زهرا شوشتری، معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی با حضور در تحریریه ایسنا در همین زمینه اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه آموزش ابتدایی، بحث بازماندگان از تحصیل است؛ این موضوع از ابعاد مختلفی قابل بررسی است اما در آموزش و پرورش به طور مشخص از دو منظر آموزشی و تا حدودی شناسایی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. کمک و همراهی سایر سازمان‌ها در این بحث، قسمت دیگری از ماجرا است که متاسفانه بسیاری از آن‌ها نسبت به عملکرد خود در این زمینه یا با آگاهی و یا با سهل انگاری و عدم اطلاع از شرح وظایف، زیر بار مسئولیت نرفته و یا کم‌تر رفته‌اند.
وی ادامه داد: در یک دسته‌بندی کلی می‌توان عدالت آموزشی را در دو حوزه آموزش و فراهم کردن فضا و امکانات آموزشی، قرار داد. یکی از وظایف معاونت ابتدایی آموزش و پرورش، توجه به عدالت آموزشی و زیر شاخه‌های آن یعنی پرداختن به بازماندگان از تحصیل، ارتقاء پایه دانش‌آموزان دارای ضعف آموزش، تحت پوشش بردن لازم التعلیم‌های ۶ سال تمام و همچنین پیگیری نرخ پوشش تحصیلی در کلیه مقاطع است.
او گفت: علاوه بر این‌ها و سایر فعالیت‌هایی که ما در مورد رشد و شکوفایی دانش‌آموزان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و هویت بخشی انجام می‌دهیم، این نکته نیز برایمان قابل توجه است که بفهمیم این اقدامات چه مقدار در حوزه آموزش و مهارت‌های زندگی برای دانش‌آموزان مفید واقع شده است، همچنین در بعد ثانویه این ماجرا، دانش‌آموزانی را که محروم از این امکانات هستند مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شوشتری افزود: خوشبختانه با اتفاقات خوبی که درآموزش و پرورش استان صورت گرفته است، دانش‌آموزانی که شناسنامه و مدارک هویتی ندارند نیز می‌توانند با طی کردن مراحلی در مدارس ثبت نام شوند. در بحث درخواست هزینه ها و تخلفاتی که ممکن است از سمت مدارس شکل گیرد هم خانواده‌ها می‌توانند با حضور و مراجعه به ادارات این مسائل را پیگیری و حل کنند.
مولفه‌های مرتبط با بازماندگان از تحصیل
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی با اشاره به اینکه سامانه شهید محمودوند از سال ۱۴۰۱ جهت پیگیری بازماندگان از تحصیل راه اندازی شده است، خاطرنشان کرد: در این سامانه ۲۸ ریز مؤلفه در ارتباط با بازماندگان از تحصیل نام برده شده که فوت دانش‌آموز، معلولیت‌های شدید ذهنی، کوچ‌نشینی ویژه عشایر، الزام قانونی مبنی بر عدم ارائه خدمات، اشتباه بودن مشخصات سه جلدی شناسنامه، مشغول به تحصیل بودن درپیش دبستانی، ضعیف بودن جثه، عدم وجود و یا دوری مدرسه، مشکلات فرهنگی و ممانعت اولیا از تحصیل، دارای بیماری صعب‌العلاج، تحصیل در مراکز غیرمجاز و فاقد مجوز رسمی، ازدواج، عدم تمایل کودک به مدرسه و نیاز به مشاور، کودک استثنائی، بیماری اولیا، مشغول به تحصیل بودن، فقر مالی، ترس از مدرسه، وابستگی به اولیا، اشتغال به کار کودک، مهاجرت به خارج از کشور، مفقود شدن، کودک بدسرپرست یا بی‌سرپرست، تحصیل در مدارس دینی، اشتباه یا مسدود بودن شماره تماس، کبر سن کودک و یک سری دلایل نامعلوم دیگر، برخی از آن‌ها است.
