محمد شهریار ۲۱ آبان ماه، در همایش بزرگداشت اقبال لاهوری در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: اقبال در اشعار خود به واکاوی مضامین فلسفی و معنوی می‌پردازد در حالی که مولوی، حافظ و البته فردوسی به روحیه جانبخشی و مقاومتش در برابر یأس و ناامیدی عمیقاً اقبال را تحت تأثیر قرار داده و منبع اصلی الهامات وی بودند.
وی افزود: اشعار اقبال همواره از بیداری سخن می‌گوید و افراد را به چالش می‌کشاند تا نقاط قوت هویت و میراث خود را کشف کنند.
شهریار با بیان نظریه «خودی» ادامه داد: بنا بر این نظریه در واقع اقبال در اشعار خود دنیایی را متصور می‌شود که در آن هر فردی برای خود ادراکی و رشد فردی تلاش می‌کند، اما این تلاش در انزوا نیست؛ برای او زمانی خود واقعی حاصل می‌شود که یک فرد زندگی خود را وقف بهبود جامعه کند.
شهریار اظهار کرد: اشعار مشهور اقبال این مفهوم خودی را چنان یادآور می‌شود که باید انسان آنچنان خود معنوی را ارتقاء دهد و خودشناسی، توان و رشد را چنان پرورش دهد که تا پیش از تعیین هرگونه سرنوشتی، خدا از او بپرسد که رضایت و خشنودی تو در چیست.
سرکنسول پاکستان در ایران اضافه کرد: این اشعار بسیار عمیق‌اند و در واقع فراخوانی برای عمل به شمار می‌آیند که ما را ترغیب می‌کنند تا کنترل سرنوشت خود را با عزم و اراده به دست بگیریم.
شهریار ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این گونه همایش‌ها گفت: اکنون باید در کنار هم، با تمرکز و رشد از جهانی مبتنی بر خرد، شفقت و وحدت، میراث اقبال را گرامی بداریم. امید است که روحیه و عزم برای تبادلات فکری و فرهنگی بین ایران و پاکستان بیش از پیش شکوفا شود و گسترش یابد.
اقبال لاهوری ادامه شاعران پارسی گوی است
محمدجعفر یاحقی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این همایش گفت: اقبال لاهوری ادامه شاعران پارسی گوی ماست، لذا این شاعر بزرگ را بیشتر در ذیل تاریخ و ادبیات خود می‌دانیم چراکه اشعار فارسی بسیاری از ایشان باقی مانده است.
وی اظهار کرد: اقبال از یک سو نقطه اتصال ایران و پاکستان و از یک سو نقطه اتصال برای ایران، پاکستان و اسلام است؛ همچنین از هر طرف دیگر نقطه اتصال دانشکده ادبیات ایران و پاکستان بوده، لذا این شاعر علامه در این راستا پیوند خوبی بین ایران و پاکستان ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: در دانشگاه فردوسی همواره سخن از اقبال بوده و از همان روزهای تاسیس دانشکده، ارتباط با آثار اقبال لاهوری برقرار بوده است.
یاحقی بیان کرد: در دهه ۴۰ استاد فقید و رئیس سابق دانشکده، دکتر رجایی علاقه زیادی به اقبال داشتند و در سخنرانی خود اشعار اقبال را بسیار قرائت کرده و به اهمیت ارتباط ایران و پاکستان تأکید می‌کردند، ضمن اینکه برگزاری مراسم بزرگداشت اقبال را در روز تولد وی قرار می‌داد، برگزاری این جلسات و همایش‌ها از همان زمان‌ها کمک شایانی به تعمیق این ارتباط کرده است.
یاحقی ادامه داد: کنفرانس‌های بزرگی به همین منظور برگزار شده‌اند و مقالات بسیاری به ۳ زبان فارسی، اردو و انگلیسی چاپ شده است که امید می‌رود این ارتباطات همچنان قوی و زنده بماند.
