خانه‌های تاریخی یادآور جریان زندگی گذشتگانی هستند که امروز و در شلوغی زندگی ماشینی، گرد فراموشی بر در و دیوار این بناها نشسته، پنجره‌هایی که اگر آنها را باز کنیم صدای شور و شوق زندگی چندین دهه قبل در همهمه زندگی امروز جانی تازه به کالبد خسته و تکیده از ترافیک زندگی ماشینی به ما می‌بخشد.
یکی از راه‌های ماندگار کردن تاریخ خشت و گِلی که در گذشته، خانه عشق و امید اهالی منزل بود و امروز بخشی از هویت هر شهر و دیار محسوب می‌شود، توجه به بازسازی، نگهداری درست و در صورت دارا بودن شرایط؛ اقدام به ثبت آن بنا به عنوان یک اثر تاریخی است. کاری که تضمینی برای حفظ تکه‌ای کوچک از تاریخ بزرگ هر کوی و برزن است.
اقدام برای ثبت بنا به عنوان اثر میراثی هیچ هزینه‌ای برای مالکین یا وراث ندارد
در همین رابطه اسماعیل ساحلی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بندرانزلی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: هویت تاریخی؛ شناسنامه هر شهر محسوب می‌شود و یکی از مولفه‌ها در این هویت، ساختمان‌ها و بناهای قدیمی هستند که روایتگر گذشته هر منطقه محسوب شده و حتی می‌توان از آن برای ایجاد اشتغال و یکی از فرصت‌های جذب گردشگر بهره برد.
وی با بیان اینکه در شهرستان بندرانزلی به دلیل اقلیم و نوع آب و هوای بارانی، ساختمان‌های با عمر بالای ۷۰ سال دارای ارزش هستند، افزود: بناهایی که با توجه به کیفیت مصالح به کار رفته و نوع معماری در بندرانزلی که پرباران‌ترین شهر کشور است دوام داشته باشند، بسیار حائز اهمیت هستند.
ساحلی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴۰ ساختمان از گذشته این شهر زیبا شناسایی و ۲۲ اثر، به ثبت ملی رسیده و دارای کد میراثی هستند، تصریح کرد: از جمله این بناها می‌توان ساختمان فعلی اداره هواشناسی را نام برد که اولین و قدیمی‌ترین ساختمان اداره هواشناسی کشور است و در حال حاضر نیز در اختیار اداره‌کل هواشناسی استان گیلان قرار دارد.
وی افزود: از دیگر ساختمان‌های ثبت ملی شده شهرستان بندرانزلی که در اختیار ادرات و ارگان‌ها قرار دارند می‌توان ساختمان‌های دادگستری، ساختمان هلال احمر، اداره پست غازیان، سر درب اداره بندر، ساختمان‌های شیلات همچنین عمارت تاریخی شهرداری را نام برد و از جمله خانه‌هایی که تاکنون به ثبت رسیده‌اند می‌توان به ساختمان تاریخی کاظمی، دهبان و قاسم‌اف اشاره کرد.
ساحلی گفت: اقدام برای ثبت بنا به عنوان اثر میراثی هیچ هزینه‌ای برای مالکین یا وراث ندارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بندرانزلی تصریح کرد: معمولا نگاه مالکین یا وراث این بناها، به زمین ِ ملک به عنوان سرمایه است و عدم تمایل به ثبت در فهرست میراثی به این دلیل است که نمی‌توانند در آن ملک تغییر کاربری داده یا ساخت و ساز کنند.
ساحلی تاکید کرد: ثروت لزوما به معنای ساخت و ساز و بلند بناهای جدید نیست بلکه با حفظ و بازسازی ابنیه تاریخی، نه تنها هویت شهر حفظ می‌شود بلکه می‌توان از این بناها برای ایجاد شغل از جمله در زمینه‌های گردشگری، برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی، امور هنری و فرهنگی استفاده کرد همانند بسیاری از بناهای تاریخی در استان‌های گردشگرپذیر کشور که تجربه موفقی در کاربری از بناهای تاریخی دارند.
وی با اشاره خانه تاریخی تبریزی در ابتدای خیابان ۳۰ متری بندرانزلی، افزود: این ساختمان با بیش از ۸ دهه قدمت، نوع ساخت و شیوه طراحی بنا همچنین مصالح به کار رفته با اعلام رضایت مالک، برای ثبت به عنوان اثر میراثی مورد بررسی قرار گرفت.
