محمد رحیمی‌خوش در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تازه‌ترین پژوهش‌هایی که در حوزه علوم گردشگری و تاسیسات وابسته به آن انجام شده اظهار کرد: در ابتدا باید بیان کرد که پژوهش از ریشه پژوهیدن و فاعل آن پژوهنده بوده کلمه کاملا فارسی است که ریشه در زبان پهلوی دارد و به معنای تحقیق، تفحص، جستجو، پایش، کنجکاوی و عمیق شدن در موضوع یا موضوعاتی خاص و مشخص است تا دانش و علم بشری در آن حوزه‌ها عمیق‌تر و گسترده شود.
وی افزود: مفهوم دانش و علم از این حیث اهمیت دارد که باید در یک حوزه پژوهشی متوجه باشیم که این حوزه قصد گسترش دانش عمومی بشری را دارد و یا هدف از آن واکاوی و عمیق‌تر شدن در بخش مشخصی از دانش است که آن را علم می‌نامیم.
این فعال گردشگری تصریح کرد: تصور کنید پژوهش تشعشعات نور خورشید است که بر سطح اقیانوس می‌تابند و سطح آن را کاملا روشن می‌سازد و کافی است برای دیدن این اقیانوس با امکانات دریانوردی در آن سفر کنید، بنابراین بررسی و پی بردن به عمق تاریک این اقیانوس همان دستیابی به علم است که نور به سختی به درون آن نفوذ می‌کند و برای مشاهده عمق آن علاوه بر امکانات دریانوردی نیازمند ابزارهای پیچیده‌ای مانند غواصی، نورهای کمکی و دیگر امکانات و نیروهای متنوع برای پی بردن به آنچه در تاریکی اقیانوس است، هستیم.
وی بیان کرد: بنابراین پژوهش در حوزه دانش بشری آسان‌تر از حوزه‌های تخصصی علمی است؛ اگرچه رسیدن به عمق اقیانوس نیازمند کشف سطح آن است. بدین معنا که برای تحقیق در یک حوزه علمی ابتدا باید دانش بشری در آن سطح گسترده شده باشد.
رحیمی‌خوش عنوان کرد: امروزه علم گردشگری یکی از حوزه‌های مهم پژوهشی در علوم انسانی است. تاریخچه علم گردشگری به زمانی بازمی‌گردد که مفهوم مبدأ و مقصد در سفرهای بشری شناخته شدند؛ مواردی که تا پیش از آن به دلیل عدم یکجانشینی بشر و نداشتن دانشی برای مسیریابی و جهت‌یابی توسط انسان وجود نداشت و گردشگری تنها مفهومی به منظور انجام جابجایی جهت برطرف کردن نیازهای اولیه آب، خوراک و مسکن به کار می‌رفت.
پژوهشگران علوم گردشگری بر موضوعات حوزه‌های علوم انسانی متمرکز شده‌اند
وی خاطرنشان کرد: امروزه با توجه به نیاز جامعه بشری، پژوهشگران علوم گردشگری هنگام پژوهش در این حوزه بیشتر از آنکه بر مسائل جغرافیایی مطالعه داشته باشند بر موضوعات حوزه‌های علوم انسانی شامل فرهنگ، روانشناسی، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، بازاریابی، مدیریت و اقتصاد متمرکز شده‌اند و این خود نشان از عمیق و عمیق‌تر شدن در ژرفای تاریک این بخش از دانش بشری است تا هر روز زوایایی تازه‌تر را در این حوزه برای ما روشن می‌کند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل توسعه دانش و علم برای انسان‌ها نیاز یا نیازهایی است که به واسطه رشد، توسعه و تکامل مدنیت برای انسان‌ها به وجود می‌آید. گردشگری همجوار با جغرافیا پاسخگوی نیازهای مادی انسان‌ها بودند اما امروزه با افزایش اوقات فراغت و نیز افزایش سطح رفاه زندگی بشر و توسعه تکنولوژی و فناوری، گردشگری به دنبال برآورده کردن نیازهای معنوی ما رفته است؛ از همین جهت حوزه‌های علوم انسانی که از آن‌ها یاد شد زوایایی جدیدتر از گردشگری را پیش روی ما باز کرده‌اند.
