سیدمحمود جوادی ـ کارشناس مذهبی ـ در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه این روزها در اکثر محافل مذهبی صحبت از تحولات منطقه و روایات مربوط به رویدادهای آخرالزمانی است. سالروز ولادت منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود (عج) فرصتی است برای همنوا شدن با این مباحث و پرداختن به موضوع مهدویت و نگاه به نیاز مبرم بشر و جهان به منجی در آخر الزمان است، اظهار کرد: جهان هرچه بیشتر به سمت بی‌عدالتی، جنگ و نا آرامی پیش می‌رود، نیاز بشر به عدالت، صلح و آرامش بیشتر می‌شود. امروز بسیاری از ملت‌ها با تجربه کردن حکمرانان نالایق و ستمگر، خود را بیش از پیش نیازمند حاکمی دادگر و جهان شمول می‌بینند، حاکمی که منافع بشر را بر منافع فردی ترجیح بدهد و به دنبال بسط عدل و صلح در این جهان پر تلاطم باشد. با این اوصاف چه کسی شایسته‌تر از امام زمان (عج) برای این ماموریت وجود دارد که متون مقدس در ادیان مختلف، به آن حضرت به عنوان منجی عالم بشریت و رهبری شایسته اشاره می کند.

امام شناسی

وی گفت: قبل از ورود به بحث و پرداختن به موضوع مورد نظر، لازم است نگاه عوامانه‌مان را نسبت به مسئله امامت اصلاح کنیم و خواسته‌های سطحی خود را از امام زمان (عج) تغییر بدهیم، یعنی بیاییم سطح نگاه کلیشه‌ای‌مان را دگرگون کنیم و به امام زمان (عج) صرفاً به عنوان شخصیتی که در کوچه پس کوچه‌های درد و رنج، باید سراغ امداد غیبی‌اش را بگیریم نگاه نکنیم؛ بلکه امام، آن شخصیتی را بدانیم که با دولت کریمه‌اش، به اسلام در جهان عزّت می‌بخشد. و همانگونه که دعای افتتاح فلسفه  سیاسی امامت را مطرح می‌کند «اللهمّ إنّا نرغب إلیک فی دولة کریمة تعز بها الإسلام»، در ارتباط خود با امام زمان (عج) به دنبال خواسته‌هایی فراتر از خواسته‌های سطحی و فردی باشیم، و عطش ظهورش را برای عزت بخشیدن به اسلام و گسترش عدالت فریاد بزنیم.

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: ما باید نگاه خودخواهانه، فردی و عوامانه خودرا ارتقا دهیم و سعی کنیم سطح تلقی‌مان از «امامت» را وسعت بخشیده و تا سطح تلقی علمایی چون شیخ مفید، شیخ طوسی، سید مرتضی و علامه حلّی بالا ببریم. این آموزگاران عقیده به ما می‌گویند که امام (عج)، نظام زندگی بشر را اصلاح می‌کند و جامعه بشری را از فقر و فساد نجات می‌دهد، از نظر آنان، امامت دارای فلسفه اجتماعی است. لذا نباید به نقش آن حضرت در جایگاه «فرج برای من» فرو بکاهیم، و سطح «انتظار دولتِ» امام به سطح «انتظار ملاقاتِ» امام تقلل دهیم. شیعیان با تمام آموزه‌های دینی که از سوی رسول خدا (ص)، اهل بیت و ائمه معصومین علیهم السلام به آنها رسیده، نباید تا روز ظهور امام زمان (عج) تنها نظاره‌گر و یا تحلیگرِ صرفِ حوادث باشند و هیچ تحولی در خود و پیرامون خود ایجاد نکنند. شیعه بیش از سایر مذاهب اسلامی در مورد ظهور مسئول است و این مسئولیت باید بر اندیشه، معرفت، عمل، ظرفیت وجودی و تمام ابعاد زندگی اش بازتاب داشته باشد، یعنی باید نشان بدهد که شعار نمی‌دهد و شایسته خدمت و یاری رساندن به امام زمانِ خود برای تشکیل دولت کریمه آن حضرت و سربازی قابل اعتماد برای ایشان است.

جوادی با تاکید بر این موضوع که امام زمان (عج)، این ذخیره الهی، نعمتی برای بشریت است که همه باید از وجود پر برکت ایشان بهره ببرند، چراکه جامعه به فرمانروایی قدرتمند که جلوی ظلم را بگیرد و داد مظلوم را بستاند نیاز دارد تا فساد ریشه کن شود و هرج و مرج پدید نیاید خاطرنشان کرد: یکی از پرسش‌های اساسی در رابطه با موضوع مهدویت و آخر الزمان، هدف از ظهور امام زمان (عج) در این مقطع زمانی است و اینکه چه مسائلی در اولویت ماموریت ایشان قرار دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، چند روایت از رسول خدا (ص) و ائمه معصومین علیه‌السلام را مرور می‌کنیم.

