به گزارش ایسنا، امروز ۲۵ مهر ۱۴۰۳ به تشریح بخشی از حوادث و مناسبات تاریخی این روز می‌پردازیم.
قتل محمد فرخی یزدی توسط زندان‌بان رضا خان- ۱۳۱۸
محمد در سال ۱۲۶۷ در یزد به دنیا آمد و در مکتب‌خانه خواندن و نوشتن آموخت. استعداد شاعری فرخی از همان پشت نیمکت مدرسه آغاز شد. ۱۵ ساله بود که به علت سرودن اشعار انتقادی از مدیر مدرسه، اخراج شد. مدتی کارگری کرد تا در آغاز جنبش مشروطه در ایران به گروه آزادی‌خواهان پیوست.
فرخی یزدی در نوروز ۱۲۸۹ در شعری خطاب به حاکم یزد او را مورد انتقاد قرار داد و در پی آن به دستور او لب‌هایش را با نخ و سوزن دوختند و به زندانش انداختند. یکی دو ماه بعد به تهران گریخت و به صف مبارزان مشروطه‌خواه پیوست.
وی در سال ۱۳۰۰ روزنامه طوفان را منتشر کرد و در آن عملکرد سیاسی و اجتماعی ناعادلانه رضا خان را مورد انتقاد و سرزنش قرار داد. رباعیات فرخی یزدی که هر روز درباره مسائل جاری کشور در چهار بیت می‌سرود مورد توجه خوانندگان روزنامه قرار گرفت و به زودی بین مردم طرفداران زیادی پیدا کرد. شهرت فرخی یزدی به عنوان شاعر ملی به سرعت فراگیر شد.
فرخی یزدی در هفتمین دوره مجلس شورای ملی به نمایندگی از مردم یزد وارد این مجلس شد. او در مجلس نیز دست از انتقاد برنداشت. انتقادات مستمر وی موجب حساسیت رضا خان و دربار پهلوی و تحت تعقیب قرار گرفتنش شد، اما او ابتدا به مسکو رفت و از آن‌جا به آلمان مهاجرت کرد.
البته او به دعوت عبدالحسین تیمورتاش یار شفیق رضا شاه به ایران بازگشت، اما دستگیر و در زندان قصر محبوس شد. سرانجام در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۱۸ در ۵۱ سالگی به دست احمد احمدی معروف به پزشک احمدی، پرستار و پزشک تجربی رضا شاه با آمپول هوا به قتل رسید.
تأسیس بانک اقتصادی ایران-۱۳۳۸
بانک اقتصادی ایران به صورت بانکی صددرصد ایرانی و بدون حضور سهامداران روس، انگلیس، آمریکا و بلژیک در ۲۵ مهر ۱۳۳۸ ش با ۱۰۰ میلیون ریال سرمایه تأسیس شد. این بانک به طور رسمی بانک مجاز برای معاملات ارزی شناخته شد و هر نوع معاملات بانکی اعم از ارزی و ریالی را انجام می داد.
با این که بانک مذکور در اکثر کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی شعبه داشت، اما در سال ۱۳۴۱ منحل شد.
درگذشت بنیانگذار سپاه پاسداران در استان فارس-۱۳۹۲
مهندس رجبعلی طاهری متولد کازرون دوران کودکیش را در کازرون گذراند و برای ادامه تحصیل در مقطع دبیرستان به شیراز رفت تا در کنار برادر بزرگش محمدحسن طاهری درس بخواند.
با آغاز نهضت امام خمینی در پاییز ۱۳۴۱ به جمع فعالان انقلابی استان فارس پیوست. او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سپاه استان فارس را تاسیس کرد.
در اواسط دهه ۱۳۴۰ سازمان مجاهدین اسلام را در استان فارس پایه‌گذاری کرد و مردم و جوانان استان را با انقلاب و احکام اسلام مدنظر امام خمینی آشنا کرد. اقدامات طاهری موجب دستگیری و زندانی شدن چند باره او در دوران ستم‌شاهی شد. ساواک سازمان مجاهدین اسلام را تحت عنوان گروه «مهندس طاهری» معرفی می‌کرد.
با اوج‌گیری اعتراضات خیابانی مردم، طاهری در استان فارس شورای تظاهرات راه انداخت. این شورا بعد از تاسیس شورای انقلاب اسلامی در این شورا ادغام شد و شورای انقلاب استان فارس را تشکیل داد. یک ماه بعد از تاسیس شورای انقلاب دولت موقت تاسیس سپاه و کمیته‌های انقلاب استان فارس را به مهندس طاهری و شورای انقلاب استان فارس سپرد.
شورای تظاهرات وظیفه هدایت و برنامه‌ریزی تظاهرات‌ها و حرکت‌های نیروهای مسلمان و خط امام در استان فارس را طرح‌ریزی و هدایت می‌کرد.
