به گزارش ایسنا، دانشمندان «دانشگاه شاندونگ»(Shandong University) در حال توسعه یک راهبرد جدید برای هدایت مستقیم داروهای شیمی‌درمانی به سمت تومورها هستند که اندام‌های بدن را از آسیب‌های غیر ضروری در امان نگه می‌دارد.

به نقل از ادونسد ساینس نیوز، شیمی‌درمانی معمولی اغلب در درمان کوتاهی می‌کند زیرا نمی‌تواند سلول‌های سرطانی را به طور ویژه هدف قرار دهد و به بروز آسیب جانبی در بافت‌های سالم منجر می‌شود. با افزایش میزان ابتلا به سرطان در سطح جهان به دلیل پیری جمعیت، سبک زندگی پرخطر مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل و عوامل محیطی گوناگون، تمرکز زیادی بر بهبود داروهای شیمی‌درمانی برای افزایش اثربخشی و کاهش عوارض جانبی مضر وجود دارد.

دانشمندان دانشگاه شاندونگ در یک پژوهش جدید نشان داده‌اند که الیگوساکاریدهای هیالورونیک اسید می‌توانند ایمنی شیمی‌درمانی را با هدف قرار دادن گیرنده‌های فراوان روی سلول‌های سرطانی افزایش دهند. روش آنها مبتنی بر دارورسان‌های موسوم به «کیتوسان»(Chitosan) است که از قندهای طبیعی موجود در کیتین به دست می‌آید و می‌توان آنها را به راحتی برای بهبود دارورسانی اصلاح کرد.

دانشمندان در مقاله این پژوهش نوشتند: مواد زیستی مبتنی بر پلی‌ساکارید به دلیل زیست‌سازگاری و زیست‌تخریب‌پذیری عالی، کمتر سمی بودن و تجدیدپذیری، توجه زیادی را در دارورسانی به خود معطوف داشته‌اند.

پیشرفت‌های صورت‌گرفته در این فناوری، به شکل‌گیری کیتوسان‌ها در قالب کُره‌های کوچکی ختم شده است که می‌توانند داروهای شیمی‌درمانی را در خود نگه دارند، از تجزیه آنها پیش از رسیدن به هدف محافظت کنند و عوارض جانبی را کاهش دهند. به عنوان مثال، «دوستاکسل»(Docetaxel) که یک داروی رایج برای درمان تومورهای جامد است، اغلب عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. کپسوله کردن دوستاکسل در حامل‌های مبتنی بر کیتوسان می‌تواند اثربخشی آن را بهبود ببخشد و عوارض جانبی را کاهش دهد.

با وجود این، پلتفرم دوستاکسل/کیتوسان همچنان به هدف‌گیری غیر فعال متکی است؛ به این معنی که ممکن است به طور کامل از سمی شدن سلول‌ها جلوگیری نکند. اینجاست که الیگوساکاریدهای هیالورونیک اسید وارد عمل می‌شوند.

سلول‌های سرطانی یک آنزیم به نام «هیدرولاز»(Hydrolase) منتشر می‌کنند که اسید هیالورونیک را به الیگوساکاریدها تجزیه می‌کند. الیگوساکاریدها به حرکت و گسترش سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند و با گیرنده‌ای به نام CD44 روی سلول‌های سرطانی تعامل دارند. هدف قرار دادن این گیرنده با الیگوساکاریدهای هیالورونیک اسید می‌تواند در دارورسانی مستقیم به سلول‌های سرطانی کمک ‌کند و عوارض جانبی ناخواسته را کاهش دهد.

اگرچه این ایده روی کاغذ منطقی به نظر می‌رسد اما استفاده از الیگوساکاریدهای اسید هیالورونیک مورد پذیرش گسترده قرار نگرفته زیرا ساخت آنها از طریق سنتز شیمیایی معمولی، یک فرآیند پیچیده و پرهزینه است. در هر حال، این باعث نشد که دانشمندان از توسعه یک جایگزین منصرف شوند.

دانشمندان در ادامه نوشتند: آزمایشگاه ما یک روش هیدرولیز آنزیمی ساده را برای تهیه الیگوساکاریدها در پیش گرفت. با در دست داشتن این روش، حامل‌های داروی کیتوسان با موفقیت با الیگوساکاریدها پوشانده شدند و برای کپسوله کردن داروی شیمی‌درمانی دوستاکسل به کار رفتند.

در آزمایش‌های اولیه، نانوکُره‌های الیگوساکارید بارگذاری‌شده با دوستاکسل از سایر درمان‌ها بهتر عمل کردند و در مقایسه با گروه کنترل‌شده و گروهی که فقط با دوستاکسل درمان شده بودند، به کاهش ۵۷ تا ۶۵ درصدی رشد تومور دست یافتند.

نتایج به‌دست‌آمده امیدوارکننده هستند و سرکوب قوی تومور را همراه با کاهش سمی شدن نشان می‌دهند. با وجود این، هنوز یک راه طولانی تا استفاده بالینی از این سیستم دارورسانی باقی مانده است. آزمایش‌های بالینی بیشتر که ممکن است سال‌ها طول بکشند، برای پیشرفت این فناوری مورد نیاز هستند.

این پژوهش در مجله «Advanced Healthcare Materials» به چاپ رسید.

انتهای پیام