هدف از ظهور امام زمان (عج)

وی گفت: امام هادی علیه‌السلام یکی از مأموریت‌های امام عصر (عج) در مقطع قیام‌شان را به کمال رساندن نعمت‌های الهی معرفی کردند و در تفسیر این آیه شریفه که می‌فرماید: «لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُون»؛ تا حقّ را ثابت و باطل را نابود گرداند، هر چند مجرمان خوش نداشته باشند [۱]، فرمودند: «هو الّذِی یَجمَعُ الکَلِمَ و یُتِمَّ النِّعَمَ و یُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ و هُو مَهدیّکُمُ المُنتَظَر». یعنی او (مهدی عج) کسی است که کلمات (خدا) را تجمیع می‌کند و نعمت‌ها را به تمام و کمال می‌رساند. خداوند به وسیلۀ او احقاق حق می‌کند و باطل را می‌زداید و اوست مهدی منتظَر شما» [۲]. امام باقر (ع) در توضیح این بخش از آیه شریفه «وَ یَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ إِنَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُور؛ و خدا باطل را محو و حق را با کلمات خویش پا برجا می‌کند؛ اوست که به راز دلها داناست» [۳]، فرمود: «وَ یَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ‌ یعنی یبطله‌ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ یعنی بالأئمة و القائم من آل محمد ...»؛ یعنی خداوند باطل را بیهوده و از کار افتاده می‌کند و معنای اینکه با کلماتش احقاق حق می‌کند، یعنی به وسیله ائمه وقائم آل محمد صلی الله علیه و آله این کار را صورت می‌دهد [۴].

اتمام نعمت: اما درباره مصادیق نعمت در عصر ظهور امام عصر (عج) آنجا که امام هادی (ع) فرمود: «و یُتِمَّ النِّعَمَ»، احادیث متعددی از پیامبر (ص) و ائمه علیهم‌السلام صادر شده است. امام حسین علیه‌السلام در آخرین خطبه روز عاشورا در این باره به برخی از برکات عصر ظهور اشاره کرده و فرمودند: «وَ لَایَبْقَی عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ أَعْمَی وَ لَامُقْعَدٌ وَ لَامُبْتَلًی إِلَّا کَشَفَ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَهُ بِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ»؛ به‌روی زمین شخص نابینا و زمین‌گیر و مبتلایی نخواهد بود مگر اینکه خداوند به‌وسیلۀ ما اهل‌بیت بلا را از او برطرف می‌کند. «وَ لَیُنْزِلَنَّ الْبَرَکَةَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ حَتَّی إِنَّ الشَّجَرَةَ لَتُقْصَفُ بِمَا یَزِیدُ اللَّهُ فِیهَا مِنَ الثَّمَرَةِ وَ لَتَأْکُلُنَّ ثَمَرَةَ الشِّتَاءِ فِی الصَّیْفِ وَ ثَمَرَةَ الصَّیْفِ فِی الشِّتَاءِ»؛ و به‌قدری برکت از آسمان به‌سوی زمین نازل می‌شود که شاخه درخت از زیادی میوه می‌شکند؛ میوه زمستانی در تابستان و میوه تابستانی در زمستان خورده می‌شود [۵]. یا امام سجاد علیه‌السلام در توصیف برکات ظهور این منجی بشریت می‌فرماید: «إِذَا قَامَ الْقَائِمُ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْ کُلِّ مُؤْمِنٍ الْعَاهَةَ وَ رَدَّ إِلَیْهِ قُوَّته»؛ زمانی که قائم‌ ظهور کند خداوند آفت و گزند را از هر مؤمنی برطرف می‌کند و نیرویش را به او باز می‌گرداند [۶].

