به گزارش ایسنا، درحالی که ششمین دوره شورای شهر به ماههای پایانی نزدیک میشد، یکشنبه (۷ بهمن) اعضای مجلس شورای اسلامی طرح اصلاح موادی از قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور را در دستور کار قرار دادند و در نهایت طرح تمدید ۶ ماهه شوراها با ۱۳۶ رأی موافق، ۱۰۰ رأی مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۲۴۳ نماینده حاضر مورد موافقت آنها قرار گرفت و طبق تبصره ۱ این طرح دوره ششم شورای شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداران و دهیاران منتخب آنها در ۲۳ دی ماه ۱۴۰۴ خاتمه یافته و دوره هفتم این شورا و منتخبین آنها از ۲۴ دی ماه ۱۴۰۴ آغاز میشود.
پیش از این در تاریخچه ادوار شوراها چنین تصمیمی مبنی بر تغییر مدت زمان برگزاری جلسات اخذ شده بود؛ شوراهای اسلامی شهر طی شش دوره اخیر خود حواشی زیادی از جمله انحلال یا تمدید دو ساله دوره را تجربه کرده است.
بیشتر بخوانید:
موافقت مجلس با تمدید ۶ ماهه دوره ششم شوراها
انتقاد چمران از تمدید ۶ ماهه مدت زمان شوراهای ششم
نخستین انتخابات شورای اسلامی شهرها و روستاها هفتم اسفندماه سال ۱۳۷۷ برگزار شد و در این سال در بیش از ۴۰ هزار حوزه انتخاباتی در کشور، انتخابات برگزار و حدود ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم در سراسر کشور جهت اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند و به این ترتیب شوراهای اسلامی در کشور از ۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کردند.
نگاهی به تشکیل پنج دوره شورای اسلامی شهر تهران
سه دوره اول این شورا ۱۵ عضو اصلی و ۶ نفر عضو علیالبدل داشت؛ اما در دور چهارم تعداد اعضا به ۳۱ نفر عضو اصلی و ۱۲ نفر عضو علیالبدل افزایش پیدا کرد؛ البته در خرداد ۱۳۹۵ شورای نگهبان با مصوبهٔ مجلس برای کاهش تعداد اعضای شورای شهر تهران به ۲۱ نفر موافقت کرد و نهایتا در پنجمین دوره شوراها، تعداد اعضای شورای شهر تهران، ری و تجریش به ۲۱ نفر کاهش یافت.
هیئت رئیسه شورا شامل رئیس، نایب رئیس، دو نفر منشی و سخنگو میباشد. طی حدود ۲۲ سال فعالیت شورای شهر تهران، عبدالله نوری در اولین دوره و مهدی چمران در دورههای بعد تا پایان دوره چهارم رئیس شورا بودند، البته به استثنای سال نخست دوره چهارم که احمد مسجدجامعی ریاست آن را بر عهده داشت. در پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران نیز در هر چهار سال محسن هاشمی به عنوان ریاست این شورا انتخاب شد.
نخستین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰
دوم خرداد سال ۱۳۷۸ انتخابات نخستین دوره شورای شهر تهران برگزار شد. در این دوره شورا کار خود را با حواشی بسیاری آغاز کرد؛ دورهای که عبدالله نوری به عنوان نفر اول منتخبان، نزدیک به ۶۰۰ هزار رأی کسب کرد و رئیس اولین دوره شورای شهر شد. در این انتخابات اصلاح طلبان به صورت کامل و لیستی رأی آوردند و تمامی کرسیهای شورای شهر تهران را از آن خود کردند. این شورا بین دو طیف کارگزاران و مشارکت تقسیم شد ولی اختلاف برای انتخاب شهردار شکل گرفت و نهایتا مرتضی الویری با ۱۵ رأی شهردار شد و ۳ سال در این پست باقی ماند ولی پس از این ۳ سال، استعفا داد و بعد از وی، ۳۰ بهمن ماه سال ۱۳۸۰ تا ۱۳ اسفند ماه سال ۱۳۸۰ محمد حقانی به عنوان سرپرست شهرداری تهران تعیین شد.