طاهری عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی هم بود و در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از مردم کازرون به مجلس رفت. وی در این مجلس جزو اولین نمایندگانی بود که طرح عدم کفایت سیاسی سید ابوالحسن بنی‌صدر را به جریان انداخت.
او بارها توسط منافقین ترور شد، اما ترورها ناموفق نبود. طاهری کمی قبل از جنایت ۷ تیر ۱۳۶۰ جهت انجام امور حوزه انتخابیه‌اش در شهر کازرون، سالن اجلاس شورای مرکزی حزب را ترک گفت و به این ترتیب در این جنایت جان سالم به در برد.
او در شمار اولین مقاماتی بود که بعد از انفجار دفتر نخست‌وزیری و شهادت محمدعلی رجایی و حجت‌الاسلام محمدجواد باهنر، مسعود کشمیری دبیر وقت شورای عالی دفاع و از اعضای دفتر نخست‌وزیری را مسوول این جنایت معرفی کرد.
طاهری که از ۲۱ مهر ۱۳۹۲ به کما رفته بود ۴ روز بعد در صبح روز جمعه ۲۵ مهر در شیراز دار فانی را وداع گفت.
در تقویم هجری شمسی مناسبت‌های دیگری چون تمدید سه ماهه قانون اختیارات دکتر میلسپو به موجب رأی مجلس به مخبرالسلطنه رئیس الوزراء در سال ۱۳۰۶، ورود مستر هوور کارشناس ویژه امور نفت وزارت خارجه آمریکا به تهران برای اطلاع از وضعیت ذخائر نفت ایران بعد از خلع ید انگلستان توسط دولت دکتر محمد مصدق و قطع دست دولت این کشور از چاههای نفت کشورمان در سال ۱۳۳۲، افتتاح فرستنده تلویزیونی شهر بندرعباس در سال ۱۳۵۰، اعلام قیمت هر بشکه نفت خام کشورهای تولید کننده نفت به نرخ ۳.۶۵ دلار در اجلاس وزرای نفت ۶ کشور تولیدکننده در کویت در سال ۱۳۵۲، اعلام ذخیره نفت ۶۳ میلیارد بشکه‌ای ایران توسط مقامات شرکت ملی نفت در سال ۱۳۵۶، درگذشت استاد سیدحسین خدیوجم مترجم و محقق در سال ۱۳۶۵، وقف خانه و موزه محسن مقدم در مجموعه باغ نگارستان در سال ۱۳۵۱، شهادت جمشید چراغعلی‌نژاد در سال ۱۳۵۹ و حسین دادخواه در سال ۱۳۶۳ از رزمندگان دفاع مقدس و تهاتر ۲۵ هزار تن برنج چمپا در عوض ۸۰ تن شکر بین ایران و شوروی در سال ۱۳۳۶ به ثبت رسیده است.
در تقویم هجری قمری نیز رویدادهای مهمی چون:
شروع خلافت سفاح عباسی-۱۳۲
عباسیان با همکاری ابومسلم خراسانی و سپاهش مروان دوم آخرین حاکم اموی را به قتل رساندند و حکومت امویان را سرنگون کردند و موجب بر تخت نشستن عباسیان شدند.
بنیعباس نیز همانند امویان سالها با ستمگری بر جان و مال مردم کشورهای اسلامی سلطه راندند و تا سال ۶۵۶ به مدت بیش از ۵۰۰ سال حکومت کردند.
در چنین روزی ابوالعباس عبدالله بن محمد معروف به سفاح و خونریز، اولین خلیفه عباسی بر مسند خلافت نشست.
قیام اصفهان علیه امیرتیمور گورکانی-۷۸۹
شجاع‌الدین تیمور معروف به امیرتیمور گورکانی، فرمانده ترک - مغول و بنیانگذار خاندان تیموری در ایران در سال ۷۸۹ قمری از حاکم وقت اصفهان مالیات طلب کرد و او به همراه تجار و علمای اصفهان از او امان خواستند تا مالیات را بعد از جمع‌آوری به فرستادگانش تسلیم کنند.
فرستادگان تیمور برای گرفتن مالیات و مواجب شهر به نوامیس اصفهانی تجاوز کردند و موجب شورش مردان اصفهانی علیه فرستادگان تیمور و کشتن آنان شدند تیمور نیز با سپاهی بزرگ به اصفهان حمله‌ور شد و دستور قتل‌عام مردم اصفهان را داد.
درگذشت میرزا محمدمهدی محی‌الدین الهی قمشه ای- ۱۳۹۳
محمدمهدی در سال ۱۳۱۹ در قمشه یا شهرضای امروزین به دنیا آمد. پس از فراگیری مقدمات در زادگاهش راهی اصفهان شد. وی از شاگردان آیتالله سید حسن مدرس بود و بهره وافری از ایشان برد. آقا بزرگ حکیم، حاج آقا حسین قمی، شیخ اسدالله یزدی، حاج میرزا حسین فقیه سبزواری از دیگر اساتید وی بودند.
