ابوالفضل مرادی رستا در آستانه روز بزرگداشت حافظ در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به زینت بخشی دیوان شعر بر طاقچه‌های خانه ایرانیان، بیان کرد: خواجه شمس الدین محمد شیرازی از ارکان چهارگانه شعر ادب فارسی از سرآمدان شاعران پارسی سرا پای را از شعر و شاعری فراتر گذاشته به عنوان یک قدیس و زباندان غیب در نگاه عموم مردم مقام و مرتبه یافته است.

 مدیر گروه رشته زبان وادبیات فارسی پردیس آیت الله طالقانی دانشگاه فرهنگیان قم ادامه داد: سخن حافظ تنها یک شعر نیست بلکه یک نقشه راه سلوک برای طالبان نجات و رستگاری است.

مرادی رستا افزود: مهم ترین پایه سخن حافظ قرآن و معارف اسلامی است، چر اکه خود او اشاره می‌کند در هنگام فقر و نیازمندی و اندوه و دلتنگی آنچه را حافظ نجات داد و در خلوت و سکوت شب‌های طولانی او را به تلاش اجتهاد واداشت دعا و خواندن قرآن بود.

وی بیان کرد: حافظ راهنما نجات است، چرا که توانسته است با جهان‌بینی عرفانی نگاهی به جهان پیدا کند که خود این شاید تنها راه حل پاسخ به بسیاری از پرسش‌هاست.

حدیث از مطرب و  می گوی و راز دهر کمتر جو

که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معمارا

پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در پاسخ به چرایی راهگشا بودن جهانبینی، گفت: محور اصلی در جهان بینی عرفانی عشق است و چه زیبا حافظ با پرداختن به عشق، آن را هنر بشریت، انسان بودن و نشانه زنده بودن و زندگانی دانسته است.

به کوش خواجه و از عشق بی نصیب نباش

که بنده نخرد کس به عیب بی‌هنری

مرادی رستا افزود: دیوان حافظ به عنوان یک ویترین و چشم انداز از ادب فارسی و بیانگر این است که راه نجات، پرداختن به شریعت و طریقت البته با نگاه عاشقانه است؛ این نگاه در بسیاری از فقهای عارف و روحانیان و دانشمندان فقیه که چشمشان با نگاه عاشقانه جهان را می‌نگریسته است وجود دارد.

وی گفت: خواجه نصیر در توصیف اوصاف اشراف این محبت را نشانه نجات و رستگاری دانسته است و شیخ بهایی در سروده بسیار زیبا در مسمط زیبا می‌فرماید:

تا کی به تمنا وصال تو یگانه

اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه 

خواهد به سراید شب هجران تو یا نه 

ای تیر غمت را دل عشاق نشانه

مرادی رستا بیان کرد: بسیاری از بزرگان در حوزه شعر که با معارف اسلامی و شریعت آشنا بودند، این نگاه عاشقانه را برای نجات و رستگاری انتخاب کرده و به دیگران توصیه کردند.

وی ادامه داد: به نقل از شهید مطهری در اثر زیبای تماشاگر راز ،حافظ را می‌توان به عنوان و عالم ربانی، آشنای شریعت و طریقیت که نگاه عاشقانه را به عنوان روح حاکم بر نگاه شریعتمدارانه برگزیده کرده است، شناخت.  

مرادی رستا با اشاره به مهم ترین کشف در حوزه عرفان توسط عارفان بیان کرد: عرفا دریافتند که عالم جلوه جمال و جلال حضرت حق است لاجرم انسان به عنوان جلوه اتم و اکمل، نزدیک ترین جلوه به جلوات حضرت حق است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: با این دیدگاه انسان خود را از عالم بالا می‌داند به قول مولانا وطن و اصل انسان عالم بالاست در قوس نزول به آیت عالم آمده است تا با عشق ورزی در صعود، دوباره به جوار قرب الهی بازگردد.

در ازل پرتو ی حسنت به تجلی دم زد

عشق پیدا شده و اتش به همه عالم زد

وی ادامه داد: در نگاه حافظ خودیت انسان سایه و جلوه‌ای از خداوند است؛ بی شک این نگاه باعث تلاش و کوشش مضاعف انسان برای رسیدن به اصل وطن خود می‌گردد و این سنخیت و رابطه بین خود و خدا شوق و کشش رسیدن را صد چندان می‌نماید.

