این بخشی از صحبت‌های مطرح‌شده در گزارش کنونی است که تأملی در وضعیت مدارس سمپاد به حساب آید. دانش‌آموز نوجوان امروز برای ورود به متوسطه دوم با دامنه متنوعی از مدارس روبه‌رو می‌شود که شاید مسیر انتخاب و تحصیلش در آن‌ها به یک اندازه برای او هموار نباشد و همین مسئله را بی‌عدالتی بداند. نمونه آن، مدارس سمپاد و دولتی عادی است. نمی‌توان انکار کرد که دست‌کم گروهی از دانش‌آموزان برای ورود به سمپاد در مقایسه با مدارس دولتی عادی موانعی سر راه خود می‌بینند؛ موانعی که بخشی از آن به وضعیت اقتصادی و معیشت خانواده‌هایشان بازمی‌گردد. گزارش پیش‌رو که در گفت‌وگو با مسئولان آموزش‌وپروش استان اصفهان فراهم آمده است، درنگی در وضعیت مدارس سمپاد محسوب می‌شود؛ مدارسی که موفقیت دانش‌آموزانشان در کنکور به‌طور چشم‌گیری بیش از مدارس دولتی عادی است.
انحلال مدارس سمپاد به سود مدارس غیرانتفاعی است
احسان صنعتکار - رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان- در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: تصور کنید مدارس سمپاد را منحل کنند، بعد از این اتفاق، عمده دانش‌آموزان این مدارس به مدرسه‌های غیردولتی مراجعه می‌کنند؛ چراکه اغلب دانش‌آموزان سمپاد از وضعیت مادی خوبی برخوردارند.
وی ادامه داد: به همین دلیل، حتی مدارس غیردولتی بر انحلال مدارس سمپاد پافشاری می‌کنند. اگر معدل آزمون‌های نهایی را نگاه کنیم، پی می‌بریم علی‌رغم تفاسیری که درباره مدارس غیردولتی وجود دارد، میزان و میانگین نهایی معدل دانش‌آموزان این مدارس در سراسر کشور از مدارس دولتی خیلی پایین‌تر است. بنابراین، نمی‌توان سطح علمی مدارس دولتی را پایین‌تر از غیردولتی دانست.
رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان افزود: برخی دانش‌آموزانِ با وضعیت مالی خوب از طریق شرکت در کلاس‌های مختلف به قبولی در آزمون مدارس دولتی سمپاد موفق می‌شوند. ممکن است برخی همین مسئله را در تضاد با عدالت آموزشی بدانند که به باور ما تصور غلطی است.
صنعتکار با تأکید بر اینکه در مدارس سمپاد دانش‌آموزانی از خانواده‌های مختلف درس می‌خوانند، توضیح داد: برخی از دانش‌آموزان دهک‌های پایین‌تر نیز در این مدارس درس می‌خوانند و شهریه هم پرداخت نمی‌کنند. اتفاق مبارکی که در سمپاد رخ داد، پذیرش هر دانش‌آموزی است که سطح هوشی خوبی دارد.
وی سپس تأکید کرد: البته این مسئله را هم قبول دارم که برخی از خانواده‌ها برای اینکه فرزندشان در مدارس سمپاد پذیرفته شود، پول‌های کلانی برای شرکت در کلاس‌ها و آزمون‌های مختلف می‌پردازند. درنهایت، نکته مهم این است که سمپاد، هم دانش‌آموزان با هوش بالا، اما کم‌بضاعت را جذب می‌کند و هم دانش‌آموزانی را که با تلاش و پشتوانه مالی خانواده در آزمون پذیرفته می‌شوند.
رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با نظر به روند افزایشی تعداد مدارس سمپاد و تأثیر آن بر کاهش کیفیت علمی آن‌ها اظهار کرد: دو نگاه درباره افزایش مدارس وجود دارد؛ نگاه اول این است که تعداد مدارس کمتر باشد و فقط افرادی که دارای سطح علمی بالایی هستند، در مدارس تیزهوشان شرکت کنند.
سیاست جلوگیری از افزایش مدارس سمپاد اولویت دارد
صنعتکار با نظر به نگاه دوم توضیح داد: نگاه دوم اتفاقی است که دوران وزارت حمیدرضا حاج‌بابایی محقق شد و تعداد مدارس سمپاد در شهرهای بزرگی مانند تهران افزایش یافت. چراکه ممکن بود یک دانش‌آموز تیزهوشان مجبور باشد دو ساعت صبح و دو ساعت عصر برای رفت‌وبرگشت وقت بگذارد. در همین شاهین‌شهر اصفهان مدرسه سمپاد نداریم؛ بر این اساس یک مدرسه در کاوه بنا شد تا دانش‌آموزان شمال اصفهان، مانند شاهین‌شهر و برخوار رفت‌وآمدشان تسهیل شود. در مرکز و جنوب شهر اصفهان هم برای دسترسی گروهی دیگر از دانش‌آموزان مدارس سمپاد وجود دارد.