ساحلی گفت: با کارشناسی‌های صورت گرفته کد موقت ثبت ملی برای این بنا صادر شد ولی متاسفانه به دلیل ساخت‌وساز غیرکارشناسانه در جوار این ساختمان، پی ِ این بنای تاریخی تخریب و حتی دیوارهای آن فرو ریخته و در صورت بی‌توجهی احداث‌کنندگان بنای جدید ممکن است روند ثبت قطعی این بنا به عنوان اثر تاریخی، ممکن نشود ولی در صورت توقف کار، هر چند سخت اما می‌توان مانع تخریب خانه تاریخی کاظمی شد.
گفتنی است علی‌رغم پیگیری‌های قانونی و قضایی خانواده کاظمی؛ سازنده بنا همچنان عملیات اجرایی ساخت را ادامه می‌دهد.
در همین رابطه جلال کاظمی، مالک این بنا در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته و اخطارهای متعدد به سازنده بنا در جوار این خانه، متاسفانه نه تنها واکنش مثبتی ندیدیم بلکه همچنان روند ساخت و ساز ادامه دارد و دیوارهای خانه ما که مشرف به این آپارتمان ِدر حال ساخت هستند، فرو ریخته و پی ساختمان آسیب دیده و قسمتی از آن توسط بیل مکانیکی زنجیری خارج شده است.
کاظمی با تاکید بر اینکه منزل فعلی من کنار همین ساختمان قدیمی قرار دارد، گفت: اینجا خانه کودکی‌های من است، اجاق هیزمی آن برایم یادآور عطر غذاهایی است که مادربزرگم درست می‌کرد و بازی‌های کودکانه خودم و حتی تولد و بزرگ شدن فرزندانم در این خانه بود.
وی که با کمک خانواده، پنجره‌های مشرف به خیابان این بنا را با سلیقه و بسیار زیبا رنگ‌آمیزی کرده، افزود: هر گاه می‌بینم شهروندان و گردشگران کنار دیوارهای بیرونی منزل عکس می‌گیرند و با لبخند خاطره‌ای خوش به ثبت می‌رسانند، من هم خوشحال می‌شوم.
کاظمی تصریح کرد: طبق اذعان کارشناسان شهرداری این پروژه ساختمانی که بر روی پلاک ثبتی ۶۶/۲ و ۱۳/۲ دارای پروانه ساختمانی ۱۳۶۳۵ در حال انجام است به جهت عدم رعایت مقررات ملی ساختمان در زمان گودبرداری، به استناد گزارش ناظر سازه با کد پیگیری ۱۳۸۵۱۵ مورخه ۱۴۰۱/۳/۲۶ اقدام به گودبرداری، سازه نگهبان، عمق گودبرداری بر خلاف مشخصات و نقشه‌های مصوب سازمان نظام مهندسی ساختمان کرده و بعد از تخریب ساختمان چندین بار نیز به تخریب ادامه داده و در تمام مراحل؛ گزارش پلیس ۱۱۰، فیلم و شهود نیز موجود است در ضمن با توجه به نصب میله انتظار؛ اقدام به احداث طبقه اضافه کرده در حالی که به دلیل مجاورت با ساختمان میراثی کاخ دادگستری و قرار داشتن در محدوده میدان بندرانزلی نمی‌تواند بیشتر از ۲ طبقه احداث کند.
وی افزود: حتی با پیگیری‌هایی که برای توقف عملیات این بنا به جهت تخریب ملک شخصی خودمان داشتیم، ولی ایشان به ساخت و ساز بنا خود همچنین ادامه تخریب ملک بنده اقدام کرده و در روزهای تعطیل، کار ساخت و ساز خودش را با تخریب دیوارها و پی خانه تاریخی انجام داده و میزان تخریب به حدی است که کل دیوارها و کف ساختمان دچار ترک‌های عمیق شده است.
کاظمی تصریح کرد: حتی پس از رفع پلمب اقدامات طبق گزارش نظام مهندسی و شهرداری؛ اقدامات مقتضی به جهت رفع تخلف و انجام تمهیدات کافی برای مقاوم سازی و رعایت اصول ایمنی صورت نگرفته است.
انتهای پیام