لباس محلی نشان از غنی بودن تمدن هر کشوری است، لباس محلی ایران یکی از غنی‌ترین لباس‌های سنتی در جهان به لحاظ نوع پارچه و الیاف، تعدد و تنوع لباس‌ها، نوع دوخت و تزئینات بوده که نشان دهنده قدمت و فرهنگ کهن ایران زمین است، لباس هرمنطقه برگرفته از آداب و رسوم است که بر اساس عوامل مختلفی مانند آب و هوا، اقلیم، سبک زندگی ونوع کسب و کار مردم طراحی شده است.
هرچند در حال حاضر پوشیدن لباس محلی مرسوم نیست و مختص جشنواره‌ها و مراسم خاص است اما از اهمیت این لباس‌های زیبا و رنگانگ کاسته نشده؛ هر یک از لباس‌های محلی نماد یک قوم و بیانگر اصالت آن است.
یکی از عوامل متنوع بودن لباس‌های محلی در ایران، تنوع اقلیم و منابع هر منطقه است، در گذشته نخ پنبه، نخ پشم و پارچه‌هایی از همین جنس در مازندران قابل تهیه بود، اما جنس پارچه‌ها و مواد به کار رفته در لباس محلی بر اساس موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد متفاوت بوده است.
در گذشته که ارباب و رعیتی رواج داشت، لباس‌ها نیز از لحاظ جنس پارچه و دوخت‌های تزئینی متفاوت بود، تنوع پارچه‌ها و الیاف از ابریشم تا کتان، کرباس، پارچه پشمی و نمدی، چرم و پوست گوسفند و در سال‌های اخیر چیت، ابریشم مصنوعی و فاستونی متغیر بوده است.
همچنین آب و هوا و شغل رایج اینکه کشاورز باشند یا چوپان، همچنین لباس آئین‌های مختلف همچون جشن‌ها و طبقه اجتماعی نیز بر لباس محلی مازندرانی تاثیر داشت.
بخش‌های مختلف لباس محلی زنانه مازندران شامل شلیته، تمبان تنگه، نیم ساق، جومه، نیم تنه، چادر شو، چارقد، مندل، گیس بند، کلیجه، سراقوچ، گلوبند، پاتوئه، چاروق، گالش، کوش و جوراب است و لباس محلی مردانه در مازندران شامل جومه، تمبان، نیم تنه، قبا، شولا، بوشلوق و پستک است.
صدور مجوز برای پنج تولیدکننده لباس سنتی در بابل
در هفته مازندران در بررسی وضعیت لباس محلی مازنی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بابل در گفت‌و گو با ایسنا اظهار کرد: داشته‌های فرهنگی تنها مختص به زبان، آداب و رسوم و آئین‌ها نیست، فرهنگ بومی هر منطقه مؤلفه‌های مختلفی دارد که علاوه بر غنا بخشیدن به فرهنگ ملی و ایرانی، هویتی مستقل برای هر منطقه قائل است.
مهران فلاح افزود: باید به گویش محلی، مراسم و آیین‌های بومی و البسه سنتی به یادگار مانده از اجداد خود افتخار کرده و در حفظ این میراث معنوی اهتمام جدی داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه باید برای ترویج لباس محلی و احیای آن در جامعه بخصوص برای کودکان فرهنگ سازی شود، تصریح کرد: پوشاک به عنوان نمادی از هویت فرهنگی هر قوم، شأن و منزلت مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، اعتقادی و آداب و رسوم هر منطقه را نشان میدهد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بابل با بیان اینکه لباس‌های سنتی امروزه جای خود را به لباس‌های مدرن داده و از رونق افتادند، یادآور شد: پوشش سنتی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های هویتی نباید کنار گذاشته شود بلکه باید براساس نیاز نسل امروز طراحی شود و یا از طرح لباس‌های سنتی در لباس‌های امروزی الگوبرداری شود.
فلاح با اشاره به اینکه هنرمندان باید طرح‌های جدیدی در این حوزه خلق کنند، گفت: حفظ دستاوردها و فرهنگ‌های بومی و انتقال آن به نسل‌های آینده وظیفه همه است و نخستین گام در این مسیر، جلوگیری از رسوخ فرهنگ بیگانه در فرهنگ بومی و محلی هر منطقه است و این امر از طریق آموزش و بکارگیری روش‌های سازنده و مفید انجام می‌شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بابل با اعلام این مطلب که تاکنون تعداد پنج مجوز جهت تولیدکنندگان البسه محلی صادرشده است، خاطرنشان کرد: فعالین این حوزه در صورت اخذ مجوز می‌توانند از تسهیلات بانکی، معافیت از مالیات، تعرفه انرژی و شرکت در نمایشگاه‌ها برخوردار شوند.