سایه از معشوق اگر افتاد بر عاشق چه شد؟

ما به او محتاج بودیم او به ما مشتاق بود

میان عاشق و معشوق هیچ  حائل نیست

 تو خود حجاب خودی حافظا از میان برخیز

مرادی رستا با اشاره به  ایکنه حافظ نماد و نشانه و سند هویت ایرانی و اسلامی است، گفت: حافظ در دیوان خود بهترین و کامل ترین اثر هنری را با به هم آمیختن کلمات فارسی رقم زده است؛ اصلی ترین جلوه هنر خلق زیبایی و حسن است، هنر هدیه‌ای است الهی که هنرمند با بهره گیری از آن می‌تواند در  سایه آفرینش زیبایی نزد مخاطب دلبری کند.

وی افزود: هنر هدیه‌ای است الهی که هنرمند با بهره گیری از آن می‌تواند در  سایه آفرینش زیبایی نزد مخاطب دلبری کند، البته پیام، مضمون و محتوا، پیامد این دلبری است که بر ذهن فراگیر تاثیر می‌گذارد.

این استاد ادبیات ادامه داد: کلام حافظ چنان زیباست که هر مخاطبی را شیفته و شیدا خود می‌کندو این زیبایی فقط در ظاهر و کلمات حافظ نیست بلکه در تصویر سازی‌ها، توصیه‌ها و چشم اندازهای شاعرانه  او است.

وی بیان کرد: گویی حافظ بر بلندا برج دانش و بینش نشسته‌ است و آنچه را از ازل و ابد دیده در سروده‌های خویش برای مخاطب‌ها به تصویر می‌کشد و انسان را برای اینکه این زیبایی را دریابد فرا می‌خواند.

این پژوهشگر ادبیات افزود: مخاطبان حافظ سعی می‌کنند مانند او جهان را بنگرند، هرکس یک بار از این چشم انداز جهان را ببیند قد و بالای همه سروهای عالم در نظر او پست خواهد شد.

مرادی رستا با اشاره به تاثیر حافظ در شرق شناسان غربی گفت: در قرن هفدهم نخستین بار ویلیام جونز نخستین ترجمه از حافظ را به انگلیسی منتشر کرد و نخستین گام در معرفی حافظ به شرق شناسان عرضه شد و به سرعت حافظ در اروپا مورد توجه قرار گرفت.

وی با شاره به آسیای صغیر و کشور ترکیه و هند ادامه داد: به تاریخ و فرهنگ ادب این سرزمین‌ها که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که حافظ یکی از منصب نشینان فرهنگ و هنر است.

مرادی رستا اظهار کرد: نخستین نسخه برداری‌ها از دیوان حافظ توسط کاتبان ترک زبان دربار عثمانی و همچنین کشور هند نشان‌دهنده تاثیر کلام حافظ را در بین نخبگان آن مرز و بوم است.

وی بیان کرد: مصطفی عالی گلیبولی یکی از شاعران ترک زبان در قرن دهم است که تحت تاثیر حافظ یک دیوان شعر فارسی در استابول سرود؛ در این دیوان به ازای هر غزل حافظ یک غزل فارسی در همان وزن و قافیه سروده شده است؛ و بنده تحت عنوان تاثیر پذیری مصطفی عالی گلیبولی از حافظ شیرازی در دانشگاه کارابوک در سال 2021 ، به این موضوع پرداختم.

مرادی رستا گفت: الهه سیماوی شاعریست که تحت تاثیر حافظ شیرازی غزلیات فارسی سروده است و نمونه‌هایی از غزل حافظ را پیروی کرده است؛ هر دو این غزلیات به زبان ترکی تحت تاثیر سخن حافظ بوده است، به عنوان مثال عالی گلیبولی خود را حافظ روم معرفی کرده است و این نشان دهنده تاثیر پذیری او از حافظ است.

مرادی رستا ادامه داد: گوته شاعر آلمانی خطاب به حافظ می‌گوید: تو همچون کشتی بادبان برافراشته‌ای و در اقیانوس فرهنگ ملت‌ها به پیش میروی و من همچون تخت پاره شکسته هستم که با تلاطم امواج  به این سو آن سو می‌روم.

وی افزود: نسخه برداری از کشورهای مختلف نشان دهنده توجه نخبگان ان مرز و بوم به حافظ شیرازی بوده است؛ سخنان گوته نشان دهنده این است که حافظ نه تنها مورد توجه فارسی زبانان و ایرانیان قرار گرفته است بلکه  فراتر از مرزها نیز مورد توجه و اقبال بوده است.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: حافظ ودیعه‌ای است که در نزد ما ایرانیان به ودیعت گذاشته شده است و ما باید از زندگانی از نگرش و جهان بینی و سیر و سلوک حافظ بهره ببریم و آن را به دیگران معرفی کنیم.

انتهای پیام