توانمندی ادراکی در اوایل کودکی یکی از قوی‌ترین شاخص‌ها برای شروع گفتار است که می‌توان با استفاده از ابزارهای آموزشی زبان‌آموزی مانند فلش کارت‌ها، شعر، داستان و نمایش خلاق، بازی و غیره آن را رشد داد و تقویت کرد، همچنین عواملی مانند سطح سواد و تعامل والدین با کودک، تک‌فرزندی یا چندفرزند بودن خانواده نیز در رشد مهارت‌های کلامی نقش قابل‌توجهی دارند. رشد زبان گفتاری شامل مهارت‌های واژگانی و دستوری است و در دانش‌آموزانی که دوره پیش دبستانی را گذرانده‌اند نسبت به کودکانی که این دوره را نگذرانده اند بسیار متفاوت است.
برای افزایش مهارت‌های کلامی در کودکان برنامه‌های آموزش باید طوری باشد که زمینه مناسبی را برای رشد در تمامی جنبه‌های جسمی، عاطفی، اجتماعی، شناختی و به ویژه رشد زبان فراهم آورند. البته لازم است بدانیم کودکانی که زمان زیادی از صفحه نمایش استفاده می‌کنند برای به دست آوردن مهارت‌های زبانی با مشکل مواجه می‌شوند.
دوره کودکی حساس‌ترین دوره برای رشد زبان
صحبت کردن فرایندی است که بر شناخت و اندیشه مبتنی است و دوره کودکی حساس‌ترین دوره برای رشد زبان به شمار می‌آید و مهارت‌های کلامی تاثیری شگرف بر فرهنگ، سیاست، اجتماع و اقتصاد جامعه بشر دارد. کودکانی که در سنین پایین وارد مهدکودک می‌شوند نسبت به کودکانی که دیرتر به مهدکودک می‌روند زبان آموزی بهتری دارند و در فرایند داستان‌گویی به مراتب بهتر هستند. همچنین گنجینه لغات کودکان در زندگی با طبقات اجتماعی متفاوت خواهد بود.
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که صفحه‌نمایش‌ها بسیار رایج شده‌اند و خواسته‌ها، رویاها و اخبار روزانه ما را درست در برابر چشمان ما نشان می‌دهند. اما، آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه این صفحه‌نمایش‌ها ممکن است بر رشد ذهنی کودکان ما، به‌ویژه مهارت‌های زبانی آنان تأثیر بگذارد؟
نتایج نظرسنجی دقیق در مورد استفاده از صفحه نمایش با هدف بررسی هر گونه ارتباط احتمالی بین توانایی‌های زبانی در کودکان و استفاده از فناوری مبتنی بر صفحه نمایش مشخص کرد کودکان، عادات والدین خود را در صفحه نمایش تقلید می‌کنند یعنی الگوهای استفاده از صفحه نمایش کودکان مشابه الگوهای والدین آنان است.
رشد زبانی کودکان در گرو گفت‌وگو با بزرگسالان
در بسیاری از جوامع، رشد زبانی کودکان ریشه در گفت‌وگوهای صریح با بزرگسالان دارد. این بحث‌ها آنها را در معرض گنجینه‌ای از کلمات و دستور زبان ساختاری قرار می‌دهد و از این طریق توانایی‌های زبانی آنان پرورش می‌یابد با این حال، به نظر می‌رسد که نمایشگرهای فراگیر این لحظات ارزشمند گفت‌وگو را محدود می‌کنند.
کودکانی که زمان کمتری را جلوی صفحه نمایش می‌گذرانند، توانایی زبانی بهتری دارند و صرف نظر از نوع محتوای مصرفی، به نظر می‌رسد زمان بسیار زیاد استفاده از صفحه نمایش، بر مهارت‌های زبانی سایه افکنده است و زمان اختصاص داده شده به استفاده از صفحه نمایش در بازی‌های ویدیویی از مهارت‌های زبانی کودک می‌کاهد.
تاثیر کلاس‌های آنلاین بر رشد زبانی کودکان
از زمان همه‌گیری کووید- ۱۹، کلاس‌های درس سنتی تا حد زیادی به محیط‌های دیجیتال تبدیل شده‌اند. این تغییر به یادگیری مجازی، کودکان را با قلمرو جدیدی از استفاده از صفحه نمایش آشنا و فرصت‌ها و چالش‌ها را تقویت کرد. در حالی که کلاس‌های آنلاین تداوم آموزش را در میان محدودیت‌ها تضمین می‌کند، اتکا به صفحه‌نمایش می‌تواند منجر به کاهش تعاملات بین‌فردی شود که یک جزء حیاتی برای فراگیری زبان است. مربیان و والدین می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند تا یادگیری مبتنی بر صفحه را با ارتباطات تعاملی و رو در رو در نظر گیرند تا مهارت‌های زبانی کودکان را غنی کنند.
کاهش زمان تماشای صفحه نمایش در خانواده، به ویژه در روزهای تعطیل آخر هفته، اثرات مفیدی دارد و گفت‌وگوهای بیشتر، خواندن کتاب یا انجام بازی‌های تعاملی بدون استفاده از صفحات نمایشی می‌تواند تجربیات یادگیری زبان را برای کودکان کوچکتر ارائه کند.
والدین با داشتن آگاهی و راهبردهای پیشگیرانه می‌توانند به پر کردن شکاف بین صفحه نمایش و گفتار کمک کنند و رشد کودکان را به سوی آینده‌ای جامع‌تر و ارتباطی‌تر هدایت کنند. کودکی دوره مهم زندگی افراد است که می‌تواند در آموزش و تعلیم و تربیت موثر باشد و اهمیت این دوران تا آنجاست که پیامبر(ص) بیان کرد آموزش کودکی همانند حکاکی بر روی سنگ است.
منابع
برگرفته از مقاله «تاثیر فعالیت‌های زبان آموزی پیش دبستانی بر رشد زبان کوکان پایه اول و دوم ابتدایی»، فرخنده مفیدی و بتول سبزه / ایسنا
انتهای پیام