به گفته بسیاری در شورای دوره نخست جنبههای سیاسی بر جنبههای تخصصی غلبه داشت و همین موضوع اختلافات بسیاری را شکل داده بود. پس از الویری؛ ملک مدنی برای کمتر از یک سال به عنوان شهردار تهران انتخاب شد ولی کمی بعد اختلافات بار دیگر بالا گرفت و نهایتا موضوع به شورای حل اختلاف و وزارت کشور و همچنین دفتر ریاست جمهوری و نمایندگان سه قوه رسید. این اختلافات تاجایی ادامه پیدا کرد که بحث انحلال شورا مطرح شد. بحثی که توسط معاون امور اجتماعی و شورای وقت وزارت کشور مطرح شد.
طرح انحلال، اختلافات را بیشتر کرد؛ تا جایی که هیات حل اختلاف مرکزی شامل نمایندگانی از قوای سه گانه کشور و حکمیتی رسمی میان طرفین اختلاف در شورا، رأی به انحلال شورای شهر دوره اول دادند و پس از آن محمدحسین مقیمی به عنوان سرپرست شهرداری تهران منصوب شد. به این ترتیب تجربهای ناموفق برای نخستین دوره شوراها رقم خورد. در این دوره ابتدا عبدالله نوری و پس از آن دوزدوزانی ریاست شورا را برعهده داشتند.
دومین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶
انتخابات دومین دوره شورای شهر تهران در ۱۹ اسفند سال ۱۳۸۱ برگزار شد که در آن ۵۶۲هزارو ۵۲۲ نفر شرکت کردند و مهدی چمران منتخب دوره، ۱۹۲ هزارو ۷۱۶ رأی کسب کرد و ریاست شورای شهر را برعهده گرفت. از ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۸۲ محمود احمدی نژاد شهردار تهران شد و تا ۷ تیر سال ۱۳۸۴ شهردار ماند؛ اما با کاندیدا شدنش برای ریاست جمهوری به مدت دوماه علی سعیدلو به عنوان سرپرست شهرداری انتخاب شد و پس از آن هم در ۲۳ شهریور سال ۱۳۸۴ محمدباقر قالیباف تا سال ۱۳۸۶ به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.
سومین دوره شورای شهر تهران (۱۵ نفره)- ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲
انتخابات شورای سوم ۲۴ آذر سال ۱۳۸۵ برگزار شد که در آن یک میلیون و ۶۵۶ هزارو ۵۵۸ نفر شرکت کردند؛ یعنی چیزی حدود سه برابر مشارکت در دوره دوم شورا که در آن مهدی چمران به عنوان منتخب ۶۰۳ هزارو ۷۶۶ رأی کسب کرد؛ در این دوره نیز مهدی چمران ریاست شورا را برعهده داشت. این دوره به دلیل لزوم همزمانی انتخابات شوراها با ریاست جمهوری با ۲ سال افزایش عمرش شش ساله به پایان رسید که در این دوره هم محمدباقر قالیباف به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.
چهارمین دوره شورای شهر تهران (۳۱ نفره)- ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶
انتخابات چهارمین دوره شورای شهر تهران ۲۴ خرداد ماه سال ۹۲ برگزار شد که در آن ۲ میلیون و ۷۸۶ هزارو ۳۵۷ نفر شرکت کردند و مهدی چمران به عنوان منتخب ۵۶۶ هزار و ۶۱۴ رأی کسب کرد. در این دوره در سال اول احمدمسجدجامعی و سه سال دیگر را مهدی چمران ریاست شورا را برعهده داشت. در این دوره نیز محمدباقر قالیباف به طور کامل در کل دوره با رأی اعضای شورای شهر تهران شهردار تهران باقی ماند.
اعضای چهارمین دوره شورای شهر تهران ۳۱ نفر عضو اصلی (شامل: ۱۳ نفر از لیست اصلاحطلبان، ۱۷ نفر از لیست اصولگرایان و ۱ نفر مشترکاً در هر دو لیست) و ۱۲ عضو علیالبدل برگزیده داشت؛ این درحالیست که برای دوره پنجم شورای شهر با رأی مجلس شورای اسلامی و تصویب شورای نگهبان تعداد اعضای شورای شهر در سال ۹۵ به ۲۱ نفر کاهش یافت و در نهایت تعداد اعضای شورای شهر در انتخابات سال ۹۶ به ۲۱ نفر کاهش یافتند و در این دوره شورای شهر نیز ۲۱ منتخب مردم تهران از لیست امید اصلاح طلبان انتخاب شدند.