وی در ادامه یادآور شد: اگر تعداد مدارس تیزهوشان کمتر بود و به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کردند، دسترسی مردم هم راحت‌تر می‌شد و نیازی به تعدد مدارس سمپاد نبود. البته اگر تعداد مدارس کمتر بود، قطعاً سطح علمی آن‌ها نیز افزایش می‌یافت؛ زیرا نمی‌توان انکار کرد که رتبه ۲۰ با رتبه ۲۰۰ تفاوت بسیاری دارد.
رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با نظر به مدارس سمپاد در این استان اضافه کرد: سیاست ما در استان اصفهان جلوگیری از تأسیس مدرسه سمپاد به حساب می‌آید. دلیل ما برای این اقدام، تقویت مدارس دولتی است. برای مثال، در منطقه خوانسار و گلپایگان که تمایل بسیاری برای بنای مدارس سمپاد وجود داشت، دو مدرسه خوب دولتی هم فعالیت می‌کرد.
صنعتکار خاطرنشان کرد: اگر مدرسه سمپاد در مناطق یادشده تأسیس شود، همان مدارس دولتی فعال هم تعداد دانش‌آموزانشان کم می‌شود، همچنین دبیران خوب هم در مدارس سمپاد مشغول به کار می‌شوند و مدارس دولتی ضربه می‌خورند. در برخی از موارد، مدارس نمونه دولتی جایگزین مناسبی برای مدارس سمپاد هستند و عملکرد خوبی دارند.
وی با اشاره به حجم بیشتر دروس و تکالیف دانش‌آموزان سمپاد در مقایسه با دیگر مدارس و نگرانی والدین آن‌ها درباب روابط اجتماعی و فعالیت‌های گروهی‌شان، خاطرنشان کرد: ممکن است خانواده‌ها این‌گونه استدلال کنند که صرف وقت بیشتر برای دروس و تکالیف در گذر زمان دانش‌آموز آن‌ها را با برخی آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو می‌کند، این تصور اشتباه است. دانش‌آموزان هر نوع مدرسه‌ای ممکن است با آسیب‌های اجتماعی مواجه شوند.
رویکرد مدارس سمپاد تبدیل دانایی دانش‌آموز به توانایی او است
رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان ادامه داد: کدام مدارس را در استان اصفهان سراغ دارید که در طول یک سال تحصیلی، دانش‌آموزان آن‌ها از نمایندگان شورای اسلامی شهر یا مسئولان شهری یا نمایندگان اصفهان در مجلس دعوت و با آن‌ها ساعت‌ها گفت‌وگو کنند. در مدارس ما این اتفاق می‌افتد.
صنعتکار سپس وضعیت مدارس سمپاد را این‌گونه شرح داد: شعار مدارس سمپاد این است که دانش‌آموز باید در جامعه تأثیرگذار باشد. رویکرد این مدارس، تبدیل دانایی دانش‌آموز به توانایی او است. برای مثال، برنامه‌ای تحت‌عنوان «گفتاورد» در مدارس سمپاد اصفهان از مهر ۱۴۰۱ رقم خورد. در این برنامه، دانش‌آموزان مدارس سمپاد درباره موضوعات مختلف با یکدیگر صحبت کردند و به این نتیجه رسیدند که از مسئولان شهری اصفهان نیز دعوت کنند. از دل همین جلسات نزدیک به ۱۰۰۰ میلیارد تومان ایده در شورای اسلامی شهر اصفهان مصوب شد. این میزان کنشگری و تعامل اجتماعی در کدام مدارس ما رقم می‌خورد؟
وی کمک مجموعه سمپاد ا به دیگر مدارس پراهمیت دانست و توضیح داد: مدارس سمپاد دوره‌های مختلفی را در سطوح مدرسه، شهری، استانی و ملی برگزار می‌کنند. برای نمونه، دبیرخانه المپیاد هندسه ایران، شهر پایدار، دندانپزشکی ازجمله دوره‌های سمپاد محسوب می‌شوند.