تدریس حروف الفبا با لباس محلی در آمل
زینب رضایی تولیدکننده لباس سنتی مازندرانی از شهرستان آمل در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به مدت ۹ سال در حوزه تولید لباس سنتی گیلانی و مازندرانی هستم و برای دو نفر اشتغالزایی ایجاد شد.
وی از افزایش استقبال لباس سنتی نسبت به گذشته اشاره کرد و افزود: مشتریان ما گروه موسیقی، بلاگرها، جشن‌های عروسی و مراسم‌های خاص در هفته مازندران و شب یلدا هستند.
این تولیدکننده لباس سنتی خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات خوبی که در حوزه فرهنگ سازی آداب و رسوم مازندرانی اخیرا در آمل شاهد هستیم روش تدریس جدید یعنی تدریس حروف الفبا با لباس محلی است در این طرح برخی از مدارس در تدریس حروف مثلا «پ» فارسی از لباس پیر زنان و پیرمردان قدیم استفاده می‌کنند و مادران نیز از ما لباس می‌خرند.
رضایی یادآور شد: از دیگر طرح‌هایی که در حوزه آموزش برای فرهنگ سازی آداب و رسوم مازندران اخیرا در مدارس مورد استفاده قرار گرفت استفاده از لباس سنتی به مناسبت شب یلداست که مدارس از بچه‌ها می‌خواهند با پوشش سنتی سر سفره یلدایی نشسته وعکس یادگاری بگیرند.
وی ادامه داد: چنین اقداماتی گرچه کافی نیست ولی گامی مثبت برای برگشت به اصل خود است، مازندران غنی‌ترین فرهنگ را داراست که متاسفانه به دلیل تغییر فرهنگی دچار چالش جدی شده است.
رضایی با اشاره به اینکه خودم بعنوان تولیدکننده مروج فرهنگ مازنی هستم، گفت: برای اشاعه فرهنگی مازندران با پوشش سنتی لباس‌ها را رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌دادم، همچنین به نوروز خوانان و مراسم‌های اینچنینی لباس رایگان می‌دادم.
وی با اشاره به اینکه دو سال مجوز تولید را از میراث فرهنگی اخذ کردم، یادآور شد: فعالیت من برای فروش لباس به‌صورت مجازی است.
رضایی گفت: از تهران و کشورهای دیگر نیز متقاضی دارم و در صورت حمایت می‌توانم در حد وسیع تولید کنم و جوابگوی مشتریان باشم.
لباس سنتی مازندرانی در انزوا کامل
یک تولیدکننده لباس سنتی مازندرانی در بابلی نیز به خبرنگارایسنا گفت: ۹ سال تولید کننده لباس سنتی در بابل هستم اما به هیچ عنوان حمایت مالی نشدم تا جوابگوی متقاضایان باشم.
سپیده تقی زاده با اشاره به اینکه تبلیغات در فضای مجازی دارم، افزود: مشتریانی از آمریکا، آلمان و دیگر کشورها دارم اما به سبب نبود امکانات مالی برای تولید گاهی با مشکل مواجه می‌شوم. چنانچه تولید انبوه داشته باشم متقاضی خرید دارم و در سال‌های اخیر تقاضا بسیار افزایش یافته است.
وی ادامه داد: تهیه کنندگان، کارگردان‌ها، هنرمندان، جشن‌ها ومراسم‌ها، عروسی‌ها، شب یلدا، هفته مازندران و همچنین مدارس بابل، بابلسر، بهنمیر، فریدونکار متقاضیان لباس‌های سنتی من هستند.
این تولید کننده تصریح کرد: لباس مازندرانی چندان مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر لباس گیلانی مورد توجه است متاسفانه با وجودی که لباس مازندرانی از غنای بیشتری برخوردار است اما کمتر به آن پرداخته شد.
تقی زاده گفت: تولید کننده لباس اقوام مثل شیرازی، لری، بختیاری و آذری نیز هستم.
انتهای پیام