با توجه به حساسیت موضوع ایدز و رسالت دست‌اندرکاران عرصه سلامت و بهداشت کشور به مناسبت روز جهانی ایدز یک بازه زمانی یک ماهه (از ۲۰ آبان تا ۲۰ آذر) در نظر گرفته شده است که فرصت مناسبی برای تبیین برنامه‌ها، جلب مشارکت سیاست‌گذاران و مسئولان، بیان اقدامات، دستاوردها و چالش‌های موجود و همچنین تکریم فعالیت‌های دست‌اندرکاران خواهد بود.
اچ‌آی‌وی یک بیماری عفونی قابل کنترل است و با تشخیص به موقع و درمان، نه تنها بیمار طول عمر نرمال داشته و به عوارض و ناتوانی حاصل از بیماری دچار نمی‌شود بلکه قدرت انتقال به دیگران را نیز ندارد و به این ترتیب تشخیص و درمان بیماری یکی از موثرین روش‌های پیشگیری نیز محسوب می‌شود.
این در حالی است که به دلیل ترس و وحشت و انگ بیماری، افراد جامعه تمایلی برای اقدام تشخیص اچ‌آی‌وی ندارند و از طرف دیگر افراد مبتلا نیز از ترس انگ بیماری به راحتی برای دریافت درمان اقدام نمی‌کنند.
هر سال اول دسامبر به نام روز جهانی ایدز نامگذاری شده است. در این روز جوامع برای کنترل بیماری با یکدیگر هم‌پیمان شده و مشارکت می‌کنند. علی‌رغم گذشت چهار دهه از پاسخ‌دهی به اپیدمی اچ‌آی‌وی هنوز در سراسر دنیا خدمات پیشگیری، تشخیص و مراقبت و درمان با موانع متعددی روبه‌رو است و هر سال متناسب با شرایط، یکی از اقدامات اصلی که باید برای کنترل بیماری سرلوحه کار قرار گیرد به عنوان شعار روز جهانی در نظر گرفته می‌شود.
حقوق انسانی که برای کاهش آسیب‌پذیری نسبت به ایدز و کاهش همه‌گیری حیاتی هستند، در ابزارهای حقوق بشری مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق حقوق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، میثاق حقوق مدنی و سیاسی، پیمان‌نامه‌های بین‌المللی کار، پیمان‌نامه رفع انواع تبعیض علیه زنان و کنوانسیون حقوق کودکان ذکر شده‌اند.
رفع تبعیض، برابری و مشارکت اصول پایه‌ای، استراتژی‌های موثر مبارزه با ایدز در زمینه حقوق بشر هستند. به عبارت دقیق‌تر اصول حقوق بشر که ارتباط بیشتری با حفظ احترام به افراد مبتلا و متاثر از ایدز و پیشگیری از گسترش عفونت دارند، شامل رفع تبعیض ناروا، حق بر سلامت، حق برابری جنسیتی، حقوق کودک، حق محرمانگی، حق آموزش و آگاهی، حق اشتغال، حق ازدواج و تشکیل خانواده، حق امنیت، مددکاری و رفاه اجتماعی و حق برخورداری از آزادی‌های قانونی‌اند.
دسترسی جهانی به خدمات پیشگیری، درمان و مراقبت در اصل به عنوان "حق بر سلامت" مطرح شده است و اقدامات محدودکننده، انگ‌زا و تنبیهی، می‌تواند منجر به سوءاستفاده از حقوق افراد به خصوص در جمعیت‌های آسیب‌پذیر گردد و اغلب می‌تواند پاسخ به اپیدمی را تضعیف کند.
چهل سال پاسخگویی به اپیدمی اچ‌آی‌وی منجر به ارائه تجربیات و درس آموخته‌های مهمی در رویکردهای مبتنی بر حقوق بشر به منظور اطمینان از پاسخ‌دهی موثر و متناسب به اپیدمی‌ها گشته است.
نکته قابل توجه در این میان نیاز به داشتن پاسخ‌دهی جامعه‌محور و آگاهانه است. پاسخ‌هایی که عطوفت و همبستگی را با اولویت قراردادن افراد در معرض بیشترین خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی ترویج می‌کنند، در توانمندسازی افراد جهت محافظت از خود و دیگران در برابر ویروس و همچنین به وجود آمدن اعتماد بین جوامع متاثر، دولت و مقامات سلامت عمومی بسیار موثرند.
در سراسر دنیا توجه ویژه به برنامه‌ریزی جهت ارتقا کمی و کیفی خدمات تشخیص اچ‌آی‌وی که منجر به تشخیص بهنگام بیماری شود یکی از محورهای اصلی برنامه کنترل اچ‌آی‌وی است. جلب مشارکت گیرندگان خدمت و تمرکز بر مشارکت اجتماعی در این امر یکی از راهکارهای موثر در دستیابی به اهداف پیشگیری و تشخیص است و بی‌شک پایان اپیدمی اچ‌آی‌وی در گرو فراهم کردن امکان دسترسی همگان به خدمات مطلوب است.
آموزش و اطلاع‌رسانی در زمینه اچ‌آی‌وی یکی از استراتژی‌های برنامه کشوری پیشگیری از اچ‌آی‌وی در کشور است. با این وجود تعیین یک مقطع زمانی خاص در سال برای برجسته‌سازی موضوع و حساس‌کردن سیاستگزاران، مسئولان و آحاد افراد جامعه به موضوع اچ‌آی‌وی و همراه کردن آنان برای پیشگیری از ایدز بسیار ضروری است.
بنابریان یادآوری می‌شود که هنوز برای پایان انگ و تبعیض، افزایش آگاهی و بهبود کیفیت زندگی افرادی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند، نیاز به اقدامات اساسی و مشارکت همگانی وجود دارد.
علی‌رغم فعالیت‌ها و اقداماتی که در طول سالیان گذشته انجام شده، هنوز چالش‌های بسیاری وجود دارد که باید به آن توجه شود. یکی از چالش‌های اصلی در کشور افت فعالیت‌های تشخیص و شناسایی موارد مبتلا به اچ‌آی‌وی است. لذا به منظور اطلاع‌رسانی مناسب و ترغیب به انجام تست در این خصوص، تشدید فعالیت‌های بیماریابی در همه مراکزی که تست تشخیص اچ‌آی‌وی انجام می‌دهند، مدنظر قرار گرفته است.
منبع: سایت دانشگاه علوم پزشکی زنجان
انتهای پیام