به گزارش ایسنا، آیین نکوداشت هفته پژوهش با حضور جمعی از فرهیختگان و پژوهشگران میراث فرهنگی و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دوشنبه ۲۶ آذرماه برگزار شد. در این مراسم، پس از برشمردن برخی چالش‌ها، پژوهشگران برجسته حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و هنرهای سنتی تجلیل شدند. همچنین در میانه مراسم، تودیع و معارفه رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با معرفی محمد ابراهیم زارعی به عنوان سرپرست این پژوهشگاه، برگزار شد.
سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این مراسم، پیش از آغاز سخنانش، نام سیدمنصور سیدسجادی، حمیده چوبک، محمدرضا خلعتبری، جلیل گلشن، علی صدرایی را برای قدردانی از تلاش‌های و پژوهش‌های آنها، فراخواند و خواست که این پژوهشگران و فرهیختگان میراث فرهنگی را تشویق کنند.
او در ادامه گفت: امروز از نزدیک در نمایشگاه هفته پژوهش، تلاش‌های پژوهشگران را دیدم و از زحمات همه کسانی که در تولید محتوا، برگزاری نمایشگاه و فضای زیبایی که در غرفه پژوهشگاه ایجاد کرده بودند صمیمانه قدردانی می‌کنم. امیدوارم در مسیر توسعه علم همیشه سلامت باشند.
صالحی امیری ادامه داد: همه نکات، نامه‌ها و گزارش‌های که انفرادی ارایه کردید را دیدم و دنبال کردم. برداشتم این است که امروز پژوهشگاه به چند تغییر استراتژیک نیاز دارد. اولین آن ایجاد مفصل‌بندی بین پژوهشگاه و معاونت‌های اصلی وزارت با اولویت میراث فرهنگی است. برداشتم این است که در جزایر مستقل زیست می‌کنیم و تداوم آن، نه ممکن است و نه درست. حتما باید مفصل‌بندی جدیدی با تعریف ماموریت جدید بین پژوهشگاه و اجزا سه. گانه وزارت شکل گیرد.
او اضافه کرد: سازمان میراث فرهنگی ایجاد شد برای ثبت و صیانت و حفاظت و این پژوهشگاه برای کاوش و مرمت و پژوهش‌های مردم‌شناسی، انسان‌شناسی و زبان‌شناسی تشکیل شد. نمی‌تواند و نمی‌توانیم بین این پژوهشگاه بزرگ که بیش از ۸۰ هیأت علمی و ۲۵۰ کارشناس در خود جای داده نسبت به دستگاه بزرگ و وزارت بی‌تفاوت باشد و پژوهشگاه باید در داخل زمین نقش‌آفرینی کند. باید هدایتگر باشد نه تماشاگر. این معنی ندارد که بخش‌های دیگر با وجود کاوش‌های دکتر و پژوهش‌های سیدسجادی و دیگران، از دستگاه شما بی‌بهره باشند. قطعا این مسیر غلط است و حتما باید اصلاح شود و مطمئن باشید یکی از ماموریت‌های اصلی که برای دکتر زارعی [سرپرست جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که در این مراسم معارفه شد] تعریف کردم این است چه ساختارهای تشکیلاتی برای این مفصل‌بندی باید تعریف شود.
صالحی امیری تاکید کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به ادغام ماموریتی نیاز دارد نه ساختاری. باید بین این پژوهشگاه و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایجاد پل شود. قطعا پیشران توسعه میراث فرهنگی در ایران باید پژوهشگاه باشد. این تولید انبوه باید در معاونت‌ها جاری باشد. برای من معنا ندارد که بین سازمان‌های خود دیوار کشیدیم و روابط جزیره‌ای ایجاد کنیم. این نگاه از بالا به پایین باید برداشت شود. گفتند شورای پژوهشی در پژوهشگاه نیست، این اشتباه است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادامه داد: بعد از ادغام ماموریتی بین پژوهشگاه و معاونت‌ها، بازنگری در هر بخش و ماموریت‌ها متناسب با ظرفیت‌های امروز موضوع دیگری است که باید پیگیری شود.