وی افزود: تمامی این مؤلفه‌ها احصا شده‌اند اما اینکه این اطلاعات، چقدر اعتبار و روایی داشته باشد برای ما همچنان دارای چالش است که شاید علت آن لینک نبودن ثبت احوال با سامانه‌های آموزش و پرورش باشد. اطلاعات وزارتخانه توسط سامانه محمودوند از دو بانک اطلاعاتی تکمیل می‌شود که یکی از آن‌ها سامانه ثبت احوال است که متاسفانه خیلی وقت‌ها اطلاعاتش به روز نیست و بانک اطلاعاتی دوم نیز سامانه دانش‌آموزی است.
فقدان آمار و اطلاعات دقیق به دلیل به‌روز نبودن شبکه ارتباطی
شوشتری عنوان کرد: روایی بودن تعداد نفرات در هر کدام از این شاخصه‌ها یا گویه‌ها، مطلق و متقن نیست و ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که آمار دقیقی در دست داریم. به علاوه لینک نبودن اکثر سامانه‌ها با سامانه محمودوند نیز در این مسیر ایجاد اختلال می‌کند، برای مثال اطلاعات وزارت بهداشت از آمار فوتی‌های دانش‌آموزان به طور دقیق و به‌روز از طریق سامانه در اختیار ما قرار نمی‌گیرد و سبب بروز مشکلاتی می‌شود، به عبارتی دیگر باید گفت شبکه ارتباطی ما در سطح وزارتخانه‌ای متصل است اما متاسفانه متناسب با نیاز ما به‌روزرسانی نمی‌شود.
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی با تاکید بر اینکه، سازمان آموزش و پرورش برنامه سالیانه خود را بر حسب سال تحصیلی تعریف می‌کند اما سایر سازمان‌ها بر حسب سال مالی برنامه‌ریزی می‌کنند، افزود: ما انتظار داریم که آمار و اطلاعات قبل از شروع سال تحصیلی و در شهریور ماه در اختیارمان قرار گیرد که متاسفانه عملی نمی‌شود و این یکی از ضعف‌های بزرگی است که آموزش و پرورش کل استان‌ها را درگیر می‌کند. برای مثال آمار مهاجرت داخل استانی دانش‌آموزان، بین استانی و نیز مهاجرت خارج از کشور آن‌ها، از موارد مهمی است که باید به طور دقیق و با هماهنگی سایر سازمان‌ها در اختیار آموزش پرورش قرر گیرد که به درستی انجام نمی‌شود.
همه دستگاه‌ها درحوزه آموزش و پرورش مکلف‌اند
شوشتری اظهار کرد: طبق ماده ۹۲ سند تحول در برنامه هفتم توسعه، دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند بر اساس برنامه کار ملی و نقشه راه اجرایی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نسبت به در اختیار گذاشتن امکانات و منابع خود بر اساس اعلام نیاز واحدهای آموزشی، پرورشی و ورزشی وزارت آموزش و پرورش اقدام کنند. اما اتفاقی که افتاده و مورد غفلت واقع شده است، همراهی دستگاه‌ها است. کمبود فضای آموزشی در برخی مناطق مشهد یکی از موارد مرتبط با مسئولیت سایر دستگاه‌ها است. انبوه سازان، سازمان‌ها و ارگان‌ها، پروژه‌های ساخت‌وساز خود را انجام می‌دهند اما قسمت مربوط به فضاهای آموزشی که در قبال آن متعهد هستند را متقبل نمی‌شوند و به شیوه‌های مختلف قانون را دور می‌زنند، برای مثال هر ۲۰۰ واحد مسکونی یک مدرسه نیاز دارد که برخی از انبوه‌سازان به جای آن، تنها دو کلاس درس می‌سازند و به این ترتیب از مالیات معاف می‌شوند!
وی افزود: از سوی دیگر وقتی سازمان یا نهادی، ساختمان بلاتکلیف و بدون هیچ فعالیتی دارد، باید آن را در اختیار آموزش و پرورش قراردهد که این هم به درستی اتفاق نمی‌افتد. شاید ما در بعضی از قوانین‌مان باعث شدیم یک سری گذرگاه برای تخلف کردن افراد ایجاد شود، البته در بحث فضاهای آموزشی، دوری برخی مدارس در مناطق روستایی یا عشایری برای همکاران آموزشی که با وسیله نقلیه شخصی خود مسیرهای سخت و طولانی را طی می‌کنند هم، مشکلات فراوانی وجود دارد.