این کارشناس مذهبی یادآور شد: ابو سعید خدری در روایتی از پیامبر اسلام (ص) نقل می‌کند که فرمود: «یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ أُمَّتِی یَقُولُ بِسُنَّتِی یُنْزِلُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ اَلْقَطْرَ مِنَ اَلسَّمَاءِ وَ یُنْبِتُ اَللَّهُ لَهُ اَلْأَرْضَ مِنْ بَرَکَتِهَا تُمْلَأُ اَلْأَرْضُ مِنْهُ قِسْطاً وَ عَدْلاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً» [۷]؛ مردی از امت من ظهور می‌کند که به سنّت من عمل می‌کند خداوند برکت را از آسمان برای او فرو خواهد فرستاد و زمین برکات خود را برای او بیرون خواهد ریخت و زمین از عدل لبریز خواهد شد همانگونه که از ظلم و ستم لبریز شد. و در روایت دیگری از آن حضرت است که فرمود: ساکنین آسمان و زمین از او راضی و خشنودند، آسمان تمام بارانش را فرو می‌ریزد و زمین تمام گیاهانش را خارج می‌سازد تا جایی که زنده‌ها آرزو می‌کند که کاش مرده‌ها زنده بودند و وضع ما را از فراوانی نعمت می‌دیدند. و در روایتی دیگر است که زمین گنج‌های خود را برای آن حضرت ظاهر می‌کند، و حضرت به مردم مشت مشت عطا می‌کند بدون اینکه آنها را بشمارد یا آنچه که بخشیده را پس بگیرد و امنیت عمومی‌ همه جا را فرا می‌گیرد.

تاسیس دولت کریمه: در فرازهایی از دعای افتتاح از خدای متعال درخواست می‌کنیم که : «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَهٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَی طَاعَتِکَ وَ الْقَادَةِ إِلَی سَبِیلِکَ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کَرَامَةَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة»؛ خدایا به سوی تو مشتاقیم‌ برای یافتن دولت کریم ه‌ای که اسلام و اهلش را به آن عزیز گردانی، و نفاق و اهلش را به وسیله آن خوار سازی، و ما را در آن دولت از دعوت‌کنندگان به سوی طاعتت، و رهبران به سوی راهت قرار دهی و کرامت دنیا و آخرت را از برکت آن‌ روزیمان فرمایی.

وی گفت: این دعا مارا متوجه این صفت از دولت کریمه امام زمان (عج) می‌کند که اسلام و مسلمین در آن به اوج قدرت می‌رسند و نفاق خوار و ذلیل می‌شود و به یاری خدا و دعای امام زمان (عج) کرامت دنیا و آخرت نصیب مومنین می‌شود. دولت کریمه امام زمان (عج) سرآغاز دوران شکوفایی علم، تکنولوژی، تعالی اجتماعی، امنیت، معیشت و حیات کریمه خواهد شد و عقل‌ها کامل و اخلاق تعالی خواهد یافت. نصرت مظلوم و انتقام از ظالم: با در نظر گرفتن این دو وعده الهی که می‌فرماید: «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ» [۸] و «فَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ ۗ إِنَّ اللّهَ عَزِیزٌ ذُو انْتِقَامٍ» [۹]، در می‌یابیم که در زمان ظهور امام زمان (عج) هیچ ستمگری راه فرار ندارد و از خشم الهی در امان نیست، چراکه نصرت الهی حق است. لذا اگر چنین است که ماموریت امام زمان علیه السلام هنگام ظهور، گستراندن عدل در جهان بوسیله تاسیس دولت کریمه و احقاق حق و ابطال باطل باشد، پس حق هیچ مظلومی نباید پایمال شود و طبق این منطق قرآنی که می فرماید: «وَ لاتَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللهُ إِلّا بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً» [۱۰]، یک پرونده بسته نشده از قرنها پیش تا کنون بی سرانجام مانده که باید تکلیف آن توسط امام زمان (عج) روشن شود. این پرونده متعلق به خون به ناحق ریخته فرزند رسول خدا (ص) در کربلاست و از آنجا که امام زمان (عج) ولیّ دمِ امام حسین (ع) است و مسئول پیگیری موضوع خون به ناحق ریخته شده همه مظلومان جهان است، آن حضرت یقیناً انتقام این خون را خواهند گرفت، زیرا این کار از مصادیق عدل و احقاق حق است و انتقام خون امام حسین علیه السلام عین عدالت است.  

در تفسیر عیاشی [۱۱] از امام محمد باقر(ع) نقل شده که در تأویل این آیه مبارکه که می‌فرماید: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً»؛ و کسی که بی گناهی را بکشد ما برای او قدرت و سلطنت قانونی قرار دادیم پس در خونریزی از حد تجاوز نشود که البته او مورد نصرت و یاری است. فرمود (مصداق) : او حسین(ع) است و مائیم ولیِّ خون او، و چون قائم ما قیام کند خون بهای او را طلب می‌نماید، و می کشد تا آنکه گفته می شود که او در قتل اسراف می‌کند. و آنگاه فرمود: مقتول حسین(ع) است و ولیِّ دم او قائم است، و اسراف در قتل آن است که غیر قاتل کشته شود، «إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً» و دنیا بسر نیاید تا اینکه شخصی از آل رسول خدا(ص) قیام کند و بر دشمنان - پیروز شود و زمین را از قسط و عدل پر کند، همچنانکه از ظلم و جور پر شده باشد.

