفی شده، ۲۴ مورد است. تالار هنر، تالار اصلی مجتمع فرشچیان و تالار هنرستان هنرهای زیبا از آن جمله‌اند.
در قسمتی از این کتاب ۱۰۷ صفحه‌ای چنین آمده است: «ژان شاردن، سیاح فرانسوی قرن ۱۷، در سفرنامه خود گزارش‌هایی از رونق بساط خیمه‌شب‌بازی، خیال‌بازی، پرده‌خوانی، قصه‌گویان و شعبده‌بازان اصفهان، بویژه در میدان نقش جهان، در عصر صفوی ارائه داده است. اما آغازگران و پیشگامان تئاتر صحنه‌ای در اصفهان ارمنیان ساکن محله جلفای اصفهان بودند. از اول تا هفتم فروردین ۱۲۶۷ شمسی برابر با بیست‌ویکم تا بیست‌وهفتم مارس سال ۱۸۸۸ میلادی نخبه‌مردانی فرهنگ‌دوست در محله جلفای اصفهان گرد هم آمده بودند و در تالار مدرسه مرکزی جلفا، با هدف اجرای نمایش به سبک غربی، انجمنی به نام «باشگاه تئاتر» تأسیس کردند.»
انتهای پیام