درخواست آموزش و پرورش از ضابطین حوزه قضایی
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، خاطر نشان کرد: در ماده چهار قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، ممانعت از تحصیل کودکان با محکومیت سه ماه و یک روز تا ۶ ماه حبس یا تا ۱۰ میلیون ریال جزای نقدی تصویب شده که متاسفانه همین هم به درستی اطلاع‌رسانی و اجرایی نشده است که امروز بعضی از خانواده‌ها به خوشان اجازه می‌دهند دانش‌آموز خود را به مدرسه نفرستند.
وی ادامه داد: یکی از گذرگاه‌های درست تعریف نشده دیگر که به برخی از خانواده‌ها اجازه می‌دهد تا نفرستادن دانش‌آموز خود به مدرسه را توجیه کنند، وجود برخی از مدارس خارج از حوزه آموزش و پرورش است. برای مثال در سامانه محمودوند برخی از مدارس دینی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند و ما اطلاعات دقیقی درباره آن‌ها که بیشتر در حاشیه شهر هم هستند، از منظر آمار، صلاحیت‌های آموزشی، آسیب‌های اجتماعی، بحث‌های فرهنگی و فرقه‌های مذهبی موجود نداریم.
شوشتری تاکید کرد: به طور کلی در بحث بازماندگان از تحصیل، چهار اقدام شناسایی، جذب، آموزش و نگهداری در دستور کار قرار دارد که وظیفه ما در این دسته‌بندی و در آموزش و پرورش، قسمتی از آموزش و حوزه مشخصی از شناسایی است؛ من به عنوان مدیر یک مدرسه وظیفه دارم وضعیت دانش‌آموزی که سال گذشته در مدرسه من تحصیل کرده را پیگیری کنم و اگر امسال در این مدرسه و یا در مدرسه‌ای دیگر ثبت‌نام نکرده است، او را به دستگاه قضایی معرفی کنم و بعد از این مرحله، پیگیری‌های جدی‌تر باید توسط ضابط قضایی انجام گیرد.
او افزود: آیا اعتبار تعیین شده برای آموزش و پرورش کفاف شناسایی، آموزش و نگهداشت همه بازماندگان از تحصیل را می‌دهد که سازمان‌های دیگر از ما توقع داشته باشند همه این‌ها را به تنهایی انجام دهیم؟! قطعا خیر. اعتبار متعلق به ما، مربوط به بخش آموزش این دانش‌آموزان است و در سایر حوزه‌ها، انتظار می‌رود که سایر سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند و زیر مجموعه‌های خودشان را در زمینه‌های مختلف که می‌تواند موثر هم واقع شوند، تقویت کنند.
همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی با آموزش و پرورش
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، تاکید کرد: از جمله دستگاه‌هایی که انتظار می‌رود با آموزش و پرورش در بخش شناسایی، جذب (نگهداشت) و اجرای برنامه‌های حمایتی دانش‌آموزان همکاری داشته باشند می‌توان به ثبت احوال، شورای محلات، آستان قدس رضوی، بهزیستی، اداره کل عشایر، جهاد کشاورزی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، علوم پزشکی، بسیج و نهادهای مردمی، حوزه علمیه، سازمان زندان‌ها، بنیاد شهید و مستضعفان، شهرداری، سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان فنی و حرفه‌ای، سازمان صنعت و معدن و بسیاری دیگر اشاره کرد. اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش در سطح جامعه به جهت ممانعت از بازماندگی تحصیلی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که در این زمینه قطعا رسانه‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی ایفا کنند.
وی با اشاره به اینکه یکی از پیشنهاداتی که برای پیشگیری از بازماندگی تحصیلی دانش‌آموزان می‌توان مطرح کرد، بحث خدمات ارائه شده به خانواده‌ها است، گفت: اگر دریافت رایانه خانواده‌های دهک‌های پایین، منوط بر این باشد که فرزندانشان در مدرسه ثبت‌نام کرده باشند، می‌تواند باعث ممانعت از بازماندن تحصیلی شود. لازم به ذکر است که آموزش و پرورش در کنار طرح بازماندگان از تحصیل، طرح دیگری به نام حامی دارد که هدف آن حمایت مستمر از دانش‌آموزان آسیب دیده است، دانش‌آموزانی که دچار افت تحصیلی‌اند و خدمات مشاوره‌ای دریافت می‌کنند و قطعا بخشی از این طرح به دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل هم می‌پردازد اما بدون شک کافی نیست.