پنجمین دوره شورای شهر تهران (۲۱ نفره)- ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰
انتخابات دوره پنجم شورا نیز در خرداد سال ۱۳۹۶ برگزار شد و بار دیگر اصلاح طلبان به طور کامل و لیستی، تمامی کرسیهای این دوره شورا را از آن خود کردند. در این دوره تعداد اعضای شورا از ۳۱ نفر به ۲۱ نفر کاهش پیدا کرد.
در پنجمین دورای شورای شهر تهران محسن هاشمی به عنوان منتخب یک میلیون و ۱۳۸هزارو ۴۷۳ رأی کسب کرد و برای هر چهار سال ریاست این دوره شورا را برعهده داشت.
هر چند اختلافاتی مثل دوره نخست شوراها که با حضور کامل اصلاح طلبان همراه بود را نداشت؛ اما انتخاب شهردار تهران با حواشی همراه بود؛ به شکلی که در ابتدا مصطفی سلیمی برای یک روز یعنی ۵ شهریور ۱۳۹۶ سرپرست شهرداری تهران شد و پس از آن با تأخیر در جواب استعلامات نهایتا محمدعلی نجفی به عنوان شهردار تهران انتخاب شد. وی که از ابتدای شهریور ماه سال ۱۳۹۶ انتخاب شده بود ۵ شهریور به پست شهرداری تهران رسید و ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ از این پست با طرح علت مریضیاش استعفا داد.
به این ترتیب پس از نجفی سمیعالله حسینی مکارم از ۲۱ فروردین سال ۱۳۹۷ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ به عنوان سرپرست شهرداری تهران انتخاب و نهایتا سید محمدعلی افشانی در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ از سوی شورا به عنوان شهردار تهران انتخاب شد، اما وی نیز در ۲۶ آبان ۱۳۹۷ به دلیل اجرای قانون منع به کارگیری بازنشستگان مجبور به کناره گیری از شهرداری تهران شد و پس از وی شورا پیروز حناچی را به عنوان شهردار تهران انتخاب کرد که در آبان سال ۱۳۹۷ تا پایان دوره به عنوان شهردار تهران مشغول به کار بود.
ششمین دوره شورای شهر تهران (۲۱ نفره)- ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴
انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ همزمان با انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری ایران برگزار شد. در این دوره مهدی چمران با ۴۸۶۲۸۲ رأی ریاست شورای ششم را برعهده گرفت و تاکنون نیز در این سمت قرار دارد. اعضای ششمین دوره شورای اسلامی شهر تهران روز یکشنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۰، علیرضا زاکانی را با ۱۸ رأی از مجموع ۲۱ رأی به عنوان نوزدهمین شهردار تهران برگزیدند.
بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در روز یکشنبه (۷ بهمن)، دوره ششم شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداران و دهیاران منتخب آنها در ۲۳ دی ماه ۱۴۰۴ به پایان میرسد و دوره هفتم این شورا و منتخبان آنها از ۲۴ دی ماه ۱۴۰۴ آغاز میشود.
اما با توجه به اینکه بودجه هر ساله شهرداری تهران در دی و بهمن بررسی میشود، تمدید ۶ ماهه ششمین دوره شورای شهر تهران و آغاز دوره هفتم شورای شهر در زمان تعیین شده مورد انتقاد برخی از کارشناسان مدیریت شهری تهران قرار گرفته است.
مهدی چمران رئیس ششمین دوره شورای شهر تهران که در سه دوره دیگر شورای شهر تهران نیز حضور داشته است با انتقاد نسبت به تمدید ۶ ماهه شوراها گفت: «سال آینده با مشکل کمبود زمان برای بررسی بودجه رو بهرو میشویم اما باید توجه کنیم چهار سال بعد چه میشود؟ اصل بحث ما این بود که انتخابات را دو سال به دو سال برگزار کنند تا انتخابات با هم برگزار شود. این تصمیم درست نیست و بایستی بررسی مجدد شود. عدم مشورت با شوراها این آسیبها را وارد میکند و اگر مشورت میشد شاید وضعیت فرق میکرد.»
به گزارش ایسنا، باید منتظر ماند و دید کدام جناح دوره جدید مدیریت شهری را از آن خود میکند و شهرداری تهران میتواند از زمان اندک خود برای به نتیجه رساندن بودجه سال ۱۴۰۵ استفاده کند یا خیر.
انتهای پیام