در تهران در مدرسه سپهسالار به تدریس پرداخت و همزمان در درس استاد ابوالحسن جلوه شرکت کرد. ترجمه تفسیر گونه ایشان از قرآن از مشهورترین آثار حکیم الهی است.
ایشان سرانجام در حالی که به اصلاح خلاصة التفاسیر خود مشغول بود، در ۱۲ ربیع الثانی ۱۳۹۳ دعوت حق را لبیک گفت و در جوار بارگاه حضرت معصومه به خاک سپرده شد.
در تقویم میلادی نیز رویدادها و مناسبات تاریخی متعددی به ثبت رسانده است.
تحریم نفتی عرب علیه رژیم صهیونیستی-۱۹۷۳
در پی آغاز جنگ چهارم اعراب و اسرائیل و حمایت آمریکا و انگلیس از رژیم صهیونیستی، کشورهای عرب صادرکننده نفت در روز ۱۶ اکتبر ۱۹۷۳ تحریم نفتی آمریکا و انگلیس آغاز کردند.
این اتفاق موجب افزایش چهار برابری قیمت جهانی نفت شد که شوک بزرگی به کشورهای غربی بود.
مجازات رهبران آلمان نازی- ۱۹۴۶
با پایان جنگ جهانی دوم دادگاه بینالملل محاکمه جنایتکاران جنگیِ در شهر نورنبرگ آلمان برگزار شد. اعضای هیات منصفه این دادگاه را مقامات عالی رتبه آمریکا، انگلیس، شوروی و فرانسه تعیین شد.
رسیدگی به جرائم رهبران آلمان نازی که بیشترشان به جنایت علیه بشریت، مشارکت در توطئه بر ضد صلح و جنایات جنگی متهم بودند، بیش از ۱۰ ماه طول کشید. دادگاه در روز اول اکتبر ۱۹۴۶ رای قطعیش را درباره ۳۲ نفر از متهمان اعلام کرد. بر این اساس ۱۲ نفر از مقامات برجسته حزب نازی محکوم به اعدام، ۷ نفر حبس ابد و ۱۰ سال زندان و سه نفر نیز تبرئه شدند. تقاضای تخفیف مجازات محکومان توسط شورای عالی متفقین برای نظارت بر امور آلمان، رد شد و احکام صادره در روز ۱۶ اکتبر ۱۹۴۶ به اجرا درآمد.
از محکومین به اعدام هرمان گورینگ، مرد شماره دو آلمان نازی که در جریان دادگاه، خونسردتر از همه به نظر میرسید دو ساعت قبل از اجرای حکم با خوردن سیانور خودکشی کرد.
رودلْفْ هِس آخرین محکوم به حبس ابد بود که ۴۲ سال بعد در تاریخ ۱۶ اوت ۱۹۸۷ در زندان خودکشی کرد.
انفجار اولین بمب هسته‌ای چین- ۱۹۶۴
چین در سال ۱۹۶۴ با آزمایش اولین بمب هسته‌ای، آژانس‌های جاسوسی غرب را غافلگیر کرد. چین برای ساخت این بمب از شوروی کمک فنی دریافت کرد اما کمکهای شوروی بعد از مدتی به دلایل اعلام نشده، قطع شد.
چین بعد آزمایش اولین بمب هسته‌ایش به تهدیدی بالقوه برای آمریکا و روسیه تبدیل شد. چین سه سال بعد از این آزمایش اولین بمب هیدروژنی خود را هم آزمایش کرد.
گفته می شود چین از دهه ۱۹۸۰ بیش از ۴۰۰ کلاهک هسته‌ای تولید کرده است برخی منابع نیز از انهدام بخشی از این بمب‌ها سخن گفته‌اند.
در تقویم میلادی در این روز همچنین مناسبت‌هایی چون تولد فردریک نیچه فیلسوف آلمانی و صاحب نظریه مرد برتر در سال ۱۸۴۴، تأسیس سازمان بینالمللی خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵، خودکشی هرمان گورینگ از رهبران ارتش آلمان نازی ساعاتی قبل از اجرای حکم اعدام در سال ۱۹۴۶ ثبت شده است.
اعلام روز جهانی غذا در سال ۱۹۷۹، اعدام ماری آنتوانت آخرین ملکه فرانسه قبل از انقلاب کبیر این کشور در سال ۱۷۹۳ و انتخاب عمر حسن احمد البشیر به عنوان رییس جمهور سودان در سال ۱۹۹۳ از دیگر مناسبت های به ثبت در تقویم میلادی در چنین روزی است.
انتهای پیام