نسل جوان امروز با دهه‌های گذشته متفاوت است و گستره‌ی این تمایز و تفاوت به سلایق، علایق، رفتار و شیوه‌ی ارتباطات آنان کشیده شده است، با توجه به فرارسیدن ولادت حضرت علی‌اکبر(ع) و هفته جوان، خبرنگار ایسنا به سراغ مرضیه عزیزی معین، روانشناس و مدرس دانشگاه رفته و درباره‌ی چگونگی ارتباط نسل جوان با والدین خود و ویژگی‌های متمایز این نسل با نسل‌های قبلی به گفت‌وگو پرداخته است که متن خبر در ادامه می‌آید:
ایسنا: دلیل نامگذاری نسل جوان دهه هشتادی به عنوان نسل Z چیست؛ این نامگذاری چه تاثیرات مثبت یا منفی را به همراه خواهد داشت؟
نسل z یا زومر شامل افراد متولد شده از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۲ میلادی یا ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۱ شمسی هستند به دلیل متولد شدن آنان در عصر دیجیتال به آنان بومیان دیجیتال نیز گفته می‌شود، این نسل با اتفاقات گوناگونی مانند کرونا، جنگ‌های پی در پی و بحران‌های جوی دست و پنجه نرم کرده است.
در واقع این نسل ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند، نسل z کارها را به روش خود انجام می‌دهند، به زندگی شخصی خود اهمیت بیش از حد می‌دهند و در دنیای دیجیتال و آنلاین زندگی می‌کنند، برخی از ویژگی‌های آنان شامل؛ اعتماد به نفس بالا، استقلال طلبی، فناور و هدف محور بودن، تعادل بین کار و زندگی و احترام متقابل می‌شود.
زمانی که با یک نسل در ارتباط هستیم شناخت مدیران، معلمان و تاثیرگذاران از این نسل برای آموزش زندگی هدفمند، تنظیم برنامه‌های شغلی و تحصیلی مناسب ضروری است ولی از طرفی این نوع نامگذاری باعث شده این نسل خود را جدای از جامعه ببینند و توجیحی برای انجام کارها و نافرمانی‌هایشان داشته باشند و ممکن است به دلیل استقلال طلبی، این نسل انتظاراتی داشته باشند که با انتظارات والدین خود و جامعه ناهماهنگ باشد.
ایسنا: با نامگذاری‌های متفاوت بر روی نسل جوان امروز و برداشت‌های نه چندان خوشایند از زبان خانواده‌ها که شاید اغراق‌آمیز هم باشد، تفاوت اصلی نسل امروز با نسل‌های گذشته چیست؟
هر نسل بر اساس ویژگی‌های افراد و نحوه رشد خود شناسایی می‌شوند، نسل z با نابودی محیط‌زیست، قرنطینه‌های کرونا، از دست دادن بسیاری از مشاغل و فشارهای مالی، شبکه‌های اجتماعی و کسب و کارهای آنلاین درگیر بودند و به خاطر رشد کردن در فضای آنلاین و دیجیتال؛ تفاوت فاحشی با نسل‌های قبل دارند. این نسل عدم امنیت شغلی والدین خود را دیدند و بیشتر از آن‌ها به مسائل بیمه، آینده شغلی و رفاهیات اهمیت می‌دهند به همین خاطر به راحتی شغل عوض می‌کنند و خودمختار هستند و در پی مشکلات متعدد به دنبال راه‌حل‌های گوناگون آن در اینترنت هستند.
این نسل برعکس نسل والدین خود به دنبال مشورت با افراد متخصص هستند و در کنار اهمیت دادن به سلامت جسمی به سلامت روحی و روانی خود اهمیت می‌دهند زیرا به دنبال آسایش شخصی و تامین رفاهیات خود هستند به دلیل اینکه مهارت‌های ارتباطی و بین‌فردی خود را از دنیای دیجیتال دریافت کردند ممکن است در معرض آسیب قرار بگیرند همچنین تعلق آنان به فضای دیجیتال باعث شکل‌گیری لحن و زبان جدید در آنان شده است.
این نسل هوش زیادی در فروش آنلاین دارند، از علاقه‌مندی‌های خود حمایت می‌کنند و به خاطر دیگران دست از آن نمی‌کشند همچنین انعطاف‌پذیری خوبی برای ایجاد تعادل بین زندگی و کار دارند و از هر فرصتی برای تنوع‌بخشی به شغل، فرصت‌های رشد، ابتکار و خلاقیت در کار استفاده می‌کنند که گاهی منجر به تغییر در محیط می‌شوند که این موضوع برای نسل‌های گذشته قابل‌قبول نیست ولی در نهایت شغلی را انتخاب می‌کنند که آن انعطاف‌پذیری لازم را در کنار اهدافشان داشته باشد.