امام موسی بن جعفر (ع) در پاسخ به سوال درباره مصداق «صاحب الامر» می‌فرماید: «هُوَ الطَّرِیدُ الْوَحِیدُ الْغَرِیبُ‌ الْغَائِبُ‌ عَنْ أَهْلِهِ الْمَوْتُورُ بِأَبِیهِ»؛ او امام غریب، تنها، دور از وطن، و غایب از دیدگان کسان خویش است که انتقام خون پدرش را می‌گیرد [۱۲]. موتور به کسی گفته می‌شود که خونی از او ریخته شده ولی هنوز انتقام آن‌را نگرفته است. از این رهگذر در زیارتنامه ها خطاب به امام حسین علیه السلام: «الوتر الموتور» تعبیر می‌کنیم، که هنوز آن خون‌های به ناحق ریخته شده، انتقامش گرفته نشده است. به حضرت بقیة الله ارواحنا فداه نیز در این حدیث «موتور» گفته شده، زیرا هنوز خون پدر بزرگوارش: امیر مؤمنان، امام حسن، امام حسین و امامان بعدی تا امام حسن عسکری علیهم السلام را نگرفته است.

چگونه خود را آماده ظهور کنیم؟

وی یادآور شد: شیعیان و محبان اهل بیت علیهم‌السلام با پناه بردن به خداوند برای حفظ دین در عصر غیبت می‌توانند خودرا آماده ظهور امام زمان (عج) کنند و امام غایب را در قلب خود حاضر ببینند. جامعه‌ای که به دنبال زمینه سازی و بسترسازی برای ظهور حجت خدا است، باید به دنبال سبک زندگی مؤمنانه باشد، و استقامت بر حفاظت از این سبک زندگی می‌تواند زمینه ساز فرج باشد. مخالفین و دشمنان و شیاطین انسی و جنی هم قطعاً به دنبال این هستند که سبک زندگی غیر مومنانه و شیطانی را ترویج کنند. بنابر این ما باید نسبت به حفظ سبک زندگی مومنانه خود اصرار بورزیم و ثابت قدم بمانیم. معرفت و شناخت اهل بیت بویژه امام عصر (عج)، اظهار دائمی محبت نسبت به اهل بیت علیهم السلام و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، تبعیت محض و بی چون و چرا از اوامر و نواهی الهی و اظهار تقصیر و عجز به درگاه خدا، و توسل مداوم به ائمه معصومین علیهم السلام و تقویت بیش از پیش این موارد، می تواند زمینه ساز ظهور امام زمان (عج) باشد.

جوادی گفت: ما باید یقین داشته باشیم که امام زمان علیه السلام منتظر آمادگی ما و جامعه جهانی برای ظهور است، و تا زمانی که این شرایط رخ ندهد و اراده کافی برای این کار نباشد، تقدیر الهی برای ظهور حاصل نخواهد شد، لذا ما باید طبق این قاعده ی قرآنی که می فرماید «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» [۱۳]، در تغییر شرایط موجود به شرایطی مناسب برای ظهور امام زمان (عج) ایفای نقش کنیم تا گام های مقدماتی این رویداد بزرگ برداشته شود. البته اشاره این آیه شریفه به مسأله «أنفسهم» می تواند علاوه بر اراده ی تغییر، اشاره ای به ترک گناه و پاکسازی درون از معاصی هم باشد که این بخش به توضیح مبسوط و مفصلی نیاز دارد. به امید آن روز که با ظهور منجی عالم بشریت حضرت امام زمان علیه السلام، جهان شاهد برکات و ابعاد مختلف دولت کریمه ایشان باشد تا مرهمی بر زخم سالهای دور مستضعفان و دوایی برای درد مظلومان جهان و نظاره گر تحقق این وعده حتمی الهی باشد.

منابع:

۱- سوره الانفال، آیه ۸

۲- إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب، ج‌۱، ص ۱۶۸

۳- سوره شوری، آیه ۲۴

۴- البرهان فی تفسیر القرآن، ج‌۴، ص ۸۲۱

۵- مختصر البصائر، ص ۱۴۰

۶- غیبت نعمانی، ص ۳۱۷

۷- مَجْمَعِ اَلزَّوَائِدِ ج ۷ ص ۳۱۷

۸- سوره حج، آیه ۳۹

۹- سوره ابراهیم، آیه ۴۷

۱۰- سوره اسراء، آیه ۳۳

۱۱- مجلد دوم ص ۲۹۰ به نقل بحار مجلد ۴۴ ص ۲۱۸

۱۲- کمال الدین و تمام النعمة؛ ج ‌۲؛ ص ۳۶۱

۱۳- سوره رعد، آیه ۱۱

انتهای پیام