رئیس اداره استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان افزود: برای اینکه دانش‌آموزان سایر مدارس هم بتوانند در دوره‌های اخیر شرکت کنند، مدارس سمپاد آن‌ها را به‌صورت فراگیر برگزار می‌کند. بیش از ۳۰ عنوان برنامه فقط در طول سال گذشته و با حضور ۴۰هزار دانش‌آموز به‌صورت فراگیر در مدارس سمپاد برگزار شد که به‌نوعی خدمت‌رسانی این مجموعه به سایر مدارس به شمار می‌رود.
صنعتکار با نظر به کم‌کاری مدارس دولتی در حوزه المپیادهای علمی بیان کرد: با تأمل در نتایج المپیادها از دهه ۶۰ تاکنون، پی می‌بریم که برگزیدگان آن‌ها دانش‌آموزان مدارس سمپاد بوده‌اند. حتی زمانی که مدارسی چون شاهد، نمونه دولتی، فرهنگیان وجود نداشت، این دستاورد محقق می‌شد، زیرا یکی از فلسفه‌های وجودی مدارس سمپاد المپیاد است.
وی موفقیت دانش‌آموزان سمپاد را در المپیادهای مختلف متأثر از دو مسئله دانست و اظهار کرد: اول به این خاطر است که دانش‌آموزانی با سطح هوشی بالا در این مدارس تحصیل می‌کنند. دوم به این دلیل است که مدارس سمپاد با هدف قبولی دانش‌آموزان در المپیاد فعالیت می‌کنند. برای مثال، سه سال است که خانه المپیاد اصفهان را راه‌اندازی کرده‌ایم، اما دانش‌آموزان مدارس دولتی استقبال چندانی نمی‌کنند. آنان یک‌دهم بچه‌های سمپاد در این خانه مشارکت داشته‌اند.
موفق‌نشدن مدارس دولتی در کنکور دور از انتظار نیست
غلامرضا قادریان -رئیس اداره دوره دوم متوسطه اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان- نیز به خبرنگار ایسنا گفت: دو نوع مدرسه دولتی وجو دارد؛ دسته اول مدارس دولتی عادی‌اند و دسته دوم مدارس خاص مانند سمپاد، نمونه دولتی و شاهد محسوب می‌شوند. درمجموع، بیش از ۷۰ درصد از قبولی‌های خوب کنکور متعلق به مدارس دولتی بوده است. البته باید به این نکته اشاره کرد که دانش‌آموزان مدارس عادی دولتی سهم اندکی از این ۷۰ درصد دارند.
وی یکی از عوامل موفق‌نشدن دانش‌آموزان مدارس عادی دولتی را در کنکور، منابع مادی دانست و بیان کرد: یک سازمان به منابع اطلاعاتی، مادی، مالی و نیروی انسانی نیازمند است. منابع اطلاعاتی آموزش‌وپرورش در کل ضعیف است. منابع مادی که شامل فضا و تجهیزات هم می‌شود در اختیار مدارس سمپاد قرار دارد. از نظر منابع مالی نیز می‌توان گفت که در دوران رئیس‌جمهور، شهید آیت‌الله رئیسی، به آموزش‌وپرورش کمک می‌شد.
رئیس اداره دوره دوم متوسطه اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان ادامه داد: اگر دانش‌آموزی بخواهد وارد مدارس سمپاد شود، باید مبلغی مشخص را پرداخت کند، به جز مواقعی که دانش‌آموز از دهک‌های پایین جامعه باشد. زمانی که منبع مالی خوب در اختیار مدیر باشد، مدرسه او می‌تواند بهترین کیفیت را داشته باشد. برای نمونه، اگر مدیر از معلمان آموزش‌وپرورش هم راضی نباشد، حتی می‌تواند از تهران با بهترین استادها قرارداد ببندد.
قادریان دلیل موفقیت مدارس سمپاد را در اختیار داشتن بهترین امکانات و منابع مالی دانست و اظهار کرد: بهترین دانش‌آموزان باهوش در اختیار مدارس سمپاد قرار دارند. دانش‌آموزانی که در مدرسه سمپاد نیستند، به مدارس نمونه دولتی و شاهد وارد می‌شوند. آن دانش‌آموزانی که به مدرسه نمونه دولتی و شاهد راه پیدا نمی‌کنند، به مدارس عادی دولتی می‌روند.
وی با نظر به وضعیت اولویت دانش‌آموزان در انتخاب مدرسه توضیح داد: در چنین وضعیتی چرا باید انتظار داشت که دانش‌آموزان مدارس دولتی نتیجه خوبی کسب کنند؟ آن‌هم زمانی که خودمان دانش‌آموزان را فیلتر و دسته‌بندی کرده‌ایم. در چنین وضعیتی موفق‌نشدن دانش‌آموزان مدارس دولتی یک اتفاق عادی است.