نسل z ترجیح می‌دهند فرصت و شغلی که بیشترین تاثیر محیطی و اجتماعی را داشته باشد انتخاب کنند در واقع برای این نسل کارهای عام‌المنفعه جذاب است همچنین در ارتباط با آن‌ها باید مسیرهای شغلی، تحصیلی و خانوادگی شفاف باشد در حالی که نسل قبل سلطه‌پذیر بود، این نسل برای افکار خود احترام قائل است و تمام تلاش خود را برای به رسمیت شناختن تفکر و اهداف خود به کار می‌بندد.
این نسل به دنبال ترویج فرهنگ نوآوری و خلاقیت هستند و پروژه‌های چالش برانگیز را ترجیح می‌دهند در واقع تمایل به تغییرات شغلی مکرر، انتخاب مسئولیت‌های اجتماعی بالا و یادگیری مادام‌العمر دارد و سعی می‌کند؛ تکنولوژی را وارد زندگی خود و خانواده‌اش بکند؛ همچنین استرس این نسل نسبت به نسل‌های قبل نیز بیشتر است به همین خاطر تمام سعی خود را برای زیباتر شدن دنیا برای خود و دیگران انجام می‌دهند پس در ارتباط با این نسل باید تفاوت‌ها در نظر گرفته شود تا زیرنظر حمایت والدین و جامعه بتواند زمان، مکان، استعداد و آینده خود را بشناسد.
ایسنا: این گفته که «بر روی اشتراکات موجود بیشتر از اختلافات تمرکز کنید» برای ارتباط و تعامل صحیح نسل جوان با والدین خود راهگشا است؟ چگونگی ارتباط و تعامل خانواده با فرزند و بالعکس را تشریح کنید.
ارزش‌های این نسل با والدین خود بسیار متفاوت است به طور مثال شاید بحث حقوق حیوانات، محیط زیست و برابری جنسیتی در نسل‌های قبل ارزش به حساب نمی‌آمد ولی اکنون برای این نسل امری مهم تلقی می‌شود به همین دلیل خانواده‌ها باید به این ارزش‌ها احترام بگذارند تا نسل جوان به آن‌ها اعتماد کند، برای این نسل آزادی‌هایی با چارچوب مسئولیت و استقلال تعیین کنید تا حس استقلال‌طلبی آنان به سرکشی و نافرمانی تبدیل نشود.
یکی از فشارهای درونی این نسل مقایسه خودشان با دیگران است که این فشار درونی بسیار استرس‌زا است و والدین وظیفه دارند با بیان ویژگی‌های خوب فرزند از این فشار درونی بکاهند اگر نوجوانان و جوانان یک دفترچه مخصوص برای یادداشت ویژگی‌های مثبت فیزیکی و روانی داشته باشند، می‌توانند به خود در کاهش این فشار درونی کمک کنند.
والدین باید گفت‌وگو و گوش دادن فعال را یاد بگیرند، با نوجوانان همراه باشند به طوری که این همراهی خلاقانه، محترمانه و جذاب باشد، از طرفی والدین باید نقش نظارت‌گر داشته باشند نه کنترل‌گری زیرا باعث لجبازی در این نسل می‌شود همچنین نصیحت برای این نسل جوابگو نیست چون خود را به عنوان یک فرد بالغ می‌بینند.
مهارت ارتباطی دیگری که از سمت والدین باید رعایت شود، احترام به حریم شخصی نوجوان است و مهم‌ترین تکنیک اثرگذار بر روی نوجوان الگو بودن والدین است اگر در زمان خشم و عصبانیت، خود را کنترل کنید، ابراز محبت یکسان بین فرزندان داشته باشید، نوع رفتار و ارتباط با اجتماع والدین صحیح باشد؛ نوجوان از شما الگو می‌گیرد و والدین تاثیرگذار خواهند بود.
یک زمان باکیفیت را در اختصاص فرزند خود قرار دهید در هفته یک ساعت مشخصی را برای گپ زدن با فرزند خود قرار دهید، احترام و رابطه متقابل و برابری باهم داشته باشید؛ چالش بزرگ والدین با این نسل گذراندن زمان زیاد نوجوان در فضای مجازی است که گاهی لازم است به جای غر زدن، در کنار آن‌ها بازی آنلاینی را انجام دهید یا یک پیج موردعلاقه نوجوان را ببینید تا وارد دنیای آن‌ها شوید.
بهترین راه‌کارهای والدین در برخورد با این چالش، صحبت و مشورت درباره دنیای دیجیتال و فضای مجازی، ممنوعیت استفاده از گوشی در یک زمان توافقی است، همچنین تمرکز این نسل به دلیل استفاده از گوشی و انجام دادن همزمان چندین کار پایین است و در این مورد به هیچ عنوان خود را با آن‌ها مقایسه نکنید و در زمان‌هایی که از فضای مجازی دور هستند به بازی‌های خانوادگی، سفرهای کوتاه، رفتن به رستوران و کافی‌شاپ و قدم زدن در پارک رو بیاورید.
انتهای پیام