بیش از ۲۰ هزار دانش‌آموز در استان از تحصیل بازمانده‌اند
شوشتری خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۸۹۵ هزار و ۸۲۸ دانش‌آموز لازم‌التعلیم مقطع ابتدایی در سطح استان وجود دارد که از این تعداد، ۸۳۳ هزار و ۵۲۹ نفر ثبت نام شده‌اند. از این تعداد ۴۳۷ هزار و ۲۴۹ نفر، دانش‌آموز دختر و ۴۵۸ هزار و ۵۷۹ نفر، دانش‌آموز پسر هستند. لازم به ذکر است ۲۰ هزار و ۸۹۰ نفر بازمانده از تحصیل در استان وجود دارد که ۷۹۶ نفر آن‌ها تاکنون با تلاش‌های آموزش و پرورش دوباره جذب شده‌اند.
او افزود: ۲۵ هزار و ۹۷۴دانش‌آموز اتباع دختر و ۲۷ هزار و ۷۸۸ دانش‌آموز اتباع پسر در استان وجود دارد و اغلب درباره قرار گرفتن دانش‌آموزان دو کشور متفاوت در کنار یکدیگر، مسائل متنوعی مطرح می‌شود، مانند موضوعاتی که مربوط به فرهنگ است و اهمیت بسیاری نیز دارد. بحث آسیب‌های اجتماعی در این زمینه هم همواره مورد توجه آموزش‌وپرورش و خانواده‌ها بوده است. دو زبانه بودن برخی از دانش‌آموزان نیز، خودش ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در زمینه آموزش در کلاس درس شود. مبحث اعتبارات هم درباره اتباع، مورد بسیار مهم و تاثیرگذاری تلقی می‌شود.
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، عنوان کرد: فضای آموزشی استاندارد به ازای هر دانش‌آموز هشت متر است، این عدد در کشور ما پنج متر و در استان خراسان رضوی چهار متر است، علاوه بر این، کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش هم موضوع مهمی ست که نسبت معلم و تعداد دانش‌آموز در هر کلاس را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در دو سال گذشته که به علت کمبود نیرو، بحث استخدامی در آموزش و پرورش از همه رشته‌ها را داشته‌ایم و نگرانی‌هایی درباره کیفیت آموزش به وجود آمده است، قطعا کار ما با چالش‌های بیش‌تری همراه خواهد بود، مخصوصا در زمینه توانمندسازی معلمانی که هنوز تخصص کامل و کافی ندارند. ما در فرایند جذب، هم نیروی خوب متخصص گرفتیم و هم نیروی ناکارآمد که البته کفه مورد اول سنگین‌تر است. امید است که این رویه تغییر کند و از این پس، افراد با تخصص مرتبط وارد مقطع مناسب خود شوند.
وی خاطرنشان کرد: در بحث نیروی انسانی برای آموزش پرورش باید جذب افراد از دانشگاه فرهنگیان بسیار پررنگ شود که نیروی آموزش دیده متخصص برای امر آموزش وارد مدارس شود. مسئله تقویت این دانشگاه هم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چه در اساتید و هیئت علمی به‌کار گرفته شده در این دانشگاه که نیروهای مورد نیاز آموزش و پرورش را آموزش می‌دهند و چه تعداد دانشجویان این دانشگاه که قطعا باید افزایش پیدا کند.
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: امیدواریم که برقراری این توازن هرچه زودتر صورت پذیرد اما تا آن موقع شاید بتوان از خروجی دانشگاه‌های معتبر دیگر مثل دانشگاه فردوسی و غیره که در رشته‌های مورد نیاز و مرتبط با آموزش و پرورش تحصیل می‌کنند، استفاده کرد.
انتهای پیام