غزه که در عربی قطاع غزه، در انگلیسی Gaze Strip و در عبری رتزوعات غزه نامیده می‌شود، منطقه‌ای نوارگونه در جنوب شرقی دریای مدیترانه و جنوب غربی فلسطین است. نام آن از بزرگ‌ترین شهر نوار یعنی غزه گرفته می‌شود. رفح، بیت لحیا و خان یونس از دیگر شهرهای این نوار است. آنچه در ادامه می‌خوانید مروری بر سه کتاب فارسی و تخصصی در حوزۀ علوم سیاسی است که برای ورود به این قلمرو و آگاهی از این نوار کوچک مفید است.
غزه در بحران
کتاب «غزه در بحران» اثری از نوآم چامسکی، مورخ و نظریه‌پرداز معروف است که با ترجمۀ محسن عسکری جهقی در اختیار فارسی‌زبانان قرار گرفته. این کتابِ ۲۹۳ صفحه‌ای را نشر ثالث در سال ۱۴۰۲ منتشر کرده است. «غزه در بحران» دراصل مجموعه‌ای از چند گفت‌وگو با چامسکی است که از منظر سیاسی به مناقشه فلسطین و اسرائیل نگاه می‌کند.
چامسکی که او را «مهم‌ترین دانشمند زنده دنیا» نامیده‌اند، در این کتاب از منظری به دنیای فلسطین وارد می‌شود که در تضاد با روایت‌های اسرائیلی است. در این اثر تلاش شده تا ضمن نگاه همه‌جانبه و دقیق به گذشته روابط فلسطین و اسرائیل وضعیت کنونی آن را قابل درک و آینده آن را ترسیم کند. «غزه ۲۰۰۹: تمام این درندگان را نابود کنید!» از معروف‌ترین و پرکشش‌ترین مقالات چامسکی در این کتاب است که حمله اسرائیل را به نوار غزه از دسامبر ۲۰۰۸ تا ژانویۀ ۲۰۰۹ واکاوی می‌کند.
در بخشی از این کتاب که خواندنش به دوستداران مطالعات خاورمیانه پیشنهاد می‌شود، چنین آمده است: «نوار غزه کمی بیش از دو درصد اراضی فلسطین است، اما در اخبار، رسانه‌ها و در یورش‌های بی‌رحمانه اسرائیل به این ناحیه، مانند قتل‌عام گسترده‌ای که ژانویه ۲۰۰۹ روی داد، و به‌طور کلی هرجا که نامی از نوار غزه به میان می‌آید، هیچ‌گاه به این نکته ظریف اشاره نمی‌شود. نوار غزه آن‌قدر کوچک است که هیچ‌گاه جدای از اراضی فلسطین دیده نمی‌شد.»
جنگ هشت‌روزه غزه و نقش جمهوری اسلامی ایران
کتاب «جنگ هشت‌روزه غزه و نقش جمهوری اسلامی ایران» اثری از سیده راضیه موسوی و سیدعلی نجاتی است که در سال ۱۴۰۲ به کوشش نشر شمس دانش در ۲۹۵ صفحه منتشر شده. نویسندگان این کتاب در حالی به مسئله جنگ هشت‌روزه و تحلیل ابعاد آن پرداخته که منابع مطالعاتی بسیار کمی دردسترس داشته‌اند.
جنگ هشت‌روزه یا تجاوز وحشیانه اسرائیل به غزه از بزنگاه‌های حیاتی در تاریخ خاورمیانه است که بر مناسبات منطقه تأثیرات بسیاری می‌گذارد. درواقع، پس از این جنگ حامیان فلسطین یا جبهه مقاومت و در رأس همه آن‌ها جمهوری اسلامی ایران جایگاهشان در منطقه بیش از گذشته ارتقا پیدا می‌کند.
در بخشی از این کتاب که برای طرفداران تاریخ سیاسی جهان اثر مناسبی است، چنین آمده: «جنگ هشت روزه غزه که از ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲ به طول انجامید، نقطه عطف جدیدی در روند رویارویی رژیم صهیونیستی با جبهه مقاومت رقم زد. تکیه اصلی رژیم صهیونیستی در این جنگ بر حملات هوایی بود و ارتش صهیونیستی برخلاف جنگ‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ علیه غزه وارد عملیات نظامی نشد.»
از غزه تا قدس
کتاب «از غزه تا قدس» کاری از مؤسسه اندیشکده برهان است که سال ۱۳۹۵ در ۱۲۸ صفحه و به همت نشر دیدمان به بازار فرهنگی کشورمان راه یافت. این کتاب نیز به تاریخ روابط فلسطین و اسرائیل نظر دارد، اما آنچه کتاب را از سایر آثار متمایز می‌کند، واکاوی و تحلیل گفتمان انقلاب و مقاومت اسلامی و تأثیر آن بر فلسطین است.
اگر مسئله فلسطین در دهه‌های اخیر همواره یکی از مسائل کلیدی جهان اسلام بوده است، انقلاب اسلامی ایران پیشرو در این موضوع و پیشتاز در دفاع از مردم فلسطین محسوب می‌شود. درواقع، نمی‌توان انکار کرد که در سیاست خارجی ایران مسئلۀ فلسطین همواره اولویت داشته و بر این منطقه اثرگذار بوده است.
در قسمتی از این کتاب که خواندنش به دوستداران تاریخ انقلاب اسلامی و روابط بین‌الملل با محوریت فلسطین توصیه می‌شود، به نقل از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای این‌گونه آمده: «در مقابله با رژیم صهیونیستی، باید از سوی فلسطینی‌ها دست قدرت نشان داده بشود. کسی گمان نکند که اگر چنانچه موشک‌های غزه نبود، رژیم صهیونیستی کوتاه می‌آمد؛ خیر. حالا شما نگاه کنید ببینید در کرانه باختری چه می‌کنند! در کرانه باختری که موشکی وجود ندارد، سلاحی وجود ندارد، تفنگی وجود ندارد؛ آنجا تنها ابزار مردم سنگ است [...].»
آنچه گذشت مروری بر سه کتاب حوزه علوم سیاسی بود که هرکدام از زاویه‌ای به مسئلۀ غزه نگاه می‌کند. این کتاب‌ها همچنان که نگاه تخصصی به غزه دارند، می‌توانند به خوانندگان حرفه‌ای‌تر تاریخ غرب آسیا کمک کنند و راهگشا باشند.
انتهای پیام