سید محمد مهاجرانی، نویسنده و شاعر کودک و نوجوان در نشست «نقش ادبیات کودک و نوجوان در تربیت نسل انقلابی» که در ایسنا برگزار شد ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و دهه فجر اظهار کرد: یک نویسنده و شاعر باید دامنه مخاطب خود را مشخص کند و متناسب با مخاطب خود در مسیر نویسندگی حرکت کند حدود ۲۵ سال است که در حوزه ادبیات نوجوان و البته به طور ویژه حوزه کودک مشغول به کار هستم و خروجی آن در کتاب‌ها، مجلات و بخشی از متون کتب درسی قابل مشاهده است.
وی وظیفه خود را ترویج معارف دین، قرآن و اهل‌بیت(ع) میان قشر کودک و نوجوان توصیف کرد و گفت: اقیانوس عمیق معارف دینی در اختیار است فقط به افرادی نیازمند است تا گوهرهای ناب این اقیانوس را با زبان کودکانه، گویا، روان و زیبا به نسل کودک و خردسال امروز منتقل کند، از طرفی انقلاب اسلامی ایران برخلاف دیگر انقلاب‌ها برگرفته از معارف دین است و با وجود پایه‌های دینی انقلاب اسلامی و علاقه‌ای که به ادبیات دینی داشتم به خلق آثاری در عرصه انقلاب اسلامی پرداختم.
صحنه‌آرایی و فضاسازی دو عامل مهم در نقل داستان‌های انقلابی
مهاجرانی تصریح کرد: برای کشف رمز انقلاب اسلامی ایران؛ نقش زنان، کسبه، روحانیون، جوانان، نوجوانان و دیگر اقشار جامعه و چگونگی ارتباط رهبر انقلاب با مردم، ابتکار و خلاقیت نیروهای انقلاب باید بررسی شود؛ در کتاب «میدان انقلاب» سعی کردم، ابتدا به مرور تاریخ انقلاب تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ پرداختم و در بخش دوم کتاب دستاوردهای چهل‌ساله انقلاب تا سال ۱۳۹۷ مورد بررسی قرار گرفته و دستاوردها بیان شده است.
این نویسنده کودک و نوجوان اظهار کرد: بخشی از حوادث قبل از انقلاب اسلامی با سختی و تلاش مجاهدانه مردم همراه بوده و این وظیفه ماست که این خاطرات تلخی که به واسطه انقلاب اسلامی شیرین شد را برای کودک امروز شرح دهیم باید بیان کنیم که تمامی اقشار جامعه برای به وقوع پیوستن این انقلاب اعم از پیر، جوان و کودک تلاش کردند.
مهاجرانی بیان داستان‌های انقلاب را برای کودکان آموزنده دانست و عنوان کرد: با بازگو کردن این داستان‌ها حس شجاعت در کودکان به وجود می‌آید، باعث می‌شود کودک نیز خود را در اجتماع فردی تاثیرگذار و مهم تلقی کند. بنابراین باید در بیان خاطرات انقلاب به صحنه‌آرایی، فضاسازی و دیگر عوامل مهمی که در تصویرسازی داستان برای خوانندگان تاثیرگذار است، دقت شود.
این نویسنده در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییرات فرهنگی و اجتماعی چه چالش‌هایی در نوشتن داستان‌های انقلابی برای کودک و نوجوان وجود دارد، ادامه داد: اوایل انقلاب در دهه ۶۰ حال و هوای جنگ در جامعه وجود داشت و مردم تمام تلاش خود را برای خاتمه دادن به جنگ انجام می‌دادند اما در حال حاضر انواع مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در خانواده‌ها مشاهده می‌شود که خواسته یا ناخواسته بر روی کودکان نیز تاثیر می‌گذارد از این رو دغدغه کودکان امروز نیز باید تشخیص داده شود؛ چالش دیگر جمع‌آوری داستان‌های تلخ و شیرین، سخت و آسان در کنار یکدیگر است گاهی افراط در بیان داستان‌های انقلاب و حتی دفاع مقدس نیز دیده می‌شود.ظ
مهاجرانی افزود: باید ابعاد مختلف در بیان یک نقل تاریخی در قالب داستان در نظر گرفته شود یعنی نویسنده یا شاعر بدون جبهه‌گیری به شرح واقعه بپردازد به طور مثال، یکی از ابتکارات انقلابیون برای جذب ارتشی‌ها گل بارانی بود که بعد از نماز عید فطر اتفاق افتاد و در آخر مردم در لوله‌های تفنگ سربازان گل قرار دادند، سربازان شاهنشاهی برای متفرق کردن مردم به هر شکلی آمده بودند اما در نهایت به مردم پیوستند پس نباید فقط به یک وجه خاص از داستان اشاره کرد.
نویسنده فرصت تجربه کردن وقایع را برای مخاطب فراهم می‌کند
وی چاشنی طنز را برای جذاب شدن داستان‌ها مناسب دانست و گفت: به طور مثال، هنگام انقلاب از سمت انقلابیون به سربازان دستور داده شد که پادگان‌ها را ترک کنند و می‌دانید که سربازها کچل هستند، از سازمان ساواک هم دستور داده شده بود سربازهای فراری را دستگیر کنند به همین خاطر بسیاری از مردم برای کمک به سربازان موهای خود را تراشیدند، به عنوان یک نویسنده این اتفاق را با چاشنی طنز در کتاب خودم آوردم در واقع مهم‌ترین رکن داستان‌نویسی پرهیز از ابهامات است وگرنه استفاده از طنز و شوخی برای داستان اشکالی ندارد.
