دورم را گرفتهاند در چشمهایشان موجی از سؤال میبینم اینجا مدرسه کودکان استثنایی است و اسم یکی از دانش آموزان مدرسه عباس است. دستم را محکم گرفته و خندهای بر رویش نقش بسته. با دیدن آنها خستگی یک روز کاری را فراموش کردم البته در این مدارس فرشتههایی هستند که به آنها آموزش میدهند. طاهره معشوقی یکی از این فرشتههاست که در این مدرسه استثنایی پسرانه در جنوب خراسان رضوی کار آموزش به این افراد خاص را انجام میدهد.
در این مدرسه حدود ۱۲۰ دانشآموز در دو دوره اول و دوم ابتدایی از سن ۷ تا ۱۸ سالگی تحصیل میکنند. شروع سال تحصیلی جدید بهانهای شد تا به سراغ این عزیزان برویم و پای صحبت این خانم معلم که سابقه ۲۴ ساله تدریس در مدارس استثنایی را دارد، بنشینیم و با ایشان درباره وضعیت تدریس به این دانشآموزان و تحصیل آنان گفت و گو کنیم.
خانم معشوقی که سالهاست در مدرسه استثنایی پسران تدریس میکند، گفت: گرچه کار کردن در مدارس استثنایی و آموزش به دانشآموزان این مدارس، سختیهای خاصی دارد ولی به جای تدریس در مدارس عادی، عشق به این بچهها و محبتهای بیریای آنها اجازه نداد که از آنها جدا شوم و این وابستگی مرا برای تدریس در مدرسه استثنایی ماندگار کرد.
وی اظهار کرد: آنچه در توان داشتم برای آموزش و افزایش یادگیری این بچهها انجام داده و میدهم و حتی وقتی برخی میگویند این دانشآموزان چیزی یاد نمیگیرند، ناراحت میشوم.
این معلم با سابقه افزود: گاهی در مسیر انجام کارم دچار تردید میشوم و فکر میکنم شاید به خوبی نتوانستهام به آنها آموزش دهم و باز بیشتر تلاش میکنم تا بتوانند خواندن و نوشتن را یاد بگیرند و گلیمشان را از آب بکشند. بسیاری مواقع، ثمره کارم و نتیجه آموزشهایی که با کمک والدین ارائه شده را دیدهام.
تدریس در اینگونه مدارس بسیار سخت است
وی با بیان اینکه تقریباً ۹۰ درصد معلمان مدارس استثنایی، تحصیلات مرتبط با آموزش به این دانشآموزان را دارند، ادامه داد: نُرم کلاسها از ۷ تا ۱۱ نفر است اما چون مفاهیم را دیرتر متوجه میشوند، برای هر نفر جداگانه تدریس میکنم و گاه این وضعیت موجب شده با کمبود وقت مواجه شوم.
این معلم مدرسه استثنایی با بیان اینکه تفاوتهای فردی زیادی بین این دانشآموزان وجود دارد که بر سختی کار میافزاید، گفت: دانشآموزان کلاس اول برای یادگیری حروف و اعداد باید این مقطع را در 3 سال بگذرانند.
وی تدریس در اینگونه مدارس را در مقایسه با مدارس عادی بسیار سخت دانست و گفت: با این حال از نظر دریافت حقوق، مبلغ ناچیزی از معلمین مدارس عادی بیشتر دریافت میکنیم.
معشوقی یادآوری کرد: حداقل امکانات برای تدریس این دانشآموزان مهیا شده است ولی بازهم برای فهم بهتر مسائل، به امکانات بیشتری همچون وسایل کمک آموزشی، تخته وایتبرد و تخته آهنربایی نیاز است.
کمبود نیرو در حوزه کار درمانی و گفتار درمانی
وی با اشاره به کمبود نیرو در حوزه کار درمانی و گفتار درمانی، افزود: بسیاری از خانوادههای دانشآموزان مدارس استثنایی از نظر مالی مشکل دارند و امکاناتی همچون عینک و سمعک از وسایل مورد نیاز این بچههاست که باید از طرف دولت و اداره بهزیستی حمایتهای خاصی از آنها صورت گیرد و نباید توقع داشته باشیم این افراد مثل افراد عادی در نگهداری وسایل خود دقت داشته باشند که این امر غیرممکن است.