وی افزود: کنسولگری پاکستان نیز همواره حامی این ارتباطات بوده است و تاکنون جلسات بسیاری با همکاری این مجموعه در خصوص علامه اقبال برگزار شده است؛ همچنین با همکاری کنسولگری پاکستان اتاق اقبال نیز در دانشگاه فردوسی ایجاد شد که پس از یک دوره فعالیت آن مختل شد و امیدواریم بار دیگر فعال شود.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اقبال لاهوری ادامه شاعران پارسی گوی ماست، لذا این شاعر بزرگ را بیشتر در ذیل تاریخ و ادبیات خود می‌دانیم چراکه اشعار فارسی بسیاری از ایشان باقی مانده است.
وی افزود: اشعار اقبال از مولانای رومی الهام گرفته و با تلفیق این افکار با عرفان اسلامی، نقش مهمی در ترویج وحدت اسلامی داشته و این امر در نهایت به استقلال پاکستان کمک کرده است.
یاحقی تصریح کرد: در واقع شاعرانی مانند اقبال با الهام‌گرفتن از مولوی و ادبیات فارسی، اندیشه‌های فلسفی و عرفانی خود را توسعه داده‌اند که این نیز نقش مهمی در تقویت پیوندهای فرهنگی میان دو کشور دارد.
وی به پروژه‌های تحقیقاتی مشترک و اهمیت حفظ فرهنگ و ادب فارسی در پاکستان اشاره کرد و گفت: برنامه‌های مشترکی بین دانشگاه فردوسی و دانشگاه‌های پاکستان برگزار شده و ادامه این برنامه‌ها برای تعمیق روابط میان دو کشور ضروری است. همچنین از همه دست‌اندرکاران درخواست می‌کنم تمام تلاش خود را برای تقویت روابط فرهنگی و علمی ادامه دهند.
اقبال لاهوری فلسفه اسلامی را به آموزش و پرورش معرفی کرد
محمد رفیق الاسلام، رئیس اتاق اقبال پژوهی دانشکده بهاولپور پاکستان در ادامه جلسه افزود: اقبال ایران را رهبر جهان اسلام می‌داند.
وی در بخشی از سخنان خود به نقش آموزش و پرورش در نگاه اقبال پرداخت و افزود: اقبال نه تنها فیلسوف و شاعر بلکه یک مدرس در حوزه آموزش و پرورش بود که در دانشگاه‌های بزرگ دنیا تدریس داشت.
رفیق الاسلام در خصوص اندیشه‌های اقبال عنوان کرد: اقبال فلسفه اسلامی را به آموزش و پرورش معرفی کرد که یک بخش آن شامل فلسفه اسلامی با محوریت احترام به انسان و بخش دوم آن پرورش ذهن بود.
وی گفت: برای اقبال دانشمندان جهان اسلام از ارزش و اعتبار بالا برخوردار بودند که به تعلیم و تربیت زنان جامعه اسلامی اهمیت می‌دادند و معتقد بودند این اهمیت بخشی به این مجموعه به پیشرفت در جوامع اسلامی منجر خواهد شد.
رئیس اتاق اقبال پژوهی دانشکده بهالپور پاکستان بیان کرد: در دیدگاه اقبال اساتید و معلمان سازنده و پیشرفت دهنده جامعه هستند، چراکه این افراد زمینه این پیشرفت را فراهم می‌کنند و این اساتید و معلمان هستند که نقش محوری در آموزش و پرورش دارند.
وی محققین و دانشمندان را باعث رشد و نشر علم در جامعه عنوان کرد و افزود: این دسته از افراد باید قرآن و سنت را بدانند و به علوم قرآن و حدیث واقف باشند همچنین برنامه تحصیلی در آموزش و پرورش باید مورد توجه باشد و موارد تربیتی، قرآن و سنت، حدیث باید علاوه بر علوم اقتصاد و جامعه شناسی و ... در برنامه‌های درسی قرار گیرد.
انتهای پیام