در مدارس سمپاد برای قهرمان‌پروری تلاش می‌شود
رئیس اداره دوره دوم متوسطه اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان حضور دانش‌آموزان و کادر آموزشی را در یک ناحیه خاص مسبب مشکلات متعدد و تأثیرگذار در عدالت آموزشی دانست و گفت: معلم، دانش‌آموزان و خانواده‌ها زمانی که بدانند در مدارس عادی دولتی یک ناحیه خاص ظرفیت ویژه‌ای پیش‌رو دارند، برای حضور و ثبت‌نام در آن ناحیه تلاش می‌کنند. برای نمونه، وقتی دانش‌آموزان با سطح علمی بالا در مدارس ناحیه یک اصفهان جذب شوند، معلمان هم برای تدریس در همان مدارس تلاش می‌کنند تا کارشان راحت‌تر باشد!
قادریان تصریح کرد: از طرفی زمانی که دانش‌آموز خوبِ ناحیه پنج و شش به ناحیه دو برود، ممکن است سطح علمی ناحیه اخیر ترقی کند و سطح علمی نواحی چهار و پنج پایین بیاید. هنگامی که دانش‌آموزان نواحی چهار و پنج به ناحیه دو بروند علاوه بر مشکلات تحصیلی، با مسائل دیگری مانند افزایش آلودگی هوا و ترافیک هم مواجه می‌شویم. امسال مصمیم تا قانونی را که از گذشته هم وجود داشته است، جدی اجرا کنیم. طبق این قانون هر معلمی فقط ۱۲ ساعت می‌تواند در برخی از مدارس خاص کلاس بگیرد؛ بر این اساس، معلمان حق ندارد همه ۲۴ ساعت آموزشی خود را در مدارس خاصی همچون سمپاد و نمونه دولتی تدریس کنند. بنابراین، مسئله جابه‌جایی دانش‌آموزان حل و برخورداری همه مدارس از کیفیت مناسب محقق می‌شود.
وی یکی از عوامل موفقیت دانش‌آموزان مدارس سمپاد را روش متفاوت تحصیلی آن‌ها دانست و توضیح داد: در سمپاد استعداد دانش‌آموز کشف می‌شود و به‌اندازه‌ای قهرمان‌پروری انجام می‌شود تا او به قهرمانی برسد. اما در مدارس دولتی انگیزه خیلی کمی برای رقابت وجود دارد؛ چراکه فرصت‌ها و امکانات بسیار محدود است. به همین دلیل است که دانش‌آموزان مدارس سمپاد در کنکور و المپیادها نتایج خوبی کسب می‌کنند.
تنوع مدارس دولتی به ضرر دانش‌آموزان است
رئیس اداره دوره دوم متوسطه اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان ضمن غلط‌دانستن تنوع مدارس دولتی، اظهار کرد: اینکه مدارس دولتی انواع مختلفی دارند بسیار غلط است! اکنون خروجی‌های مدارس سمپاد در دانشگاه صنعتی شریف تحصیل می‌کنند و خروجی‌های صنعتی شریف در خارج از کشور به سر می‌برند! چرا باید بهترین منابع مالی، مادی و انسانی خود را برای اروپا و آمریکا بگذاریم؟!
قادریان گفت: اگر مدارس فقط از یک نوع و همگی دولتی باشند، اگر امکانات، منابع مالی و تصور مردم این باشد که بهترین مدرسه نزدیک‌ترین مدرسه به خانه آن‌ها است، عدالت آموزشی برقرار می‌شود. حضور مدارس غیردولتی نه‌تنها برای دانش‌آموزان مدارس دولتی تهدید نیست، بلکه به‌مثابه یک فرصت رقابتی عمل خواهد کرد. در این وضعیت، مدارس دولتی روزبه‌روز برای کسب امتیازی بیشتر از مدارس غیردولتی تلاش می‌کنند تا دانش‌آموزان برای ثبت‌نام در این مدارس تمایل داشته باشند.
وی در ادامه، حذف مدارس سمپاد و حضور دانش‌آموزان این مدارس در مدارس عادی دولتی را یک امتیاز دانست و بیان کرد: در یک کلاس ۳۰ نفری مدرسه سمپاد، شش دانش‌آموز وجود دارد که نسبت به بقیه کلاس از هوش بیشتری برخوردار است، دانش‌آموزانی که از هوش کمتری برخوردارند، اگر در مدارس عادی دولتی باشند، هم به نفع خودشان و هم به نفع مدرسه است، چراکه سطح مدرسه بالاتر می‌رود و دانش‌آموز هم تمایل و انگیزه تحصیلی بیشتری پیدا می‌کند.
انتهای پیام