این معلم با بیان اینکه دانشآموزانم با قلبهای مهربانشان به من امید میدهند، گفت: در شهرستان قبلی که حضور داشتم شاگردی داشتم که اکنون سرباز است و هنوز به مناسبتهای مختلف به من زنگ میزند. همین الان دانشآموز نابینایی دارم که هر وقت شعر و دکلمه میخواند همه به وجد میآیند، محمدجواد، دانشآموز دیگرم، پسری دوست داشتنی است که با صحبتهایش همه ما را متأثر میکند، دانشآموز دیگرم مهارت خاصی در مجسمهسازی دارد که همه حیرت زده میشویم. تا در کنار این دانشآموزان نباشید صحبتهایم را درک نمیکنید.
وی افزود: در روزهایی به خاطر سختی کار با سر درد به خانه میرفتم، اعضای خانوادهام شاکی میشدند که پشت میز نشینی در مدرسه این همه خستگی ندارد، یک روز فرزندانم را به مدرسه آوردم و وقتی این بچهها و رفتارهای آنها را دیدند در کنار دوست شدن با آنها، نظرشان درباره سختی کارم عوض شد و برخوردشان نسبت به من تغییر کرد.
معشوقی گفت: این بچهها قسمتی از زندگی من هستند، با آنها بازی میکنم، دروازهبان بازی فوتبالشان هستم، بسیاری از شبها فکر میکنم که بر اساس توانایی و خلاقیت هرکدام از دانشآموزانم، فردا چگونه و چه آموزشی به آنها بدهم. با آنها میخندم و بعضی وقتها اگر آنها را دعوا کنم دچار عذاب وجدان میشوم.
وی با تأکید با لزوم همکاری پدر و مادرها برای موفقیت بیشتر فرزندانشان گفت: متأسفانه بعضی از خانوادهها کملطفی میکنند و همکاری ندارند.
مردم و برخورد آنها به کودکان استثنایی
این معلم مدرسه استثنایی که از مردم و برخورد آنها به کودکان استثنایی ناراحت است، گفت: آرزو دارم هیچ کودک استثنایی نداشته باشیم.
وی با اظهار تأسف از اینکه جامعه هنوز به خوبی این افراد را که قلبهای بسیار مهربان و تواناییهای بسیار بالایی دارند را قبول نکرده است، افزود: نوع برخوردهای نامناسب با این گونه دانش آموزان موجب شده که بسیاری از آنها خانهنشین باشند.
معشوقی با اشاره به اینکه کودکان استثنایی از رفتار نامناسب برخی مردم همچنان رنج میبرند، افزود: شاید فکر کنید دانش آموزان استثنایی به دلیل مشکلات و معلولیتهایی که دارند توان انجام کاری را ندارند و به همین دلیل به آنان با ترحم برخورد میکنید، اما این گونه نیست و تلاش و اراده بالای آنان در انجام فعالیت و امور مختلف حتی میتواند برای انسانهای سالم درسآموز باشد.
وی در ادامه بر مناسبسازی محیط برای این قشر از جامعه تأکید کرد و گفت: خانوادههای این دانش آموزان و حتی خود این کودکان با مشکلات بسیاری مواجهاند که میطلبد مسئولان در راستای رفع مشکلات تلاش بسیاری داشته باشند.
از بالاترین مقام کشوری تا پایینترین رده جامعه نمیشود که پای درس معلمی ننشسته باشند و دانش و مهارتی از استاد و معلم و آموزگار خود فرانگرفته باشند. همه کسانی که در مدارس عادی تحصیل کردهاند از سالهای درس و هم کلاسیها و معلمانشان خاطرات زیبایی دارند.
در این میان تعدادی از افراد جامعه از نظر جسمی و ذهنی با دیگران متفاوتاند و در مدارس استثنایی تحصیل میکنند و از سویی با مشکلات بسیار مواجهاند. از مسئولان مرتبط انتظامی میرود نگاه ویژهای به کودکان و دانش آموزان استثنایی داشته باشند و در عمل برای بهبود وضعیت این قشر گامهای مؤثری بردارند.
انتهای پیام