او تاکید کرد: پژوهشگاه نیازمند بازتعریف ماموریت خود و استفاده از تکنولوژی، ابزار و روابط است. مستمرا به ما گفتند که روابط ما با نهادهای بین‌المللی قطع شده است. نمی‌توانیم با دنیای امروز روابط‌مان قطع باشد، باید برویم و بیایند. راه توسعه این است که از ظرفیت علمی دنیای امروز بهره‌مند شویم. حتما باید پروژه‌ها و روابط مشترک شکل گیرد.
صالحی امیری در ادامه این بحث از اقداماتی برای ایجاد ساختار جدید و سازمانی مستقل برای بخش بین‌المللی این وزارتخانه اطلاع داد.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با نقدی بر روزمرگی اظهار کرد: ناراحت‌کننده است مثل بازاری‌ها هر روز چراغ‌ها را روشن می‌کنیم و روز را شروع می‌کنیم، باید برنامه منظم و منسجم داشته باشیم، پژوهشگاه اگه برنامه منظم نداشته باشد، دچار روزمرگی میشود.
او در ادامه به موضوع اجتماعی شدن وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری پرداخت و این سوال‌ها را مطرح کرد که مردم از فعالیت‌های پژوهشگاه چه اطلاعاتی دارند؟ چند درصد جامعه تولیدات پژوهشگاه را نشانه غرور و نشاط ملی می‌دانند؟ چرا در حوزه اجتماعی شدن پژوهشگاه کار نکردیم؟ چرا در اپلیکیشن‌ها با گیم‌های با موضوع آثار باستانی تولید نشده است؟ چرا احساس غرور ملی نمی‌کنند؟ چرا به مهاجرت فکر می‌کنند؟ کجا را پیدا می‌کنید این همه اثر ثبتی داشته باشد. یادم هست چند سال پیش مقاله‌ای خواندم با عنوان ایران سرزمین رازها و رمزها. هر نقطه ای از ایران را حفاری کنند رمزی و رازی را پیدا می‌کنند. تپه‌ای را در نزدیکی گرگان دیدم که ۲۶ خانوار دارد که هنوز نتوانسته‌ایم تکلیف آنها را مشخص کنیم. این تپه متعلق به ملت است باید آن را آزاد کنیم. البته با استانداری تفاهم کردیم که ۲۶ خانه در نزدیکی آن روستا ساخته شود تا این تپه تاریخی آزادسازی شود.
صالحی امیری اضافه کرد: به هر حال، این غفلت‌های تاریخی نابخشودنی است. وقتی هگمتانه ثبت شد ولی جامعه احساس نشاط نداشت. چون نتوانستیم به جامعه بقبولانیم که هگمتانه چه بوده است. این ما هستیم که نتوانستیم جذابیت ایجاد کنیم. این باید از برنامه‌های ما باشد.
او همچنین بر ذائقه‌سنجی، تولید و ارتقاء سطح مصرف تاکید کرد و گفت: این حساسیت‌ها در جامعه امروز کمتر دیده میشود، چطور درباره محیط زیست این حساسیت وجود دارد و چطور دریاچه ارومیه با حساسیت عمومی احیا میشود. این ماموریت مربوط به بخش باستان‌شناسی، حفاظت و مرمت، مردم‌شناسی و زبان‌شناسی خیلی مهم است که باید تقویت شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پایان سخنانش گفت: درباره حقوق و مزایا، امنیت شغلی و استخدام حتما در آینده اتفاقات جدی شکل می‌گیرد اعضای هیأت علمی پژوهشگاه و کارشناسان آن باید افزایش یابند.
مصطفی ده‌پهلوان نیز پیش از آنکه زارعی به عنوان سرپرست معرفی شود، با عنوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گزارشی از وضعیت پژوهش‌های این حوزه ارائه کرد و گفت: امروز به شدت در کشور دو خلاء بزرگ داریم؛ نخست آنکه دانشگاه‌های ما ماموریت‌محور نیستند و به قول ما باستان‌شناسان از قجر تا هجر کار می‌کنند. باید تمام گروه‌های ما به سمت ماموریت‌های ویژه علمی حرکت کنند. خلاء بزرگ دیگری که داریم ناشایستگی علمی است. ما جزیره‌ای کار می‌کنیم و نتوانستم شبکه‌سازی را برای تعمیق دانش به درستی انجام دهیم.