وی بیان کرد: انسان امروزی نیاز به خوراک، پوشاک، مسکن و ... که نیازهای اولیه ما طبق سلسله مراتب نیازهای مازلو هستند را از طریق گردشگری مرتفع نمی‌کند، بلکه از گردشگری به عنوان راهکار و ابزاری جهت دستیابی به نیازهای معنوی خود مانند آرامش، خود شکوفایی، مذهبی، علمی، تفریحی، درمانی و ... استفاده می‌کند. پژوهش‌های امروزه می‌تواند ژرفای عمیق‌تری از گردشگری و علوم وابسته به آن را در آینده برای ما روشن سازد، چراکه طی ۲ قرن اخیر همین تحقیقات بود که گردشگری را به یکی از مهم‌ترین صنایع اشتغال‌زایی و درآمدزایی در جهان تبدیل کرد.
رحیمی‌خوش اضافه کرد: مطالعات گسترده‌ای که طی ۲ قرن اخیر و پیش از آن صورت گرفته بود توانست حوزه صنعتی گردشگری را پدیدار و آن را به مهم‌ترین صنعت خدمات در جهان امروزی تبدیل کند. مطالعه بر روی مقاصد گردشگرپذیر، جاذبه‌های گردشگری، بازارهای هدف گردشگری، نیازهای بالقوه گردشگران، ایجاد پکیج‌ها و محصولات گردشگری، ارتباط گردشگری با دیگر صنایع مانند حمل و نقل، بیمه و ... ایجاد صنایع جدید و اشتغال آفرینی مانند هتلداری، غذا و نوشیدنی همه و همه نشان از پژوهش‌ها و مطالعات موفقیت‌آمیزی است که پیش از این انجام شده و همچنان این فرایند موفقیت‌آمیز در جهان ادامه دارد؛ به طوری که طبق آمار سازمان ملل جهانگردی سالانه بین ۵ تا ۱۰ درصد بر آمار گردشگران جهان افزوده می‌شود.
وی ادامه داد: در کشور ما طی دهه‌های اخیر حوزه‌های تحقیقاتی، دانشگاهی و تولید دانش در کشور ما رشد قابل توجهی داشته است اما در عرصه صنعت این تحقیقات و مطالعات آن چنان که بایسته و شایسته بوده مورد توجه قرار نگرفته است؛ عدم ارتباط موثر و کارآمد میان دانشگاه که مرکز تولید علم گردشگری و صنعت که حوزه اجرایی گردشگری است، باعث شده کشور ما و نیز برخی دیگر کشورها که از این مشکل رنج برده و نتوانند نقش موثر و روند پیشرفتی را برخلاف کشورهای صاحب نام در این زمینه داشته باشند.
تحقیقات در حوزه علوم گردشگری بیشتر به مهمان‌نوازی معطوف شده است
این فعال گردشگری اظهار کرد: امروزه مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی معتبر در جهان در زمینه علوم گردشگری بیشترین تمرکز خود در آینده‌پژوهی این حوزه را معطوف به مقوله مهمان‌نوازی و روانشناسی گردشگری کرده‌اند. بررسی نظریه‌های جدید، ایجاد مدل‌های جدید و نیز آفرینش ساختارهای نوین مهمان‌نوازی با توجه به شناخت از نیازهای گردشگران و پتانسیل‌های جامعه میزبان، متدها و روش‌های نوینی در پژوهش و تحقیقات گردشگری ایجاد کرده که نوید گشوده شدن پنجره‌های جدید در این بخش از دانش بشری را به ما می‌دهد.
وی تصریح کرد: ما در کشورمان علاوه بر پتانسیل‌های بسیار بالا در این بخش هنوز به مقوله مهمان‌نوازی و روانشناسی گردشگری به طور علمی وارد نشده‌ایم و دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی ما متاسفانه همچنان در حال بررسی و تحقیق بر روی موضوعاتی هستند که بتوانند پیوند مناسبی با صنعت برقرار کنند و این موضوع با توجه به شرایط نامطلوب سرمایه‌گذاری خارجی در کشور، مسائل پیچیده سیاسی و عدم باور بخش صنعتی و اجرایی به علوم تولید شده در مراکز پژوهشی و نیز نبود ساختار مشخص، مناسب و علمی در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری گردشگری، شرایط نامطلوب فعلی را برای‌مان رقم زده است.
رحیمی‌خوش خاطرنشان کرد: این شرایط با حُسن اعتماد دو سویه علم و صنعت به یکدیگر و نیز انجام پژوهش‌ها براساس مطالعات روز در توسعه علوم گردشگری در جهان و اصلاح ساختار این حوزه در کشور می‌تواند تا حدود زیادی مرتفع شود.
انتهای پیام