کتاب حاضر با هدف احیای فلسفه اجتماعی حکمت متعالی و تحلیل بنیادی‌ترین مبانی حکمت عملی در نظام اندیشه ملاصدرا به نگارش درآمده است. این کتاب برای نشان دادن ظرفیت‌های حکمت صدرایی در مواجهه با مسائل و مشکلات و بحران‌های زمانه ما به ویژه برای بهره‌وری دانشجویان و طلبه علوم دینی تهیه شده است.

مولف در مقدمه این اثر آورده است: روش ما در این کتاب، شبکه سازی و نظام‌بندی بحث‌ها و نکات گوناگون در آثار گوناگون ملاصدراست که حول محور یک مسئله یا یک موضوع مطرح شده است. مسائل گوناگونی که حول یک موضوع واحد مطرح بودند، در یک نگاه ترکیبی و شبکه‌ای الهام بخش هستند رهنمود جدید را افاده می‌کنند و ما را به جزئیات بیشتر و زوایای گوناگون یک مسئله هدایت می‌کنند.

مطالعه این اثر نشان می‌دهد تلقی حوزه و دانشگاه از فلسفه ملاصدرا با تلقی ملاصدرا از فلسفه‌اش که به حکمت متعالی موسوم است، بسیار متفاوت است. نگاه وی به فلسفه و انتظاراتی که از فلسفه دارد، در وضعیت کنونی تدریس فلسفه اسلامی بسیار مغفول واقع شده و این غفلت باعث ناکارآمدی فلسفه ملاصدرا گردیده است. در حقیقت ساحات اجتماعی و سیاسی وجود شناسی در حکمت متعالی و اهداف مدنی و تمدنی که آشکارا ملاصدرا به آنها تصریح دارد، در نحوه تدریس حکمت صدرایی نادیده گرفته شده است.

ساختار اثر

این اثر در ۱۰ فصل تألیف شده است؛ در فصل اول این اثر که با عنوان «پیشینه فلسفه اجتماعی حکمت متعالی در نظام اندیشه فارابی» به رشته تحریر درآمده است به مباحثی از جمله اصالت زندگی در تفکر فلسفی، صنعت اخلاق در فلسفه مدنی، فارابی و نقشه راه دستیابی به سعادت و فضیلت پرداخته شده است.

نویسنده در فصل دوم با عنوان «فلسفه اجتماعی نقشه راه خوانش حکمت متعالیه» ضمن بیان سه پرسش چیستی و چرایی و چگونگی در حکمت متعالیه، به تشریح روش جدید در بررسی چیستی حقیقت فلسفه و چرایی آن و همچنین ابتکار ملاصدرا در ارائه نقشه راه می‌پردازد.

«انسان شناسی ملاصدرا و ضرورت‌های نظام صنعتی در تمدن اسلامی» عنوان سومین فصل از کتاب حاضر است که به مباحثی اعم از نسبت انسان، صنعت و عالم در حکمت صدرایی، چگونگی رسیدن از علم به صنعت در چشم انداز ملاصدرا و فرانسیس بیکن، تعرض به طبیعت و چشم انداز مناسب و هیدگر، تکثر و تنوع صنایع و عوامل صلاح و فساد در آن، عوامل تفاوت صنایع و کاربردهای صنعتی، نشانه‌های فساد در صنعت و ظهور بحران اشاره شده است.

در فصل چهارم نیز «مناسبات بین علم، صنعت و طبیعت و نظام حاکم بر آن‌ها» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در پنجمین فصل از این کتاب تحت عنوان «عدالت اجتماعی و مناسبات بین علم و صنعت و طبیعت» مباحثی از جمله ملاصدرا و چشم انداز نو به انسان، ماده و حرکت، ضرورت عدالت اجتماعی در فرایند عالم‌سازی، ورود به ساختار درونی نظام عدالت اجتماعی، ملاصدرا و سامانه امنیت در نظام عدالت اجتماعی تبیین شده است.

فصل بعدی که به «راهبردی بودن فلسفه در چشم انداز فارابی و ملاصدرا» اختصاص یافته است ضمن پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا فلسفه یک علم راهبردی است؟، مبحثی با عنوان ملاصدرا و عدالت اجتماعی به عنوان مهم‌ترین سیاست راهبردی را تشریح کرده است.

مؤلف در هفتمین فصل که با عنوان «نقد قدرت در فلسفه اجتماعی حکمت متعالیه یا آسیب شناسی نهاد قدرت» به رشته تحریر درآمده است، به مباحثی از جمله گستره فلسفه نقد قدرت در نظام اندیشه ملاصدرا، جایگاه رساله سه اصل در فلسفه نقد قدرت، تفاوت بنیادی بین فارابی و ملاصدرا در نگاه به قدرت، قدرت و ساختار آن در مدینه، شبکه سازی روش بررسی نگاه ملاصدرا به قدرت، و ملاصدرا به منابع کسب قدرت می پردازد.

«بحران جهالت و بت‌ها و قدرت‌ها و راه برون رفت از آن» عنوان هشتمین فصل از کتاب حاضر است که مباحث مطرح شده در این فصل عبارت است از: نو ارغنون و کسراصنام الجاهلیه، ملاصدرا و جایگاه اندیشه انقلاب در فلسفه نقد قدرت، بررسی مقایسه‌ای رسالت اجتماعی فیلسوف نزد سه فیلسوف (افلاطون، فارابی و ملاصدرا).

فصل بعدی به «رسالت فلسفی اجتماعی فیلسوف در عرصه منطق فهم دین» می‌پردازد که وجود شناسی فیلسوف مسئولیت ارائه فهم درست از دین، احساس مسئولیت فیلسوف در برابر همه مردمان شهر حتی جهان بشری، انقلاع حکمت یا امتناع تفکر فلسفی در فضای فهم ظاهر گرایانه از دین، ترسیم تقابل دو منطق فهم دین در قالب یک گفتگو، تحلیل محاوره و بررسی اهمیت آن، و فقاهت و نظام فقه مقاصدی در فلسفه اجتماعی ملاصدرا، اعم مباحث این فصل است.

در دهمین و آخرین فصل از کتاب درآمدی در فلسفه اجتماعی حکمت متعالیه با عنوان «نقد روش رایج در تدریس فلسفه اسلامی و روش شناسی تدریس کارآمد» تألیف شده که در این فصل ضمن بیان فاصله رویکرد ما به فلسفه اسلامی با رویکرد فارابی و ملاصدرا به آن، به روش ناکارآمد تدریس فلسفه اسلامی و بحران پیش آمده در فلسفه اسلامی از زاویه نگاه فارابی اشاره شده و در ادامه نیز بعد از تبیین نقدهای وارده بر روش تدریس فلسفه اسلامی و اصلاح و بازشناسی انتظارات ما از فلسفه اسلامی، تدریس کارآمد در فلسفه اسلامی و مراحل آن تشریح شده است.

به گزارش ایسنا؛ علاقه‌مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی http://shop.isca.ac.ir مراجعه کنند.

انتهای پیام