مهاجرانی ادامه داد: همه مردم فرصت تجربه کردن همه چیز را ندارند بنابراین نویسندگان در انتقال این تجربیات موفق و ارزشمند به افراد نقش موثری را ایفا می‌کنند و اگر محتوای نویسنده عمیق باشد، ابتکار در نوشتن کتاب به خرج داده باشد و چکش‌کاری‌های لازم را انجام داده باشد قطعا محتوای نوشته شده تاثیرگذار خواهد بود.
این نویسنده با بیان اینکه ادبیات کودک و نوجوان نقش مهمی در تربیت نسل‌های آینده و انتقال ارزش‌های یک انقلاب دارد، تاکید کرد: داستان‌ها و اشعار می‌توانند مفاهیمی مانند ایثار، عدالت‌خواهی، استقلال و هویت ملی را به زبان ساده و تاثیرگذار به کودکان منتقل کنند.
وی اضافه کرد: از طریق شخصیت‌های داستانی و روایت‌های جذاب، کودکان می‌توانند با آرمان‌های انقلاب اسلامی آشنا شده و آن‌ها را درونی کنند؛ همچنین ادبیات می‌تواند حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی را در نسل جدید تقویت کند، بنابراین حمایت از نویسندگان این حوزه و ترویج آثار ارزشمند، گامی موثر در تربیت نسل آگاه و انقلابی خواهد بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود هم‌خوانی را از شیوه‌های جذاب کتابخوانی معرفی کرد و افزود: در صورت هم خوانی کتاب فضای مباحثه پیرامون موضوع کتاب ایجاد می‌شود و شرایط این امر در کتابخانهها، مکان‌های آموزشی و تربیتی فراهم است و برای کودکان بسیار مفید خواهد بود.
مهاجرانی یادآور شد: شروع یک داستان برای جذب مخاطب بسیار تاثیرگذار است که به واسطه‌ی هنر یک نویسنده اتفاق می‌افتد، تبلیغ کتاب و کتابخوانی نیز از دیگر عوامل برای جذب افراد به سمت فرهنگ کتابخوانی است.
تکنیک‌های نویسندگی باید در کنار اطلاعات کافی باشد
وی با بیان اینکه در حوزه ادبیات کودک با گرایش انقلاب اسلامی مشکلاتی وجود دارد، گفت: تمامی نویسندگان دغدغه‌مند و علاقه‌مند به این حوزه نیستند پس ابتدا باید وضعیت نویسندگان کودک را بررسی کرد، دومین چالش عجولانه عمل کردن نویسندگان است که باعث غافل شدن از ظرافت و جزئیات داستان می‌شود که در نهایت داستان جذابیت کافی را نخواهد داشت.
مهاجرانی بیان کرد: برخی دیگر از نویسندگان حوزه کودک با گرایش انقلاب اسلامی دغدغه محتوایی دارند اما تکنیک‌های قصه‌نویسی را بلد نیستند و برخی به تکنیک‌ها مسلط هستند اما دغدغه‌ای ندارند بنابراین به افرادی نیازمندیم که از لحاظ اطلاعات و محتوا قوی باشند و به ظرافت و تکنیک‌های داستان‌نویسی هم مسلط باشند در این صورت یک داستان بی‌عیب و نقص نوشته خواهد شد.
این نویسنده کودک و نوجوان به نویسندگان تازه‌کار و جوان توصیه کرد: ابتدا با ادبیات کهن کشور مانند سعدی، شاهنامه مأنوس باشند همچنین با سایر آثارهای موفق نویسندگان و شاعران دیگر کشورها آشنا باشند به ویژه اینکه در عصر امروز نویسندگان جوان به راحتی به منابع دسترسی دارند.
مهاجرانی تصریح کرد: ادبیات کودک و نوجوان یک هنر و یک امر مبنایی و اساسی است، در این حوزه زمانی که ادبیات قوی باشد شاخه‌های دیگر هنر و ادبیات نیز قوی خواهد بود؛ اگر می‌خواهیم کودکان از آسیب‌های فضای مجازی در امان نگه داریم باید کتاب را جایگزین بازی‌های رایانه‌ای قرار بدهیم که همین امر به تقویت تمرکز در کودکان کمک خواهد کرد، زیرا کودک باید جمله‌ها را سطر به سطر بخواند تا موضوع را درک کند که همین موضوع باعث تمرین صبر و تمرکز می‌شود.
این نویسنده در پاسخ به این سوال که نمونه موفقی از کتب کودک و نوجوان با موضوع انقلاب اسلامی را معرفی کنید، یادآور شد: برای این کار باید به همه آثار مسلط بود که کار دشواری است؛ اما به عنوان نویسنده مجموعه شش جلدی «سرزمین ایران، سرزمین ایمان» این اثر را یکی از نمونه‌های موفق می‌دانم، زیرا در این کتاب به زوایای مختلف کشور ایران پرداخته شده که جلد اول آن به تشریح اماکن مذهبی کشور، جلد دوم به ویژگی‌های امام خمینی(ره)، جلد سوم مقایسه پرچم ایران با سایر کشورها، جلد چهارم به تشریح ویژگی کودکان ایرانی پرداخته، جلد پنجم شامل نقشه ایران و جغرافیای آن و جلد آخر درباره مردم ایران نوشته شده است.
انتهای پیام