ده‌پهلوان ادامه داد: امروز در کشور بحران‌های زیادی داریم، بنابراین بخش عمده‌ای از پژوهش‌ها را به سمت میراث در خطر گسیل داشتیم. در این راستا دانشی که منفعت آن را نتوان به جامعه منتقل کند، دانش سودمندی نیست.
او با اشاره به تلاش‌های پژوهشگاه برای ایجاد بانک‌های اطلاعاتی با توجه به خلائی که در این بخش وجود داشت، گفت: در شروع کار در این پژوهشگاه، یک بند را به مجوزهای باستان‌شناسی اضافه کردیم که حقوق علمی و معنوی کاوش تا پنج سال در اختیار باستان‌شناس باشد و با پایان این مدت، پژوهش‌های حاصل از کاوش باید در اختیار جامعه قرار گیرد. جامعه ما محروم از این اطلاعات است. امروز متاسفانه از اسناد طبقه‌بندی‌شده و امنیتی برای گزارش‌های باستان‌شناسی یاد میشود. درحالی‌که برخی از پژوهشگران و باستان‌شناسان گزارش‌ها را هنوز کامل ارایه نداده‌اند و این درحالی است که کاوش‌های مهمی انجام شده است ولی ما یک برگ از گزارش آن کاوش‌ها را نداریم. باید نگاه گشتاپویی و پوچ را کنار بگذاریم و جامعه را از منابع اطلاعاتی محروم نکنیم.
ده‌پهلوان به موانع موجود بر سر راه تشکیل شورای پژوهشی نیز اشاره کرد.
سپس، ذات‌الله نیکزاد، معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گزارشی از فعالیت‌های پژوهشی این بخش ارایه کرد و گفت: برای تشکیل شورای پژوهشی زمینه‌چینی شده است و حتی ۵۰ تا ۶۰ درصد اعتبار آن هم تعیین شده ولی دبیرخانه شورای پژوهشی در معاونت توسعه مدیریت و مالی قرار گرفته است. جای پرسش و تعجب دارد که چطور میشود پژوهشگاه داشته باشیم اما شورای پژوهشی آم زیرمجموعه معاونت توسعه مدیریت و مالی باشد.
در این زمینه بخوانید:
محمدابراهیم زارعی، سرپرست جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز پس از آنکه از سوی صالحی امیری تودیع شد، در سخنانی گفت: نکته‌ای که خیلی با آن درگیر بودم این است که خیلی از پایگاه‌های ایران شناسی در دنیا تعطیل شده است، دلیل آن چیست؟ ما نیازمند تقویت و ارتباط بین‌المللی با پژوهشگران هستیم. از تمام اساتید می خواهم کمک کنند تا به اهداف بلند برسیم و کارهای کها نجام نشده و ناتمام مانده است را به پایان برسانیم. امیدوارم با کمک وزیر، ارتباط را با بدنه وزارتخانه بیشتر برقرار کنیم. تمام تلاش این خواهد بود که جایگاه قابل توجهی به پژوهشگاه بدهیم و حتما شورای پژوهشی به پژوهشگاه برمی‌گردد و قطعا بنیه نیروی انسانی تقویت میشود. تا آنجا که خبر گرفتم نیروی جوان به پژوهشگاه تزریق نشده است که باید این رویه تغییر کند.
در ادامه این مراسم، نشرهای تازه پژوهشگاه با حضور صالحی امیری و جمعی از پژوهشگران و اندیشمندان و رئیس پیشین و سرپرست جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری رونمایی شد و سپس، پژوهشگران برجسته سال معرفی و تجلیل شدند.
در پایان این مراسم نیز، نمایشگاه نویافته‌های باستان‌شناسی با حضور صالحی امیری، افتتاح شد.
انتهای پیام