به گزارش ایسنا، شهرنشینی مدرن با چالش‌های بی‌شماری روبه‌رو است. افزایش سریع جمعیت و توسعه زیرساخت‌ها در بسیاری از شهرها، مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی گسترده‌ای را ایجاد کرده است. در این میان، یکی از مسائل کلیدی، پیدا کردن راه‌حل‌هایی برای بهینه‌سازی استفاده از منابع شهری است. از طرفی، فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان ابزاری قدرتمند در عرصه‌های مختلف زندگی مدرن نقش‌آفرینی می‌کند. از مدیریت پسماند تا تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، این فناوری توانسته است چهره شهرها را تغییر دهد. اما آنچه که شهرهای امروز را به سمت پیشرفت سوق می‌دهد، استفاده از فناوری برای ایجاد شهرهایی فراگیر است؛ شهرهایی که نه‌تنها زندگی را برای شهروندان آسان‌تر می‌کنند بلکه در مسیر توسعه پایدار گام برمی‌دارند.
محققان بر این باور هستند که شهرهای آینده نمی‌توانند تنها به گسترش فیزیکی و کالبدی اکتفا کنند. چالش‌های محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی نیازمند هم‌افزایی در مدیریت شهری است. در نتیجه، رویکردهای جدیدی مانند شهرهای هوشمند و شهرهای فراگیر شکل گرفته‌اند. این شهرها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، نه‌تنها مشکلات موجود را کاهش می‌دهند، بلکه زمینه‌ساز توسعه‌ای پایدار می‌شوند.
در همین رابطه، فرزانه ساسان‌پور از گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، به همراه دو تن از همکاران خود، پژوهشی در زمینه مفهوم شهرهای فراگیر انجام داده‌اند. این پژوهش تلاش می‌کند با بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی شهری، راهکارهای مؤثری برای دستیابی به پایداری ارائه دهد.
مطالعه مورد اشاره با رویکردی توصیفی-تحلیلی به تحلیل مفهوم شهر فراگیر پرداخته است. محققان با مرور منابع علمی موجود و بررسی داده‌های مرتبط، تلاش کردند تا نشان دهند چگونه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند به ابزاری کلیدی در مدیریت چالش‌های شهری تبدیل شود.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که شهرهای فراگیر بر پایه تعامل میان انسان، فضا و فناوری اطلاعات شکل می‌گیرند. این شهرها با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته‌ای چون حسگرها و داده‌های بزرگ، خواهند توانست ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فضایی خود را بهینه‌سازی کنند. برای مثال، در این شهرها، مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها بهبود یافته و امکاناتی مانند حمل‌ونقل عمومی به‌شکل هوشمند مدیریت می‌شود. همچنین، زیرساخت‌های شهری به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که محدودیت‌های زمانی و مکانی را حذف کرده و از منابع به‌طور کارآمد استفاده شود.
پژوهشگران تأکید دارند که یکی از مزایای کلیدی شهرهای فراگیر، کاهش مشکلات زیست‌محیطی و افزایش رقابت‌پذیری اقتصادی است. این شهرها نه‌تنها زندگی روزمره را برای شهروندان آسان‌تر می‌کنند؛ بلکه با مدیریت هوشمندانه منابع، زمینه‌ساز توسعه‌ای پایدار می‌شوند.
بر اساس این مطالعه، فناوری اطلاعات و ارتباطات در قلب توسعه شهرهای فراگیر قرار دارد. استفاده از داده‌های بزرگ، محاسبات ابری و ابزارهایی مانند سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی، امکان مدیریت بهتر منابع و خدمات شهری را فراهم می‌کند. این فناوری‌ها به شهروندان کمک می‌کنند تا در تصمیم‌گیری‌های شهری مشارکت فعال داشته باشند و زندگی در شهرها بهبود یابد.
شهرهای فراگیر با تمرکز بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، نه‌تنها زندگی را برای شهروندان آسان‌تر می‌کنند بلکه زمینه‌ساز حرکت به سمت آینده‌ای پایدار و هوشمند هستند. این رویکرد نوآورانه می‌تواند الگویی برای شهرهای در حال توسعه باشد و چالش‌های جمعیتی، زیست‌محیطی و اقتصادی را به‌شکل مؤثری مدیریت کند.
این پژوهش که در فصلنامه «پژوهش‌های جغرافیای انسانی» منتشر شده است، گامی مهم در معرفی شهرهای فراگیر به‌عنوان رویکردی جدید در برنامه‌ریزی شهری به‌شمار می‌رود. فصلنامه فوق که زیر نظر دانشگاه تهران فعالیت می‌کند، به ارائه جدیدترین یافته‌های علمی در حوزه مطالعات شهری و جغرافیا می‌پردازد.
انتهای پیام